– Bahçeşehir Üniversitesi Ekonomik ve Toplumsal Araştırmalar Merkezi (BETAM) tarafından, Türkiye’de 2010-2021 yılları arasındaki konut sahipliği oranı araştırıldı. Akademisyenler Seyfettin Gürsel, Gökhan Şahin Güneş ve Mehmet Cem Şahin yönetimindeki akademik araştırmaya göre, 2010’da yüzde 59 olan konut sahipliği oranı 2021 yılında yüzde 55,5’e geriledi.
Farklı gelir gruplarının konut sahiplik oranları incelendiğinde, bu oranın en düşük gelir grubunda yüzde 51,3’ten 46’ya (5,3 puan), orta gelir grubunda yüzde 58,5’ten 52,8’e (5,7 puan), en yüksek gelir grubunda ise yüzde 70,4’ten 66,1’e (4,3 puan) düştüğü görüldü.
ORTALAMA 2+1 DAİRE KİRASI ASGARİ ÜCRETİN YÜZDE 92’Sİ
Bir önceki araştırma notunda, son iki yılda konut satın almanın veya kiralamanın neredeyse iki kat daha zorlaştığı tespitine yer verilmişti. Bu araştırmaya göre, temsili konut olarak kabul edilen 2+1 ve 90 m2’lik bir daireyi asgari ücretli bir kişinin satın alması için 108 aylık (9 yıllık) gelirini biriktirmesi, kirada oturmak içinse gelirinin yaklaşık yüzde 92’sini ayırması gerekiyordu..
BETAM’ın araştırma notunda yer alan bilgilere göre, konut sahipliği oranının düşüş göstermediği 2010-2014 aralığında, reel birim konut fiyatında yüzde 28,6’lık artış oldu. Bu artışa rağmen konut sahipliğinde azalma görülmediğine dikkat çekilen notta, şu değerlendirme yapıldı: “Bunun nedeni aynı dönemde yüksek büyüme sayesinde hanelerin kullanılabilir reel gelirlerinde güçlü bir artışın gerçekleşmiş olmasıdır. Nitekim konut ortalama cari fiyat seviyesinin ortalama hane kullanılabilir gelire oranı dört yılda toplamda yüzde 16 artmış, yıllık ortalama artış da yüzde 4 olmuştur.”
GELİRLER, KONUT FİYAT ARTIŞININ ÇOK GERİSİNDE KALDI
Konut sahipliğinin 2014’ten itibaren düşüşe geçtiği bilgisine yer verilen araştırmada, çalışanların gelirindeki artışın konut fiyat artışlarının çok altında kalması nedeniyle, konut sahipliğinin azalmaya devam etmesinin şaşırtıcı olmadığı vurgulandı.
Gelir gruplarına göre de konut sahipliğinin de alındığı araştırmada, en düşük gelirli kesimde 10 yılın sonunda konut sahipliğinde ciddi bir azalmanın yaşandığı ifade edildi. 2010’da yüzde 51,3 olan konut sahipliği oranının 2021’de yüzde 46’ya düştüğü bilgisinin verildiği notta şöyle denildi: “Bu düşüş çok sert bir dalgalanmanın nihai sonucudur. Bu gelir grubunda çarpıcı olan 2015’e kadar konut sahipliğinin ciddi artışta olmasıdır. Sahiplik oranı yüzde 51,3’ten 54,1’e (yaklaşık 3 puan) yükselmiştir.”
EN YÜKSEK KONUT SAHİPLİĞİ ORANI ESKİ SOSYALİST ÜLKELERDE
Araştırmaya göre, en yüksek konut sahipliğine sahip ülkeler ise sırasıyla Romanya, Macaristan ve Polonya olarak öne çıktı. 2020 itibarıyla konut sahipliği bu ülkelerde sırasıyla yüzde 97, 88 ve 79 oldu. Bu ülkelerde kişi başı gelirin Türkiye’ye benzer düzeyde olmakla birlikte konut sahipliği oranlarının çok daha yüksek olduğuna dikkat çekildi. Bu üç ülkenin ortak özelliği ise eski sosyalist ülkeler olmaları.
Buna ilişkin araştırmada şöyle denildi: “Romanya’da sosyalist rejim sonrası kamuya ait konutların ucuz fiyatlarla oturanlara satılması bu ülkede 2010’da konut sahipliği oranının yüzde 97,3 gibi çok yüksek bir seviyede olmasını açıklamaktadır. Macaristan ve Polonya’daki yüksek konut sahipliğinin de benzer bir gelişmenin sonucu olduğu tahmin edilebilir.” (EKONOMİ SERVİSİ)
***Mutluluk, adalet, özgürlük, hukuk, insanlık ve sevgi paylaştıkça artar***