Geçen üç ay içinde yedi Rus oligark, bazıları aileleriyle birlikte, gizemli bir şekilde hayatını kaybetti. Ölenlerin çoğu Rusya’nın petrol ve doğal gaz sektöründe iş yapan isimler.
Tarih 19 Nisan 2022, yer İspanya’nın Lloret de Mar kasabası: İspanyol polisi, Rus oligarkın oğlu Fedor Protonsenya’dan bir telefon alıyor. Protosenya, kasabada ailesinin bir villası olduğunu ve kendisinin Fransa’dan saatlerdir annesine telefonla ulaşamadığını söylüyor. Polis mülke ulaştığında ise anne, baba ve kızkardeşe ait olmak üzere üç cesetle karşılaşıyor. Önce Fedor’un babası Sergey Protosenja’dan şüphelenen polis, babanın anne ve kızını boğarak öldürdüğünden, kendisini de villanın bahçesinde astığından yola çıkıyor.
Ancak daha sonra olay yerinde yapılan incelemeler başka şüpheleri gündeme getirdi.
Bu olaydan sadece bir gün önce ise 3 bin kilometre uzaklıkta polis, yine tüyler ürpertici başka bir olayla karşılaşmıştı. Rus multimilyarder Vlasdislav Avayev, eşi ve 13 yaşındaki kızıyla birlikte Moskova’daki lüks evinde ölü bulundu. Rus haber ajansı Tass, olayla ilgili haberinde Avayev’in elinde bir silahla bulunduğuna dikkat çekti. Moskova polisi de Avayev’in eşi ve kızını elindeki silahla öldürdüğünü, ardından da intihar ettiğini düşündüklerini açıkladı.
Arasında sadece 24 saat olay bu iki olay, sadece eylemin seyri açısından benzerlik göstermiyor. Protosenja ve Avayev, aynı zamanda Rusya’da petrol ve doğal gaz işleri yapan iki multimilyarder oligark. Protosenya, bir zamanlar Rus doğal gaz şirketi Novatek’in başkan yardımcısıydı, Avayev de Gazprombank’ın başkan yardımcılığını yürütmüştü.
Her ikisi de bu yıl içinde özellikle enerji branşında gizemli bir şekilde hayatını kaybeden Rus oligarklar arasında yer alıyor.
Art arda ölü bulunan Rus oligarklar
Bu yıl Ocak ayı sonlarında, Rusya henüz Ukrayna’ya saldırmadan önce, Gazprom’un önde gelen yöneticilerinden 60 yaşındaki Leonid Şulman’ın intihar ettiği açıklandı. 25 Şubat’ta da yine bir Rus zengini olan Alexander Tyulyakov, St. Petersburg’ta kendini asmış şekilde bulundu. Tyulyakov da Rus enerji devinin yöneticilerinen biriydi. Onun ölümünden üç gün sonra ise Ukrayna doğumlu, doğal gaz ve petrol kralı Mikhael Watford, İngiltere’nin Surrey kentindeki malikanesinin garajında asılı bulundu.
Şüpheli bir ölüm de 24 Mart’ta Rusya’nın büyük kentlerinden Nijni Novgorod’ta meydana geldi. Tıbbi malzeme devi MedStom’un milyarder yöneticisi Valisiy Melnikov, eşi ve küçük iki oğlu ile birlikte milyonlarca dolar değerindeki evinde ölü bulundu. Bu olay da Protosenya und Avayev’in hikayesiyle benzerlikler gösteriyordu.
Ve son olarak Andrey Krokovski vakası. 37 yaşındaki Krokovski, Soçi yakınlarındaki Krasnaja Polyana adlı bir kayak merkezinin müdürüydü. Burası, Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin’in de misafirlerini kayağa davet etmeyi sevdiği yerlerden biri. Rus gazetesi Kommersant’ın 2 Mayıs tarihli haberine göre Krukovski, bir kayak yürüyüşü sırasında bir kayadan düşerek hayatını kaybetti.
Rus olirgarklar neden hedef alındı?
Sadece üç ay içinde çok zengin yedi Rus’un gizemli ölümü, spekülasyonlara açık bir alan bırakıyor. Çok sayıda medya organı geçtiğimiz günlerde bu ölümlerin intihar olmayabileceğine ilişkin haberler yaptı. Hatta bazıları bu ölümlerle Rusya lideri Putin ya da Kremlin’in ilgisi olabileceği ihtimalini gündeme getirdi. Geçtiğimiz yıllarda da Kremlin karşıtlarını hedef alan bazı suikast girişimleri gündeme gelmişti. Bunlardan biri de Kremlin muhalifi Aleksey Navalni’ye yönelikti. Navalni Ağustos 2020’de Tomsk kentinin havalimanında, Rus askeri istihbaratı servisi GRU’nun eski çalışanlarından Sergey Skripal gibi, Noviçak olarak adlandırılan bir maddeyle zehirlendi.
Rus gizli servisinin kaçan çalışanlarından Aleksander Litvinenko da 2006 yılında Londra’da radyoaktif Polonyum maddesiyle zehirlenerek öldürülmüştü. ABD gazetesi USA Today’in 2017 tarihli bir araştırmasına göre, o dönemde sadece üç yıl içinde en az 38 oligark ya ölmüş ya da kaybolmuştu.
Ancak şimdi ilginç olan, bu yıl ölen oligarkların kamuoyuna eleştirel hiçbir açıklamasının yansımamış olması. Ayrıca bu oligarkların hiçbiri Ukrayna savaşı nedeniyle Batı’nın yaptırım uyguladığı iş insanları listesinde de yer almıyor.
Polonya merkezli düşünce kuruluşu Varşova Enstitüsü’nün yakın tarihli bir raporunda, oligarkların ölümleriyle ilgili olay yeri incelemesine sadece Rus polisi değil aynı zamanda Rus devletine bağlı doğal gaz şirketi Gazprom’un güvenlik biriminden yetkililerin de katıldığı bilgisi yer aldı. Raporda, bazı üst düzey Kremlin yetkililerinin devlete bağlı şirkette yapılan yolsuzlukların üstünü örtmek istemiş olabileceği iddia edildi.
Ancak bu tezin doğruluğunu teyit eden bir bilgi yok.
İspanya polisi ise Sergey Protosenya olayının bir aile dramı olabileceği üzerinde durmaya devam ediyor. Oğul Fedor ise buna inanmıyor ve İngiliz gazetelerine yaptığı açıklamalarda “Benim babam katil değil” diyor. Ailenin hangi koşullar altıda öldüğünün gerçekten açıklanıp açıklanamayacağı ise belirsizliğini koruyor.
KAYNAK: DEUTSCHE WELLE TÜRKÇE
***Mutluluk, adalet, özgürlük, hukuk, insanlık ve sevgi paylaştıkça artar***