YORUM | ORHAN ÖZCAN
Avustralya’nın keşfi öncesi dünyada kuğunun sadece beyaz olduğu bilinirmiş. Avustralya’nın keşfi sonrası, ülkenin güneybatısında siyah kuğulara rastlanınca, kuğunun sadece beyaz olduğu bilgisi çöpe gitmiş.
Amerikalı ünlü ekonomist Nicholas Taleb’in bu bilginin ışığı altında ortaya attığı bir teori var:Siyah Kuğu Teorisi. Bu teoride, kimsenin tahmin etmediği, hiç kimsenin aklına gelmeyen, hiç kimsenin ihtimal bile vermediği ve beklemediği ama sonuçta ortaya çıkan çok önemli ve etkisi çok büyük olayları Nicholas Taleb, siyah kuğu olarak adlandırıyor ve teorisine de ‘Siyah Kuğu Teorisi’ ismini veriyor.
Taleb’in bu teorisinin çok önemli üç özelliği var: Bunlardan ilki öngörülemez, tahmin edilemez olması. Diğeri etkisinin çok büyük olması, tüm dünyayı etkiliyor olması. Sonuncusu ise ortaya çıktıktan sonra insanların “bunu bekliyorduk, tahmin ediyorduk” gibi açıklamalarla olayı rasyonalize etmeye çalışmaları.
Yakın tarihimizde iki tane siyah kuğu olayı var: İlki 2008 krizi. Aslında 2006 yılında subprime mortgage ( küçük değerli mortgage kredileri) kredilerinin geri ödenmemesi ile başlayan kriz 2008 yılında ABD’de Lehman Brothers’ın batışı ile derinleşmiş ve küresel bir ekonomik krize dönüşmüştü. Bu krizin bütün öteki krizlerden farkı, tarihin ilk küresel krizi olmasıydı. Örneğin 1929’da başlayan Büyük Depresyon, sadece kapitalist sistemi ve ülkelerini etkilemişti. Sosyalist blok bu krizden etkilenmemişti. 2019’da başlayan kovid pandemisi ve onun ekonomik sonuçları ise, bir diğer siyah kuğu olayı. Finans sektörünün dijitalleşmesi, ödeme alışkanlıklarının değişmesi, tedarik zincirindeki ciddi aksamalar, çip krizi ve hepsinden önemlisi tüm dünyanın enflasyonist bir ortama girmesi, bu krizin en önemli etkileri.
Dijital paranın önemli bir gelişme kaydetmesi, dijital altın ile ilgili gelişmeler, pek çok konuda dijitalleşen dünya ve bununla birlikte ortaya çıkan siber riskler, siber saldırılar yeni siyah kuğuların ortaya çıkmasına sebebiyet verebilir. Siber suç zararlarının önemli boyutlara ulaştığı günümüz dünyasında, siber risklere karşı yapılan yatırımların giderek artıyor olması da belki yeni bir siyah kuğunun buradan çıkabileceği endişesinin olduğuna işaret. Kim bilir bakalım yaşayıp göreceğiz.
Türkiye’de bu haberi engelsiz paylaşmak için aşağıdaki linki kopyalayınız👇
Kaynak: Tr724
***Mutluluk, adalet, özgürlük, hukuk, insanlık ve sevgi paylaştıkça artar***