Amerika Birleşik Devletleri Yüksek Mahkemesi hakimleri, egemen dokunulmazlığına sahip olduğu gerekçesiyle hakkında açılan davaya itiraz eden Halkbank’a bugünkü duruşmada zor sorular yöneltti.
Dokuz hakim, yargılamanın sürmesine hükmeden temyiz mahkemesi kararına itiraz eden bankanın gerekçelerini dinledi. Hakimler bu davanın bir yandan Amerikan hükümetinin özellikle ulusal güvenlik meselelerindeki otoritesini sarsabileceği öte yandan da yabancı bir devlete ait kurumları yargılamanın olası sonuçları ile ilgili endişelerini dillendirdi.
Yargıç Brett Kavanaugh mahkemenin ABD başkanına “bu mahkeme sizin ulusal güvenlikle ilgili yetkilerinizi kullanmanızı engelliyor” demesinin “oldukça tuhaf” ve “büyük” bir karar olacağını vurguladı.
Yargıç Neil Gorsuch ise federal yargılamanın sürmesine izin vermenin Amerikan eyaletlerinin yabancı devletleri hedef almasının yolunu açabileceğine dikkat çekti. Gorsuch eyaletlerin “Herhangi bir nedenden Meksika’yı, Covid nedeniyle Çin’i” hedef alabileceğini vurgulayarak “Yaratıcı bir eyalet savcının ne ile karşımıza çıkacağını kim bilebilir?” ifadelerini kullandı.
Yargıç Sonia Sotomayor da federal ya da eyalet savcılarına başka bir ulusu aşağılama imkanı tanıyan böyle kontrolsüz bir dava açma gücü vermeye karşı uyardı.
Halkbank çoğunluğu Türk devletine ait olduğu için egemen dokunulmazlığı bulunduğunu bu yüzden ABD’de yargılanamayacağını savunuyor. Hakkındaki Türkiye, İran ve Birleşik Arap Emirlikleri’nde kurulu paravan şirketler aracılığıyla banka dolandırıcılığı, kara para aklama ve komplo iddialarını reddediyor.
Savcılar Halkbank’ı İran’ın yaptırımlar kapsamında sadece gıda ve temel ihtiyaç malzemesi alma için kullanabileceği petrol ve doğal gaz gelirlerini önce altına daha sonra da nakite çevirerek İran’ın kendi istediği gibi kullanmasına izin vermekle suçluyor. İddilara göre banka İran’ın 20 milyar doları gizlice transfer etmesini sağladı bunun en az 1 milyar dolarını da ABD finansal sistemini kullanarak akladı.
Halkbank ise itirazını 1976 tarihli Yabancı Egemen Dokunulmazlıkları Kanunu’na (FSIA) dayandırıyor. Bu kanuna göre Amerikan mahkemeleri yabancı ülkeler aleyhine davaları göremiyor. Beyaz Saray bu konuda kanunun adli davaları kapsamadığı, kapsamış olsaydı bile bankanın faaliyetlerinin ticari aktivitelerde suistimal nedeniyle egemen dokunulmazığının istisnaları kapsamında olacağı yönünde görüş bildirmişti.
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan 2019 yılında açılan dava ile ilgili “hukuksuz ve çirkin” tanımlamasında bulunmuş ve Ankara ile Washington arasındaki ilişkiler gerilmişti
***Mutluluk, adalet, özgürlük, hukuk, insanlık ve sevgi paylaştıkça artar***