Fahri konsolosları mercek altına alan ICIJ’in Gölge Diplomatlar araştırması, Türkiye’de görevli en az 50 fahri konsolosun uyuşturucu taşımacılığından hayali ihracata, yasa dışı bahisten insan kaçakçılığına birçok farklı skandala karıştığını tespit etti.
DW Türkçe, Türkiye’de incelediği 300’den fazla fahri konsolos arasında adı skandallara karışmış 50 adet fahri konsolos belirledi.
Başka ülkelerde Türkiye’yi temsil eden yabancı ülke vatandaşı olan fahri konsoloslar da skandallara karıştı. Bunlar arasında vizede sahtecilik, rüşvet ve zimmete para geçirmek dahil birçok suçlama bulunuyor.
Gölge Diplomatlar (Shadow Diplomats) araştırması, bu sistemin, kendilerini zenginleştirmek, kolluk kuvvetlerinden kaçmak veya siyasi gündemlerini ilerletmek için statülerini kötüye kullanan ve yeterince denetlenmeyen fahri konsoloslar tarafından zayıflatıldığını ortaya koyuyor.
SİSTEM SUİSTİMALE AÇIK
Araştırmanın bulguları, diplomatik pasaportla birçok ülkeye vizesiz ve aranmadan girip çıkabilme avantajından dolayı sistemin Hizbullah gibi uluslararası terörist organizasyonlar tarafından dahi suistimal edilebildiğini gösteriyor.
Çünkü resmi görevli diplomatların aksine fahri konsoloslar sıkı bir denetime tabii tutulmuyor.
Hizbullah’ın mali ağını araştıran ABD’li eski yetkililer, proje ortaklarına yaptıkları açıklamada örgütün fahri konsolosluk statüsünü kasıtlı ve iyi organize edilmiş bir şekilde kullandığını belirtti.
Mart ayında ABD’nin Hazine Bakanlığı Gine’de önde gelen bir iş adamı olan Ali Saade’ye Lübnan fahri konsolosluk statüsünü kullanarak Hizbullah’a para aktarmakla suçlamasıyla yaptırım uyguladı.
2008’de Hizbullah’ın suç ağına yönelik federal bir soruşturmayı denetlemek üzere ABD Savunma Bakanlığı’na atanan eski bir üst düzey terörizmin finansmanıyla mücadele uzmanı olan David Asher, “Hizbullah üyeleri, bu fahri konsolosları kullanarak temelde ceza almadan mal taşıyabileceklerini ve bu sayede yakalanmayacaklarını fark ettiler. Diplomatik pasaportunuzu gösterirsiniz, soru sorulmaz. Bu uluslararası güvenlik kapasitemizde büyük bir boşluk yaratıyor” dedi.
Serbest Görüş:
ABD RİSK NEDENİYLE FAHRİ KONSOLOS ATAMIYOR
Bu gibi risklerin farkında olan ABD, Arjantin, Kanada, Bolivya, Kosta Rika gibi kimi devletler temsil için fahri konsolos atamıyor.
Gölge Diplomatlar araştırması da fahri konsolosluğa olan talebin arttığını gösteriyor. Buna göre fahri konsolos olmak isteyen o kadar çok insan ortaya çıktı ki, on binlerce dolar ücret karşılığında daha küçük ülkelerden fahri konsolos atamaları yapmayı vaat eden bir danışmanlar endüstrisi doğdu.
Altınbaş Üniversitesi Hukuk Fakültesi Milletlerarası Özel Hukuk Anabilim Dalı Öğretim Üyesi Doç. Dr. İlyas Gölcüklü, Viyana Sözleşmesi kapsamında fahri konsolos statüsünün kullanımı ve tesisinde şeffaflık sağlanması için reforma ihtiyaç olduğunu söyledi. Gölcüklü, fahri konsolosların yalnızca resmi görevlerinin yerine getirilmesi sırasındaki fiilleri nedeniyle yargı dokunulmazlığından yararlanabildiğini belirtti.
***Mutluluk, adalet, özgürlük, hukuk, insanlık ve sevgi paylaştıkça artar***