Tüketici Birliği Federasyonu, “Market Endeksi” adlı proje kapsamında her ay marketlerdeki fiyat değişimlerini duyuruyor. Bu çalışmanın ardında emekli bir iktisatçı, devlet memuru ve kıdemli albayın da olduğu 5 kişilik gönüllü bir ekip bulunuyor.
Artan hayat pahalılığı artık pek çok ürünün fiyatının takibini zorlaştırıyor.
Bugün 10 liradan alınan bir ürün belki bir ay içinde iki defa zamlanabiliyor.
Sıradan vatandaş zamların hızına yetişemese bile enflasyonun fiyatlara etkisini resmi veya profesyonel kurumlar dışında gönüllü olarak takip edip kayıt altına alan sivil toplum kuruluşları (STK) ve insanlar da var.
Tüketici Birliği Federasyonu bu STK’lardan biri. Bünyesinde Eylül 2021 itibariyle başlatılan “Market Endeksi” isimli proje kapsamında aylık olarak marketlerdeki fiyat artışları belgelenip kamuoyuna duyuruyor bu STK.
Proje kapsamında 3 ayrı ilde, 6 farklı marketteki (4’ü zincir, 2’si yerel market) hemen hepsi temel ihtiyaç maddeleri olan 172 ürün ve etiketi her ayın birinde fotoğraflanmak sureti ile fiyatları kayda alınıyor.
Toplanan veriler raporlaştırıldıktan sonra Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) verilerinin açıklandığı günde saat 10.00’da kamuoyuna duyuruluyor.
Verilerin toplandığı sabit satış noktaları ve adres bilgileri de yayınlanıyor.
Fahri market müfettişi gibi çalışıyorlar
Ciddi bir emek gerektiren bu çalışmanın arkasında 5 kişiden oluşan Market Endeksi Çalışma Grubu var.
Grup bir nevi fahri market müfettişi gibi çalışıyor. Ekibin başkanı Aygül Öner, emekli bir iktisatçı.
Tedarik uzmanı olarak görev yaptığı GATA Haydarpaşa Eğitim Hastanesi Komutanlığı’ndan emekli olduktan sonra uzun yıllar boyunca medikal ve estetik kozmetik sektöründe orta ve üst düzey yöneticilik yapan Öner, sonrasında neden böyle bir çalışmada yer aldığını şöyle anlattı:
“Artık şikayet etmek yerine çözüm üretmek için verimli ve insan odaklı bir STK’da çalışmak istedim. Tüketici Birliği Federasyonu bu tanıma uyuyordu. Tüketici sorunları da malum. Yani artık şikayet etmiyorum çözümün bir parçası olmak istiyorum.”
Öner’in dışında çalışma grubunun İstanbul’daki diğer 2 üyesi ise Bingül Ceviz ile emekli kıdemli albay Eftal Karahan.
Bingül Ceviz, her ay fotoğraflanan ürünlere dair işlem datalarını bilgisayar ortamına da giriyor.
Erzurum ve Mardin’deki ekip üyeleri yerel marketlerin nabzını tutuyor
Ekibin şehir dışındaki 2 üyesinden biri Mardin Tüketici Koruma ve Bilgilendirme Derneği Genel Başkanı Musa Öztürk.
Bir kamu kurumunda 35 yıl idarecilik dahil çeşitli görevlerde bulunduktan sonra 2008’de bölgesindeki ilk tüketici derneklerinden birini kurdu. Öztürk, Mardin’deki yerel bir marketteki fiyat değişimlerini takip ederek çalışmalara katkı sağlıyor.
Erzurum’da yaşayan ekibin 5’inci üyesi ve derneğin yöneticilerinden olan Yavuzhan Cengiz de bu ildeki marketlerdeki verileri topluyor.
Her türlü üründeki artışlar belirleniyor
Ekibin kamuoyuna da duyurduğu araştırma sonuçlarından bazılarına örnekler vermek gerekirse şunlar sıralanabilir.
Ocak 2022 fiyat artışı oranı:
Toz Şeker 6,57
Tavuk 1,98
Kıyma 5,27
Süt 7,33
Şubat 2022 fiyat artış oranı:
Bisküvi 40,00
Su 15,44
Mart 2022 fiyat artış oranı:
Su 36,38
Tavuk 28,83
Kıyma 25,75
Toz şeker 16,47
Nisan 2022 fiyat artış oranı:
Süt 24,10
Tavuk 17,66
Toz şeker 13,95
KDV indirimi de işe yaramadı
Öner, gıdada KDV indiriminin olduğu şubat ayında fiyatlarda bir miktar düşme yaşandığını ve o ay artış hissedilmediğini belirterek, “Ardından nisanda temizlik ve hijyen ürünlerinde KDV düştüğü için fiyatlar sabit kaldı. Sonrasında KDV indiriminin bir sonraki aşamasında yine fiyatların eski hızlı yükselişine başladığını gözlemlemekteyiz” dedi.
Zaman zaman engellemeler oluyor
Peki çalışmalar sırasında engellemelerle karşılaşıyorlar mı?
Öner’in bu soruya cevabı “Her ay yaptığımız bu çalışmalar sırasında market tarafına kendimizi doğru ifade etmemize rağmen zaman zaman engellemeler ve hoşnutsuzluklar ile karşılaşabilmekteyiz” şeklinde oldu.
“Fiyat etiket değişim hızına market personeli yetişemiyor”
Öner, son zamanlarda ürünlerde etiket olup olmadığına da özel olarak dikkat ettiklerini kaydederek, etiketi olmadığını fark ettikleri ürünleri sorduklarında market yöneticilerinden “Fiyat etiket değişim hızına personelin yetişemediği” cevabını aldıklarını belirtti.
“Firmalar tedarik sıkıntısına girdi”
Çalışmaları kapsamında tedarik konusunda firmaların artık zora girdiğini gözlemlediklerini aktaran Aygül Öner, “Meyve ve sebzede art arda zamlardan dolayı çeşitlerde nispi bir azalma ve tazelikte sıkıntı olduğu da gözlemlenen bir diğer husustur” diyerek sözlerini noktaladı.
KAYNAK: INDEPENDENT TÜRKÇE – ALİ KEMAL ERDEM
***Mutluluk, adalet, özgürlük, hukuk, insanlık ve sevgi paylaştıkça artar***