‘Umut hakkı’nın ihlali Adalet Bakanı’na soruldu

ANKARA – İnfazı yakılan ve “umut hakkı” ihlal edilen tutukluları Meclis gündemine taşıyan HDP Muş Milletvekili Şevin Coşkun, “Umut hakkı korunmalıdır” vurgusu yaptı.

 

Halkların Demokratik Partisi (HDP) Muş Milletvekili Şevin Coşkun, infazı yakılan ve “umut hakkı” ihlal edilen tutukluların durumunu Meclis gündemine taşıdı. Coşkun, Adalet Bakanı Bekir Bozdağ tarafından cevaplanması üzere sunduğu soru önergesinde konuya ilişkin Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi (AİHM) kararları ve Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi (AİHS) maddelerine dikkat çekti.

 

AİHS’E GÖRE…

 

Tutukluların salıverilmeyi “umut etme” hakkının, AİHS kapsamında düzenleme bulan “Hiç kimse işkenceye veya insanlık dışı ya da aşağılayıcı muamele veya cezaya tabi tutulamaz” maddesinin bir gereği olduğu belirtildi. Önergede, “AİHS’e taraf devletlerde haklarında ömür boyu hapis cezası verilen hükümlülere, cezalarının bir kısmı infaz edildikten sonra, verilen cezanın gözden geçirilmesi ve şartla salıverilme talebinde bulunma hakkının tanınmasını ve bu hakkı etkili bir şekilde kullanabilecekleri bir mekanizmanın oluşturulmasını öngörmektedir” denildi.

 

“Bu kapsamda, ömür boyu hapis cezası verilen hükümlülerin umut hakkı korunmalıdır” denilen önergede Türkiye’de hukuksuz yargı kararları sonucunda birçok kişinin keyfi bir şekilde özgürlüğünden yoksun bırakıldığı ifade edildi.  

 

140 TUTUKLUNUN İNFAZI YAKILDI

 

Özgürlük İçin Hukukçular Derneği’nin (ÖHD) verilerinin paylaşıldığı önergede, tespit edilebilen 140 tutuklunun infazının yakılarak tahliyesinin engellendiği, bunların içinde 30 yıllık cezayı bitirmelerine rağmen tahliye edilmeyen hükümlülerin olduğu kaydedildi.

 

Önergede infazı yakılan tutuklular, şöyle paylaşıldı:  

 

“* Urfa 2 No’lu Yüksek Güvenlikli Kapalı Cezaevi’nde tutulan ve verilen 30 yıllık cezanın infazını tamamlayan İsmail Hakkı Tursun’un infazı, ‘pişman’ olmadığı gerekçesiyle 6 ay 5 gün ertelenmiştir.

 

*Giresun Espiye L Tipi Kapalı Cezaevi’nde bulunan Asım Demir, verilen 30 yıllık cezanın infazını 22 Aralık 2022’de tamamlamasına rağmen tahliye edilmiyor. Demir’in infazı yakılarak tahliyesi 6 ay ertelenmiştir.

 

*Bolu F Tipi Kapalı Cezaevi’nde tutulan Kürt yazar ve çevirmen Nizam Algünerhan’ın infazı, ‘kültürel faaliyetlere katılmadığı’, ‘örgüt üyesi olarak tutuklananlarla aynı koğuşta olduğu’ ve ‘tutuklularla birlikte spor faaliyetine katıldığı’ gerekçesiyle ‘iyi halinin bulunmadığı’ öne sürülerek infazı yakılmıştır. 4 Aralık 1992’den bu yana cezaevinde tutulan ve verilen cezayı 27 Kasım 2022’de tamamlayan Algünerhan’ın infazı yakılmış ve tahliyesi 15 Mart 2023’e kadar ertelenmiştir.

