‘Hayata Dönüş’ katliamı 22’nci yılında: F ve S tipleri kapatılsın

HABER MERKEZİ – “Hayata Dönüş” adı altında cezaevlerinde yapılan katliamın 22’nci yıl dönümünde yapılan açıklamalarda, F, S ve Yüksek Güvenlikli cezaevlerinin kapatılması çağrısı yapıldı. 

 

F Tipi cezaevlerine karşı açlık grevinin sürdüğü 19 Aralık 2000 tarihinde “Hayata Dönüş Operasyonu” adı altında gerçekleştirilen ve 30 tutuklunun yaşamını yitirmesiyle sonuçlanan katliamın yıl dönümü dolayısıyla birçok kentte açıklama yapıldı. İnsan Hakları Derneği (İHD)  İstanbul Şubesi, Ümraniye E Tipi Kapalı Cezaevi’nin önünde açıklama yaptı. “19 Aralık katliamını unutmadık, unutmayacağız” pankartının açıldığı açıklamada, “Tecrit öldürür, dayanışma yaşatır” dövizleri taşındı. İHD Eş Genel Başkanı Eren Keskin, Tutsaklarla Dayanışma İnisiyatifi (TDİ), Dayanışma Ağı Derneği üyelerinin yanı sıra çok sayıda sivil toplum örgütü temsilcisi açıklamaya katıldı. 

 

‘FAİLLER ÖDÜLLENDİRİLDİ’

 

İHD İstanbul Şube Başkanı Gülseren Yoleri, 19 Aralık Katliamının 22 yıldır üstünün örtülmeye çalışıldığını belirtti. Katliamda diri diri yakılarak yaşamını yitiren tutukluların isimlerini okuyan Yoleri, “Katliamdan sağ kurtulan mahpuslar, hücre tipi hapishanelere götürüldüklerinde de ağır işkence ve tecride maruz bırakıldılar. Dakika dakika dünyaya izlettirilen katliamın izleri silinecek gibi değildi ama hızla deliller karartılmaya çalışıldı. Katliamın failleri ve sorumlular hakkında etkin soruşturma yürütülmedi, hatta korundular, terfi ettirildiler” dedi.  

 

TALEPLER

 

Katliamdan sağ kurtulan tutukluların hücre tipi cezaevlerine götürülerek ağır işkence ve tecride maruz kaldığını ifade eden Yoleri, açılan kimi davaların zaman aşımına uğradığını hatırlattı. Yoleri, “Bayrampaşa hapishanesinde operasyona katılan 196 güvenlik görevlisi hakkındaki dava halen devam etmekle. Dava gereksiz uzatılarak, diğerleri gibi bu dosya da zamanaşımına uğratılmaya çalışılıyor” ifadelerini kullandı. 

 

Yoleri, Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi’nin (AİHM) katliama ilişkin daha önce Türkiye’yi tazminata mahkum ettiğini hatırlattı. Cezaevlerindeki hak ihlallerinin devam ettiğini ve 2022’nin ilk 11 ayında 61 tutuklunun cezaevlerinde yaşamını yitirdiğine dikkati çeken Yoleri, cezaevlerindeki hak ihlallerine dair gerekenleri şu şekilde sıraladı:

 

“* Hapishanelerde yaşanan hak ihlalleri derhal durdurulmalı, yaşanan ihlaller etkin bir şekilde soruşturulmalı, sorumlular yargı önüne çıkarılmalı ve cezalandırılmalıdır. 

 

* Mahpusların yaşam haklarını koruyacak, eğitim ve sağlığa erişimi dahil tüm temel haklarını güvenceye kavuşturacak mevzuat değişiklikleri yapılmalı, uygulamanın etkin denetimi sağlanmalıdır.                             

 

* Tüm mahpusların insan onuruna saygı gösterilmelidir.

 

* Hiçbir mahpus tecrit ve izolasyon koşullarında tutulmamalıdır.

 

* Adalet Bakanlığı, 45/1 nolu Genelge’yi, şartsız uygulamalıdır.

 

* Cezaevleri sivil izlemeye açık olmalıdır.

 

* Çocuk cezaevleri kapatılmalı, kadın cezaevleri mahpus ve kadın hakları gözetilerek yeniden düzenlenmelidir.”

