Rusya’nın 24 Şubat’ta Ukrayna’yı işgale başlamasından sonra petrol ve gaz tedariğinde sorun yaşanabileceği kaygısıyla dünya genelinde enerji fiyatları attı.
Birçok ülke, tüketicileri desteklemeye yönelik kararlar açıkladı.
Avrupa’da hangi ülkelerin ne tür yardımlar yaptığını derledik.
Avrupa Birliği
2021’de Avrupa Birliği, gazının yüzde 40’ını Rusya’dan ithal etti. Birlik içinde birçok ülkede enerji fiyatları attı. Avrupa Birliği’nde (AB) enerji kriziyle baş edebilmek için şu kararlar alındı:
- Doğalgaza megavat saat başına 180 euro tavan fiyat uygulanacak. Şubat 2023’ten itibaren geçerli olacak mekanizma, Hollanda merkezli sanal doğal gaz ticaret noktası TTF’de işlem gören vadeli gazın üç iş günü boyunca 180 euroyu aşması durumunda yürürlüğe girecek.
- Yüksek kârlar açıklayan petrol, gaz, kömür ve rafineri şirketlerine “aşırı kazanç” vergisi getirilecek.
- Rüzgar ve güneş enerjisi ya da nükleer enerjiden elektrik üreten şirketlerin kârları sınırlanacak. Bu şirketlerin gelirleri doğalgaz fiyatlarındaki artışa bağlı olarak artıyor. AB’nin bu yolla görece düşük maliyetle elektrik üreten bu şirketlerden 140 milyar euro toplaması bekleniyor.
- AB genelinde tüketimin en yoğun olduğu saatlerde Mart 2023’e kadar elektrik tüketimi yüzde 5 azaltılacak.
- Gönüllülük esasına bağlı olarak genel elektrik tüketiminin de yüzde 10 kısılması talep ediliyor. Bunun nasıl yapılacağına üye ülkelerin kendisi karar verecek.
Almanya
Almanya Federal Meclisi, Ekim’de haneleri ve işletmeleri yüksek enerji maliyetlerinden korumak için 200 milyar euroluk “koruma kalkanı” oluşturulmasını öngören yasal düzenlemeyi onayladı.
Bu karar kapsamında tüm konutlarla küçük ve orta boy işletmelerin Aralık ayı enerji faturaları devlet tarafından ödenecek.
Eylül ve Ekim’de tüm vergi mükelleflerine elektrik ve doğal gaz faturalarına katkı için 300’er euro verilmişti. Devletten yardım alanlara yapılan destek de artırılmıştı.
Almanya enerji tüketimini de düşürmeye çalışıyor. Bu amaçla hastaneler gibi bazı istisnalar dışında kamu binaları en fazla 19 dereceye kadar ısıtılacak. Bu binalarda sıcak su kullanılamayacak.
Bina ve anıtların aydınlatmasına sınır getirilecek. Reklam panoları için de belli kurallar getirildi.
Aralık 2022 ile Haziran 2023 arasında enerji şirketlerinden aşırı kazanç vergisi alınacak.
Fransa
Ocak’ta hükümet devlete ait enerji şirketi EDF’nin fiyat artışını yüzde 4’le sınırlamasını kararlaştırdı.
Hanelere ve işletmelere 45 milyar euroluk enerji desteği paketi kapsamında 2023’te bu artış yüzde 15’le sınırlanacak.
Fransa’da geçen sene enerji faturalarına destek için 5,8 milyon haneye 100’er euro verilmişti.
Hükümet enerji tüketiminde yüzde 10 tasarrufa gitmeyi planlıyor.
Kamu binaları en fazla 19 dereceye kadar ısıtılacak. Spor salonlarında sıcaklık iki, yüzde havuzlarında bir derece düşürülecek.
Evden çalışan memurlara, dairelerinin o gün kapalı kalması halinde günde 2,88 euro ek ücret ödenecek.
Kayak merkezlerinde teleferiklerin hızı düşürülecek, daha az yapay kar üretilecek.
2023 bütçesi kapsamında enerji şirketlerine aşırı kazanç vergisi getirilmesi planlanıyor.
İtalya
İtalya, enerji faturalarına destek için 49,5 milyar euro harcamayı planlıyor.
Bu destek paketi yıllık kazancı 35 binden eurodan az olanlara bir defalık 200 euro ödeme yapılmasını, enerji faturaları yüzde 30 artan enerji yoğun şirketlere yüzde 20 vergi indirimi getirilmesini öngörüyor.
İtalyan hükümeti, gaz tüketiminin azaltılması için halka ev ve işyerlerinde sıcaklığı bir derece düşürmeleri ve kombilerini günde fazladan bir saat kapatmaları çağrısına bulundu.
Hastaneler, bakım evleri ve bazı sektörler kapsam dışı bırakıldı.
