George Mason Üniversitesi’nden Doç. Dr Mahmut Cengiz, ABD’li akademisyen ve Orta Doğu uzmanı Henri Barkey ile 15 Temmuz gecesine ilişkin röportaj yaptı. Röportaj Washington merkezli güvenlik alanında tanınmış HS Today dergisinde yayınlandı.
“ARALARINDA UYUM OLMAYAN AMATÖRLER GRUBU”
2016 yılında bu darbeyi Gülen Hareketi’nin yaptığından emin olduğunu ifade eden gazeteci Ruşen Çakır’ın sorusuna farklı gruplardan çeşitli generaller olabileceğini söyleyerek cevap veren Barkey, “Hâlâ bu görüşünüzün arkasında mısınız?” sorusuna şu cevabı verdi: “Böyle amatörce ve kötü planlanmış bir darbe girişimine çeşitli gruplardan generallerin bir koalisyonunun karışmış olabileceğini düşünmek mantıklı. Bazı generaller, askerlere Boğaziçi Köprüsü’ne hareket emri vermiş olabilir. Bu basit bir spekülasyon. Ancak yine de bilmediğimde ısrar ediyorum ve bu kadar uzak bir mesafeden öğrenmek imkansız.”
“ADİL ÖKSÜZ’ÜN ROLÜNU ANLAMADIM, TÜRK MEDYASI ÇOK YALANCI”
15 Temmuz gecesiyle ilgili Erdoğan’ın 4 farklı kaynak göstermesini değerlendiren Barkey, “Bu işte bir bit yeniği olduğu çok açık. Kimse ne olduğundan bihaber. Belki istihbarat görevlileri biliyordur ama onlar da çok sınırlı insanla paylaşırlar.” dedi.
Hükumetin suçladığı Gülen Hareketi mensuplarına göre “Adil Öksüz istihbarat yetkilileriyle iş birliği yaptı ve Gülenistleri darbeye bulaştırmayı amaçladı. Türkiye neden Öksüz’ü serbest bıraktı ve peşine neden hiç düşmedi?” sorusunu da değerlendiren Barkey, “Adil Öksüz adını o zaman ilk defa duydum. Açıkçası ne darbedeki ne de Gülen grubundaki rolünü anlamadım. Türk medyası çok yalancı. Bu haberlere nasıl itibar edebilirsiniz ki? Türk medyasını hiçbir çalışmada referans olarak kullanmıyorum.”
“ZAYIF 15 TEMMUZ TEORİSİNE AMERİKAN PARMAĞI EKLEMEK İSTEDİLER”
AKP Hükumeti’nin kendisini 15 Temmuz ile irtibatlandırma çabalarına da açıklık getiren Barkey “Hükumet, zayıf 15 Temmuz teorisine bir Amerikan parmağı eklemek istedi, inandırıcılığı artsın diye. Tanınmış biri olduğum için beni seçtiler. Büyükada’ya bir konferans düzenlemek için gitmiştim ama Hükumet benimle ilgili çok çılgın ve inanması güç teoriler geliştirdi. Türkiye’den 19 Temmuz tarihinde çıktım. İki gün sonra sonra 21 Temmuz’da Türkiye Gazetesi giriş ve çıkış saatlerimi vererek beni hedef gösterdi. O an hükumetin bizzat beni suçlama eyleminin içinde olduğunu anladım. Hükumet saçma sapan hikayeler uydurdu ve bu o kadar tekrar edildi ki Türk halkı da buna maalesef inanmaya başladı. Osman Kavala iddianamesinde de varım. İnsanın bu saçmalığı görünce saçını başını yolası geliyor.” ifadelerini kullandı.
“SOYLU’NUN SUÇLAMALARINI ABD’LİLERLE YÜZ YÜZE GÖRÜŞMELERDE SÖYLEMİYORLAR”
“Hükumet 15 Temmuz’u biliyordu, sizinle ilgili de ön hazırlık yapmış olabilir mi?” sorusuna ise “Daha önce hiç düşünmedim ama neden olmasın.” karşılığı veren Barkey, AKP Hükumeti’nin 15 Temmuz’u ABD’ye karşı koz olarak kullanıp kullanmadığını da değerlendirdi. Barkey, “Evet ilk zamanlar çok, simdi yüz yüze görüşmelerde dile getirmekten korkuyorlar. Zaman zaman Soylu üzerinden mesaj vermeye çalışıyorlar. ABD’nin darbe yaptığını değil de darbe girişimini sıcak karşıladığını ifade etmeye çalışıyorlar sanırım.” dedi.