 

AMED 

 

İHD Amed Şube, şube binasında basın toplantısı düzenledi.  Derneğin Hapishaneler Komisyonu Eşsözcüsü Ercan Yılmaz, “Türkiye hapishaneleri, yeni ihlaller üreten, tecridi ağırlaştıran ve insanı sosyal bir varlık olmanın dışına iten mekanizmalar haline getirmiştir” dedi.

 

İZMİR 

 

Özgürlük için Hukukçular Derneği (ÖHD), Çağdaş Hukukçular Derneği (ÇHD) ve İnsan Hakları Derneği (İHD) İzmir şubeleri, 19 -22 Aralık 2000’de gerçekleşen “Hayata Dönüş” operasyonuna ilişkin Buca Kırıklar Cezaevi önünde basın açıklaması düzenledi. “Devrimci tutsaklar onurumuzdur”, “Katliamı unutma unutturma” ve “Katil devlet hesap verecek” sloganları atılan açıklamaya Halkların Demokratik Partisi (HDP) İzmir İl Eş Başkanları, Dostluk ve Kültür Derneği ile Ege 78’liler Derneği temsilcileri de destek verdi.

 

Kurumlar adına ortak basın açıklamasını okuyan ÇHD İzmir Şubesi Yöneticisi Arman Atılgan, devletin siyasi tutuklulara bakış açısı olarak cezaevlerinin şiddetin sürekli kullanıldığı bir alan olduğunu vurguladı. Cezaevinde yapılan katliamın televizyonlarda izletildiğini ifade eden Atılgan, “Toplum olarak, nasıl yönetildiğimizi görmek için hapishanelere bakmak yeterlidir. İnfaz, işkence, tecrit, hak gaspları bugün hapishanelerin bilançosudur. Artık tüm halkı, hapishanede yaşıyor gibi yönetmek  istiyorlar. Devletin, bugün de aynı hınç ile saldırısı, 19-22 Aralık katliamı ile amaçlarına ulaşamadıklarını göstermektedir. Devrimciler fiziken yok edilmiş olsa da,  faşizmin ekonomik-siyasal krizi sürmektedir” dedi. 

 

Açıklama sonrası yaşamını yitirenler anısına cezaevi önüne karanfiller bırakıldı.  

 

MÊRDÎN

 

İHD Mêrdîn Şubesi, dernek binasında açıklama yaptı. Şube Eşbaşkanı Feyzi Adsız, cezaevlerinde süren tecride son verilmesi çağrısı yaptı. Adsız, 19 Aralık’tan sonra cezaevlerinin durumunun daha kötüye gittiğine işaret ederek, F ve S Tipi Kapalı cezaevlerinin kapatılması gerektiğini vurguladı. 

 

RIHA

 

İHD Riha Şubesi, dernek binasında açıklama yaptı. Derneğin Cezaevi Komisyonu Sözcüsü Ahmet Ceylan, 19 Aralık’ta yaşananları hatırlatarak, “Katliamın üzerinden 22 yıl geçmesine rağmen operasyon emrini verenler, failler ve siyasi sorumluları hakkında adaleti sağlayacak etkili bir soruşturma süreci yürütülmedi. Kamu görevlileri açısından bir zırh kalkanı olarak uygulanan cezasızlık politikasına devam edildi” dedi.  

 

HATAY

 

İHD Hatay Şubesi Hapishaneler Komisyonu, dernek binasında açıklama yaptı. İHD MYK üyesi Servet Üstün Akbaba, “19 Aralık Katliamı’nı unutmadık, unutmayacağız” dedi. 

 

İskenderun’da yapılan açıklamada konuşan İHD Merkezi Hapishaneler Komisyonu üyesi Av. Mehtap Sert, “Mahpuslar üzerinde ağırlaşan tecrit uygulamalarına son verilerek, F Tipi, Yüksek Güvenlikli ve S Tipi Hapishanelerin kapatılması, mahpuslar üzerinde uygulanan insan onuruna aykırı muamele uygulamalarına son verilmesi, mahpusların özgürlüklerinin önünde engel teşkil eden İdare ve Gözlem Kurullarının kaldırılması, mahpuslar üzerinde tüm sosyal haklarını ortadan kaldıran ‘özgürlüğünden mahrum bırakma’ ve ceza üstüne sürekli olarak ceza ekleme uygulamalarına son verilerek insan onuruna saygılı davranılmasını talep ediyoruz” diye kaydetti. 