 

*Maraş Türkoğlu L-1 Tipi Kapalı Cezaevi’nde bulunan hasta tutuklu Nimet Deyiş, 30 yıllık cezayı 11 Temmuz 2022’de bitirmesine rağmen Cezaevi İdari Gözlem Kurulu’nun ‘pişmanlık’ dayatmasını kabul etmediği için tahliye edilmemektedir.

 

*Şakran 2 Nolu T Tipi Cezaevi’nde tutulan Ahmet Taş, verilen 30 yıllık cezanı infazını 31 Ekim 2022’de tamamladığı halde tahliye edilmemektedir. Taş’ın infazı, tahliye olacağı 31 Ekim’de yakılmış ve tahliyesi 6 ay ertelenmiştir.

 

*Kandıra T Tipi Kadın Kapalı Cezaevi’nde bulunan Songül Bağatır, verilen 30 yıl cezanın infazını 27 Aralık 2022’de tamamlamış olmasına rağmen tahliye edilmemektedir. Cezaevi İdare ve Gözlem Kurulu tarafından Bağatır’ın infazı yakılarak tahliyesi 6 ay ertelenmiştir. Kurul, ‘pişmanlık’ dayatmasına maruz kalan Bağatır hakkında ‘iyi halli olmadığı’ yönünde karar vermiş ve bu karar gerekçesiyle tahliyesini hukuksuz bir şekilde ertelemiştir.

 

*Rize Kalkandere L Tipi Kapalı Cezaevi’nde bulunan Selim Ertene, verilen 30 yıllık cezanın infazını 28 Temmuz 2022’de tamamlamıştır. Ancak Cezaevi İdare ve Gözlem Kurulu, Ertene hakkında 2012’de ‘cezaevi kamerasına zarar verdiği’ iddiasını gerekçe göstererek ‘iyi halli’ olmadığı yönünde karar verdiği ve tahliyesinin 6 ay ertelediği öğrenilmiştir.

 

*Giresun E Tipi Kapalı Cezaevi’nde tutulan İzzettin Sevilgen, 30 yıllık cezanın infazını 15 Haziran’da 2022’de bitirmesine rağmen tahliye edilmemektedir. Cezaevi İdare ve Gözlem Kurulu’nun İzzettin Sevilgen hakkında ‘iyi halli’ olmadığı yönünde verdiği karar gerekçe gösterilerek infazı yakılmış ve tahliyesi engellenmiştir.”

 

‘İNFAZ YAKILMASININ GEREKÇESİ NEDİR?’

 

Coşkun’un Adalet Bakanı Bozdağ’ın yanıtlaması istemiyle sunduğu sorular şöyle;

 

“* İnfazını tamamlamasına rağmen gerekçelerle hüküm gereği 30 yıldır cezaevinde bulunan hükümlülerin infazının yakılmasının gerekçesi nedir ve bu kişilerin sayısı kaçtır?

 

*Hukuka aykırı gerekçelerle hüküm gereği 30 yıldır cezaevinde bulunan hükümlülerin infazının yakılması umut hakkına aykırı değil midir?

 

*Anayasa’nın 90’ıncı maddesi gereğince, AHİM içtihatlarına ve AHİS’e uyumlu bir şekilde ‘umut hakkının’ korunduğu ve özüne dokunulmadığı bir uygulama ve mevzuat çalışması yapılacak mıdır?

 

*İnfazının yakıldığı iddiasıyla Anayasa Mahkemesi’ne bireysel başvuru yoluyla başvuran hükümlü sayısı kaçtır?

 

*AHİM’e ‘umut hakkı’ ihlali ile başvuruda bulunan kaç kişi vardır? Kaçının dosyası sonuçlanmış, Türkiye ne kadar tazminat ödemekle yükümlü tutulmuştur?

 

*İnfazı yakılan kişilerin tahliye edilmesi için Bakanlığınız tarafından yürütülen bir çalışma var mıdır? Bu kişilerin ivedi bir şekilde tahliye edilebilmeleri için gerekli çalışmalar ne zaman başlatılacaktır?”