86 yıl boyunca müze olarak hizmet veren tarihi Ayasofya, ibadete açıldığı günden beri ziyaretçilerin tahribatına uğruyor. Yaklaşık 1500 yıllık Ayasofya’nın içindeki mozaikler ve çeşitli tarihi yapılar müze durumundayken özenle korunurken, ibadethaneye açıldıktan sonra pek çok kez tahrip edildi. Tarihi yapının bu kez de duvarları soyuldu.
Geçtiğimiz aylarda Ayasofya’nın tarihi İmparator Kapısı tahrip edilmiş, bazı kişiler kapıdan parça koparıp yemeye çalışmıştı. Vakıflar Genel Müdürlüğü ise konuyla ilgili yaptığı açıklamada, İmparator Kapısı’nda bulunan ahşap madalyonun, ahşabın olağan sürecinden yıprandığı ve güvenlik zafiyeti bulunmadığı savunmasını yapmıştı. Tarihi su haznesinin de kapağı da kırılan Ayasofya’da, ziyaret için gelenler ayakkabılarını kapağın içine koyarak tahrip etmişti.
‘İBADETHANEYE ÇEVRİLEREK TAHRİBATA YOL AÇILDI’
İlahiyatçı ve felsefeci Prof. Dr. Şahin Filiz, Ayasofya’daki tahribatı Cumhuriyet’e değerlendirdi. Ayasofya’nın ibadethaneye çevrilerek tahribatına yol açıldığını kaydetti. Filiz, “Sadece ibadethane olarak görüldüğü ve kutsandığı için taşının toprağının kutsal olduğu izlenimi halka geçti. Kutsallaştırılması, tarihsel değeri açısından değil, dini değeri açısından yapılan bir puta çevrildi.
Bu tahribatların ardı arkası kesilmeyeceği için ibadethane olmaktan da çıktı. Müzeden ibadethaneye dönüştürülmesi halkta kutsiyet izlenimi yarattı. Cami olduğu için düzgün bir şekilde denetim de yapılamıyor. İbadet kastıyla gelen de gelmeyen de rahatça gelebiliyor. Bu nedenle tahribat devam edecek” dedi.
‘AYASOFYA’NIN BU HALE GELMESİNİN SORUMLUSU SİYASİLER’
“İnsanların ibadet edebileceği birbirinden güzel camiler var” diye belirten Filiz, şöyle devam etti: “Ayafosya’nın bu hale gelmesinde siyasilerin çok büyük sorumluluğu var. Tahribat önlenmek isteniyorsa denetleme yapılmalı ancak şu an bunu yapmak mümkün değil.”
‘ATATÜRK HAKLIYDI’
Atatürk’ün tahribat olabileceğini öngörerek Ayasofya’nın müze olmasını sağladığını belirten Şahin Filiz, şöyle konuştu:
“Atatürk, böyle olacağını 100 yıl önce görmüştü. Atatürk’ün bu kararı, Ayasofya’nın yarınının ne olacağını bildiğindendi. Bütün dünyanın ilgisinin, gözünün kulağının kendisinde toplanacağı bir tarihsel yapı olarak tayin etmişti zaten Atatürk. Gerçekten de haklı çıktı. Eğer sağ olsaydı, ‘Ben size demiştim’ derdi. Müslümanların ibadet edebileceği pek çok cami var. Atatürk, bu tahribatlar nedeniyle yaşadığımız acı verici manzarayı denemeden, görmeden tahmin etmişti. ”
‘ZİYARETÇİ SAYISINN FAZLA OLMASI BİLE TEHLİKELİ’
Sanat Tarihçisi Selçuk Eracun da ziyaretçi sayısının fazla olmasının dahi Ayasofya’nın geleceği için tehlike oluşturduğunu söyledi. Eracun, şunları söyledi:
“Kontrol mekanizması işlemiyor. Nereye bakarsanız insan var. İbadet edenlerle gezmek için gelenleri koordine edip ona göre kontrol sağlamak gerekli. Bu kadar kalabalık grupların Ayasofya’ya girmesi zaman içinde nefesten gelen karbondioksit nedeniyle içerideki havanın kalitesini etkileyeceği için olumsuz etki de yapacaktır.”
‘MÜZEYKEN ZİYARETÇİLERİN ÜSTÜ ARANIYORDU, ŞU AN BÖYLE BİR DENETİM YOK’
“Bir an önce tedbir alınmalı. Halk da bilinçlendirilmeli. Temelde yatan batıl inançlardan insanlar uzaklaştırılmalı. Burada bulunan mozaikler, pagan döneminden kalan freskler de tahrip edilirse bunların geri dönüşü olmayacaktır. Müzeyken, giriş çıkışlarda ziyaretçilerin üstü aranıyordu. Şu an böyle bir denetim yok.”
***Mutluluk, adalet, özgürlük, hukuk, insanlık ve sevgi paylaştıkça artar***