 

MERSİN, ANTALYA, ADANA

 

İHD, Adana, Mersin ve Antalya’da da dernek binalarında açıklama yaptı. Açıklamalarda, katliamın faillerinden hesap sorulacağı vurguladın. Adana’daki açıklamada konuşan HDP Adana İl Eşbaşkanı Mehmet Karakış, “Hayat Dönüş Operasyonu” sırasında Çankırı Cezaevi’nde tutuklu bulunduğuna işaret ederek, “Orada hayat kurtarmaya dair bir emare bulmak çok zor. Öldürmek için gelmişlerdi. Katletmek için geldiler. Katlettiler ve gittiler. Muhakkaki katledenlerden mutlaka hesap soracağız” dedi.

 

ANKARA 

 

İHD Ankara Şubesi, “Hayata Dönüş Operasyonu”nda katledilenler için anma etkinliği düzenledi. Dernek binası önünde yapılan açıklamada, “19 Aralık Katliamını unutmadık unutturmayacağız” pankartı açıldı. İHD Ankara Şubesi Eşbaşkanı Sevil Turgut, cezasızlık politikalarına işaret etti. Katliamın üzerinden 22 yıl geçmesine rağmen operasyon emrini verenlerin, faillerin ve siyasi sorumluların yargılanmadığına dikkat çeken Turgut, cezasızlık politikasının devam ettirildiğini söyledi. Bu süreçte hapishanelerde yaşanan hak ihlallerinin arttığının altını çizen Turgut, şunları söyledi: “Toplum üzerinde zor aygıtı olan hapsetme sistemi sonucunda 1 Aralık 2022 itibari ile hapishanelerde 336 bin 315 tutuklu ve hükümlü bulunmaktadır. F Tipi hapishaneler ile başlayan ağır tecrit uygulaması yeni inşa edilen hapishane modelleri ile daha katı ve ağır sonuçlar doğurmaya başlamıştır. Yeni açılan Yüksek Güvenlikli Hapishaneler ve S Tipi Hapishaneler ile yeni bir sistem uygulanmaya başlanmış ve mahpuslar çok ağır izolasyon yöntemlerine maruz bırakılmıştır. Türkiye’de bulunan tüm hapishanelerde mahpuslar, yoğun hak ihlallerine uğramakta, sağlığa erişim hakları engellenmekte ve yaşam hakları çiğnenmektedir. Mahpuslar işkence ve kötü muameleye uğramakta, çıplak aramaya maruz kalmaktadır.”

İZMİR

Özgürlük için Hukukçular Derneği (ÖHD) İzmir Şubeleri, İnsan Hakları Derneği (İHD), Çağdaş Hukukçular Derneği (ÇHD), Ege 78’liler, Dostluk ve Kültür Derneği  (DKDER), Halkların Demokratik Partisi (HDP), Ezilenlerin Sosyalist Partisi (ESP), Kaldıraç, Köz ve  Toplumsal Özgürlük Partisi (TÖP), “Hayata Dönüş Operasyonu” adı verilen 19 Aralık Katliamının yıl dönümünde yaşamını yitirenleri anmak için basın açıklaması düzenledi.  Alsancak Türkan Saylan Kültür Merkezi önünde yapılan açıklamada, “19-22 Aralık katliamını unutmadık, unutturmayacağız” pankartı açılırken sık sık, “İnsanlık onuru işkenceyi yenecek”, “Faşizme karşı omuz omuza”, “Baskılar bizi yıldıramaz” sloganları atıldı. Açıklamayı ÇHD İzmir Şube Yöneticisi Av. Arman Atılgan okudu.

“Hayata dönüş operasyonu” adı verilen katliamda 28 kişinin yaşamını yitirdiğini hatırlatan Atılgan, “Unuttuk sanılmasın. 19-22 Aralık Katliamı operasyonlarında yaşanılanların aydınlatılması ve hukuki sorumluluğu olan tüm yetkililerin yargı önüne çıkarılmasıdır. ‘Hayata Dönüş’ operasyonu faili meçhul veya gizli bir operasyon değildir. Kararı alanlar, uygulayanlar, bir fiil icra edenler ve arkasında duranlar bellidir. Faili devlettir! Hesabını sormak ise tarihsel sorumluluğumuzdur” dedi.