Her ikisine de, Haziran 2020’de Başbakanlık Konutu’nda Boris Johnson’ın doğum günü için düzenlenen parti nedeniyle para cezası verilmişti.
Soruşturmanın sona erdiğini söyleyen Met, sekiz farklı tarihte düzenlenen etkinlikler kapsamında toplamda 83 kişiye 126 ceza kesildiğini duyurdu.
Kamuoyu tarafından bu etkinliklerden altısına katıldığı bildirilen Johnson’a yeni bir ceza daha verilmesi bekleniyordu.
Polis soruşturmada 510 fotoğrafın yanı sıra kamera görüntülerini, e-postaları, binalara giriş kayıtlarını ve tanık ifadelerini inceledi.
BBC’ye konuşan bazı kaynaklar, soruşturmanın kapsamında Kabine ve Kamu Personelinden Sorumlu Devlet Bakanı Simon Case’e de ceza verilmeyeceğini söyledi.
Case, Aralık ayında ofisinde bir eğlence düzenlediği ortaya çıkınca, hükümet nezdinde düzenlenen başka bir soruşturmayı yürütme görevinden istifa etmişti. Bunun ardındansa soruşturma üst düzey bürokrat Sue Gray’e verilmişti.
Polisin kendi soruşturmasının tamamlaması sonrasında önümüzdeki hafta Gray’in de soruşturmasını tamamlayıp yayımlaması bekleniyor.
Daha önce, Johnson’ın mensubu olduğu Muhafazakar Partili bazı milletvekilleri, Başbakan’ın geleceği ile ilgili yorumlarını nihai raporun yayımlanmasının ardından yapacaklarını söylemişti.
BBC’nin edindiği bilgilere göre, yaklaşık 20 milletvekili, krizle ilgili Johnson için güven oylaması çağrısında bulunmuştu.
Johnson ayrıca, Covid-19 kısıtlamalarını ihlal etmesiyle ilgili parlamentoyu yanıltıp yanıltmadığına dair de bir parlamento soruşturmasıyla karşı karşıya. Polisin soruşturmasını tamamlaması ardından Avam Kamarası’ndan bir komite de kendi soruşturmasına başlayacak.
İşçi Partisi Genel Başkanı Sir Keir Starmer, cezaların sayısının Başbakanlık Konutu’nda kuralların çiğnendiğinin açık bir göstergesi olduğunu söyledi.
Başbakan hakkındaki görüşünün değişmediğini belirten Starmer, Johnson’a yönelik istifa çağrısını da yineledi.
Starmer hakkında da, Nisan 2021’de katıldığı bir etkinlik nedeniyle polis soruşturması başlatılmıştı. Söz konusu etkinlik, bir kampanya ziyareti sırasında gerçekleşmişti. İşçi Partisi lideri, yemek yediği ve bira içtiği etkinliğin bir iş buluşması olduğunu, kuralları ihlal etmediğini savunuyor ve ceza alması durumunda görevinden istifa edeceğini söylüyor.
Liberal Demokrat Parti lideri Sir Ed Davey ise “Sue Gray’in tamamlanmış raporunun gecikmeden yayımlanması ve Johnson’ın yalanları için de parlamento soruşturması başlatılması gerekiyor” dedi.
Davey sözlerine şöyle devam etti:
“Boris Johnson parti verirken halk ise büyük fedakarlıklar yaptı. Halk tüm gerçeği öğrenmeyi hak ediyor.”
Polis soruşturmasının sona ermesi, Johnson’ın Mayıs 2020’de Downing Street’te katıldığı ve yaklaşık 100 kişinin davet edildiği bahçe partisi için para cezasına çarptırılmadığı anlamına geliyor.
Met, partiye katılan diğer kişilerin ise bu etkinlikte bulunmaları nedeniyle para cezasına çarptırıldığını doğruladı.
Soruşturma neleri kapsıyor?