“AKP’NİN SUÇLAMALARINA ABD’NİN SESSİZ KALMASI ÇOK YANLIŞ”
ABD, bu işin içinde değilse neden tepki vermiyor sorusuna Barkey “Obama Hükumeti sessiz kalarak çok yanlış yaptı ve aynı hatayı devam eden hükumetler halen yapıyorlar. Masada daha önemli bir gündem olunca, ABD süper güç gibi ve önemli gündem maddelerine yoğunlaşıyor. ABD, Türkiye’deki politikaların nasıl yürüdüğünü çok iyi anlamıyor. Metin Topuz hala içeride. 15 Temmuz’a daha sert tepki vermesi gerekir. Obama, en demokrat ABD başkanıdır. Onun döneminde değil Türkiye’de dünyanın hiçbir yerinde ABD’nin darbelere karıştığı söylenemez” diye konuştu.
“SUUDİ ARABİSTAN VE BAE’DE TÜKÜRDÜKLERİNİ YALADILAR”
AKP Hükumetinin 15 Temmuz’un finansörü olmakla suçladığı Birleşik Arap Emirlikleri ve Suudi Arabistan ile barışmasını değerlendiren Barkey, “Birleşik Arap Emirlikleri ve Suudi Arabistan aynı düzlemde. AKP Hükumetinin paraya ihtiyacı var. O yüzden tükürdüklerini yaladılar ve gittiler kapılarını çaldılar.” dedi.
KILIÇDAROĞLU’NUN KONTROLLÜ DARBE AÇIKLAMASI
CHP Genel Başkanı Kemal Kılıçdaroğlu’nun 15 Temmuz ile ilgili kontrollü darbe açıklamalarını değerlendiren Barkey, “Dürüst olmak gerekirse, o gece ne olduğunu bilmiyorum. Çok tuhaf bir darbe girişimi. Türk askeri, darbe yapmasını bilir. Ben 1960 ve 1971’de Türkiye’de idim. Türkiye’de şu ana kadar 15 Temmuz ile ilgili adil soruşturmalar yapılmadı. Erdoğan da buna zaten ‘Tanrının lütfu’ dedi ve fırsat olarak görüp askeri ve sivil bürokrasiyi yok etti. ABD’de Türkiye’yi çalışan uzmanlara ve devlet yetkililerine soruyorum, onlar da bilmiyoruz ne olduğunu diyorlar.” bilgisi verdi.
“TÜRKİYE’DEKİ HİÇBİR SORUŞTURMAYA GÜVENİM YOK”
15 Temmuz soruşturmalarını da değerlendiren Barkey, “Türkiye’deki hiçbir soruşturmaya güvenim yok. Medyanın hür olmadığı bir ülkede darbe girişimi yargılamalarına güvenemeyiz. Bir general gerçekten darbeci olsa bile, onun iddianamesine bile nasıl güvenebilirsiniz, bu kadar yalanlar ortalıkta varken?” dedi.
“HARP OKULU ÖĞRENCİLERİNE YAZIK ETTİLER”
Harp okulu öğrencileri sorusuna da değinen Barkey, “Zavallı çocuklar, çok iğrenç ve kalp kırıcı bir durum. Onlar en alt kademe ve birşey bilmezler. Darbelerde en alt kademe her zaman darbeyi en son öğrenendir. Çocuklara yazık ettiler.” tepkisi gösterdi.
“İSVEÇ VE FİNLANDİYA İADE DOSYALARINA İTİBAR ETMEZ”
Türkiye’deki mevcut adaletsiz durumu ve komik soruşturmaları bütün dünyanın gördüğünü kaydeden Barkey, “İsveç ve Finlandiya Türkiye’den giden iade dosyalarına itibar etmez. Çünkü adalet yok, bunu onlar da çok iyi görüyor.” dedi.
“MUHALEFET MECLİS KOMİSYONUNDA TEPKİ KOYABİLİRDİ”
Türkiye’de muhalefet partilerinin 15 Temmuz iddialarını sorgulamamasını da eleştiren Barkey, “TBMM komisyonu raporunu hükumet yayınlamayı reddettiğinde muhalefet tepkisini koyabilirdi ama yapmadılar. Bir siyasi partinin, Amerikalı kuruluştan talebi oldu benimle ilgili. Benim çıkartılmamı istediler. Kuruluş da onlara güle güle dedi. ABD’den böyle bir şey talep edemezsin. Toplantı iptal edildi.” diye konuştu.
Röportajın tamamı:
***Mutluluk, adalet, özgürlük, hukuk, insanlık ve sevgi paylaştıkça artar***