Dünya Bankası, Doğu Avrupa ve Orta Asya ülkelerindeki ekonomik görünümü değerlendirdiği raporunda Türkiye’nin büyüme tahminini 2022’de yüzde 4,7; 2023’te ise yüzde 2,7 olarak verdi. Haziran ayındaki değerlendirmeyle kıyaslandığında, Türkiye’nin büyüme tahmininde 2022 yılı için yüzde 2,4’lük artışa, 2023 yılı içinse yüzde 0,5’lik düşüşe gidildi. Banka 2024’te de Türkiye ekonomisinin yüzde 4 büyüyeceği tahmininde bulundu.
Raporun Türkiye ile ilgili bölümünde Türkiye’de pozitif ekonomik faaliyetlerin, yıllardır süren yüksek enflasyon, para birimindeki önemli değer kaybı ve artan dış yükümlülüklerden kaynaklanan olumsuzluklara rağmen devam ettiği belirtildi.
Raporda, enerji fiyatları yükselmeye devam ederken ve Ağustos ile Eylül aylarında politika faiz oranında iki indirime gidilmesi liranın değerini daha da düşürürken Ağustos ayında temel enflasyonun 1998’den bu yana en hızlı çıkışını yaparak yüzde 80’in üstüne çıktığı hatırlatıldı.
Politika faiz oranının düşürülmesinin Türkiye’nin makro ekonomik dengesizliğini arttırdığı, bu sırada reel faiz oranlarının negatife gitmeye devam ettiği, bunun da ekonomiyi finansal istikrarsızlık riskiyle karşı karşıya bıraktığı tespitlerine yer verildi.
Tüm bu dalgalanmalara rağmen 2022’de büyümenin yüzde 4,7 olmasının beklendiği, bunun da bu yılın Haziran ayındaki tahminden yüzde 2,4 daha fazla olduğu belirtildi.
Güçlü iç talep ve ihracattaki güçlü büyümenin 2022’nin ilk yarısında beklenenden daha güçlü bir ekonomik büyümeyi tetiklediği, bu zaman diliminde ekonominin yüzde 7,5 büyüdüğü belirtildi.
Rapora göre özel tüketim harcamaları enflasyon beklentisiyle ve 2022’de yapılan asgari ücret artışlarının yaşam maliyetini kısmen dengelemeye yardımcı olmasıyla arttı.
Öte yandan ülkeye gelen uluslararası turist sayısındaki toparlanmanın beklenenden daha fazla olduğu, bunun ihracattaki büyümeyi desteklediği ve döviz rezervlerini kısmen yenilediği belirtildi.
Rapora göre 2023’te ise hükümet harcamalarının makro-finansal dalgalanma, yükselen fiyatlar ve düşük yatırımlar arasında
azalan iç talebin neden olduğu ters rüzgarlara karşı koymasıyla büyümenin yüzde 2,7’ye kadar düşeceği tahmin ediliyor.
Ukrayna savaşının etkileri
Dünya Bankası, Doğu Avrupa ve Orta Asya ülkelerinde ekonominin Ukrayna’daki savaşın etkileri nedeniyle 2022’de yüzde 0,2 daralacağı ve 2023’te ise yüzde 0,3’lük zayıf büyümeye döneceği tahmininde bulundu.
2022 tahmini, Dünya Bankası’nın Ukrayna, Polonya, Rusya, Türkiye ve çevre ülkeleri içeren bölge için daha önce yaptığı yüzde 4,1’lik Gayri Safi Yurt İçi Hasıla (GSYİH) daralma tahminine göre belirgin bir iyileşmeye işaret ediyor.
Dünya Bankası’nın son tahmini bölgenin en büyük ekonomilerinden bazılarında beklenenden daha fazla dayanıklılık ve büyümeyi yansıtıyor. Bunda bazı ülkelerde pandemi dönemi teşvik programlarının uzantılarının da etkisi olduğu sanılıyor.
Ukrayna ekonomisinde yüzde 35 küçülme tahmini
Dünya Bankası, Ukrayna ekonomisinin 2022’de yüzde 35 küçüleceği tahmininde de bulundu. Bu da bu yılın başlarındaki yüzde 45’lik daralma tahminine göre iyileşmeye işaret ediyor. Ancak raporda Ukrayna ekonomisi için, üretim kapasitesindeki tahribat, tarım arazilerine verilen zarar ve 14 milyon kişinin yerlerinden edilmesiyle düşen işgücü arzı nedeniyle “yaralı” nitelemesi yapıldı.
Banka, Avrupa ve Orta Asya bölgesi için görünümün, daha büyük fiziksel ve çevresel hasara, ticaret ve yatırımın aksamasına neden olan uzun süreli veya yoğun bir savaşla “önemli ölçüde belirsizlik” içinde olduğunu söyledi.
Banka, yüksek borç düzeyleri ve enflasyon nedeniyle finansal stresin de yüksek seyrettiğini belirtti.
Dünya Bankası’nın son tahminlerine göre, Ukrayna’nın sosyal, üretim ve altyapı sektörlerindeki toparlanma ve yeniden yapılanma ihtiyaçları en az 349 milyar dolar olacak. Bu da Ukrayna’nın 2021’deki GSYİH’sının 1,5 katından fazlasına denk geliyor.
Dünya Bankası’nın bölge gruplandırması içinde Arnavutluk, Ermenistan, Azerbaycan, Belarus, Bosna Hersek, Bulgaristan, Hırvatistan, Gürcüstan, Kazakistan, Kosova, Kırgızistan, Moldova, Karadağ, Kuzey Makedonya, Polonya, Romanya, Rusya, Sırbistan, Tacikistan, Türkiye, Türkmenistan, Ukrayna ve Özbekistan yer alıyor.