Soruşturmalar, Johnson’ın hem yaşadığı hem de çalıştığı Başbakanlık Konutu’nda ve diğer birkaç bakanlık binasında yapılan partileri kapsıyor.
Partilerin düzenlendiği sırada İngiltere’de Covid kısıtlamaları sürüyordu, çoğu bölgede ev ortamlarında ikiden fazla kişinin bir araya gelmesi yasaktı. Dış mekanlarda da çeşitli kısıtlamalar devam ediyordu.
20 Mayıs 2020’de yaklaşık 100 kişi Başbakanlık Konutu’nun bahçesinde bir partiye davet edildi. Davetlilerden, sosyal mesafe kurallarına uymaları ve içkilerini getirmeleri istendi.
Partiye tanıklık edenlerden bazıları BBC’ye yaptıkları açıklamada, partiye yaklaşık 30 kişinin katıldığını, Johnson ve o dönem nişanlı olduğu eşi Carrie Symonds’ın da orada olduğunu söyledi.
Johnson, 25 dakikalığına katıldığını doğruladı ancak partiye “bir iş etkinliği olduğunu düşünerek katıldığını” söyledi.
Haziran 2020’de yine Başbakanlık Konutu’nda Johnson’ın doğum gününü kutlamak ve pasta kesmek için tekrar bir araya gelindi. Başbakanlık çalışanları kutlamanın 10 dakikadan kısa sürdüğünü iddia etti.
Aralık 2020, Londra’da Covid kısıtlamalarının en sıkı olduğu zamandı. Bu dönemde ve ilerleyen aylarda iktidardaki Muhafazakar Parti’nin ofisinde birkaç parti daha düzenlendiği ortaya çıktı.
En son Nisan 2021’de, İngiltere Kraliçesi 2. Elizabeth’in eşi Prens Philip’in cenazesinden bir gün önce Covid kurallarını çiğneyen iki parti düzenlendiği ortaya çıktı.
Oysa Kraliçesi 2. Elizabeth ertesi gün, aynı kurallara uymak için cenaze töreni boyunca yalnız oturmuştu. Ülke bu sırada yas tutuyordu, Buckingham Sarayı’ndaki bayrak yarıya indirilmişti.
Başbakan, eşi Carrie Johnson ve Maliye Bakanı Rishi Sunak ile birlikte doğum günü partisine katıldığı ve bu nedenle Covid-19 pandemisinde uygulanan karantina kurallarını ihlal ettikleri gerekçesiyle polis tarafından para cezasına çarptırıldı.
Johnson daha önce milletvekillerine yaptığı açıklamada Başbakanlık Konutu’nda hiçbir Covid kuralının çiğnenmediğini söylemişti. Muhalefet partileri ise Johnson’ı parlamentoyu yanlış yönlendirmekle suçlamıştı.
Parlamentoyu bilerek yanıltmak, başbakan ve bakanların uyması gereken kurallara aykırı.
Buna göre, bu kuralı delen bakanın ya da başbakanın istifa etmesi gerekiyor, muhalefet de Johnson’ın istifa etmesi yönünde çağrı yapıyor.
Johnson Avam Kamarası’nda yaptığı konuşmada parlamentoyu bilerek yanıltıp yanıltmadığına dair sorulara “Hayır” yanıtını vermişti.
BBC Politika editörü Chris Mason’ın analizi:
Muhafazakar milletvekilleri arasındaki öfke çok öncesinde yumuşamıştı. Şimdilik daha da hafifleyecek.
Ancak Johnson’a daha fazla siyasi utanç getirebilecek Gray’in raporunu bekliyoruz.
Ve unutmayın ki, benzer mesele İşçi Partisi lideri Sir Keir Starmer için de geçerli.
Starmer de Durham Polisi tarafından yürütülen soruşturmanın sonucunu bekliyor. O ve avukatları aklanacağından olabildiğince eminler.
Ama bu da kesin değil.
***Mutluluk, adalet, özgürlük, hukuk, insanlık ve sevgi paylaştıkça artar***