Hükümet ayrıca enerji şirketlerinden 2023’te aşırı kazanç vergisi almayı planlıyor.
Hollanda
Hollanda’da Kasım itibarıyla elektrik ve gaz faturalarına tavan getirildi. Faturalar belli bir tüketim miktarına kadar Ocak 2022 seviyesini geçemeyecek.
Belirlenen sınırın üzerindeki miktar piyasa fiyatlarına göre faturalandırılacak.
Tüm hanelerin Kasım ve Aralık faturalarına 190 euro indirim uygulanacak.
Düşük gelirlilere bir defaya mahsus olmak üzere 1300 euro enerji yardımı yapılıyor.
Benzin ve dizel yakıtın KDV’si düşürüldü.
Hollanda hükümeti ayrıca asgari ücreti artırırken gelir vergisini düşürdü, sosyal yardımları artırdı. Yardım paketinin büyüklüğü 15,5 milyar euro.
Hükümet aynı zamanda haneler ve işletmelerden enerji tüketimini düşürmelerini, bunun için sıcaklığı bir derece azaltmalarını istedi.
Hollanda da enerji şirketlerinden aşırı kazanç vergisi almayı planlıyor.
İtalya
İtalya, enerji faturalarına destek için 49,5 milyar euro harcamayı planlıyor.
Bu destek paketi yıllık kazancı 35 binden eurodan az olanlara bir defalık 200 euro ödeme yapılmasını, enerji faturaları yüzde 30 artan enerji yoğun şirketlere yüzde 20 vergi indirimi getirilmesini öngörüyor.
İtalyan hükümeti, gaz tüketiminin azaltılması için halka ev ve işyerlerinde sıcaklığı bir derece düşürmeleri ve kombilerini günde fazladan bir saat kapatmaları çağrısına bulundu.
Hastaneler, bakım evleri ve bazı sektörler kapsam dışı bırakıldı.
Hükümet ayrıca enerji şirketlerinden 2023’te aşırı kazanç vergisi almayı planlıyor.
Hollanda
Hollanda’da Kasım itibarıyla elektrik ve gaz faturalarına tavan getirildi. Faturalar belli bir tüketim miktarına kadar Ocak 2022 seviyesini geçemeyecek.
Belirlenen sınırın üzerindeki miktar piyasa fiyatlarına göre faturalandırılacak.
Tüm hanelerin Kasım ve Aralık faturalarına 190 euro indirim uygulanacak.
Düşük gelirlilere bir defaya mahsus olmak üzere 1300 euro enerji yardımı yapılıyor.
Benzin ve dizel yakıtın KDV’si düşürüldü.
Hollanda hükümeti ayrıca asgari ücreti artırırken gelir vergisini düşürdü, sosyal yardımları artırdı. Yardım paketinin büyüklüğü 15,5 milyar euro.
Hükümet aynı zamanda haneler ve işletmelerden enerji tüketimini düşürmelerini, bunun için sıcaklığı bir derece azaltmalarını istedi.
Hollanda da enerji şirketlerinden aşırı kazanç vergisi almayı planlıyor.
Polonya
Polonya’da hükümet yaklaşık 5.5 milyar euroluk bir destek paketi açıkladı.
2023’te enerji fiyatları 2022 seviyesinde dondurulacak.
Engellilerin yaşadığı veya 3 ya da daha fazla çocuklu ailelere yapılan yardımın miktarı daha büyük.
Hükümet gıda, gaz ve gübrede KDV’yi kaldırdı.
Benzinde KDV düşürüldü.
Yerel ve ulusal kamu binalarında yüzde 10 enerji tasarrufu zorunluluğu var.
2023’te bir önceki yıla göre yüzde 10 daha az enerji tüketenlere indirim yapılacak.
Norveç
Norveç, hanelerin ödeyeceği enerji faturaları için bir azami tutar belirledi. Bu miktarın aşılması halinde enerji faturalarının yüzde 80’ini devlet ödeyecek.
Eylül’de işletmelere yönelik bir kredi ve teşvik paketi açıklanmıştı.
Bu programdan gelirlerinin yüzde üçünden fazlasını enerjiye harcayan işletmeler yararlanacak.
İngiltere
Hükümet Nisan 2023’e kadar enerji birim fiyatına tavan getirdi.
Bu, ortalama bir konutun yıllık enerji harcamalarının 2.500 sterlinle sınırlanması anlamına geliyor.
Şimdi bu uygulama Nisan 2024’e uzatılıyor. Ancak 2.500 sterlinlik tavan 3.000 sterline çıkarılacak.
Emeklilere ve devlet yardımı alanlara daha fazla destek veriliyor.
Hükümet petrol ve gaz şirketlerine aşırı kazanç vergisi getirdi.
Hane başına 400 sterlinlik enerji faturası yardımı yapıldı.
***Mutluluk, adalet, özgürlük, hukuk, insanlık ve sevgi paylaştıkça artar***