Bellingcat, The Insider ve BBC’nin ortak araştırmasında Boris Nemtsov’un öldürülmeden önceki 13 seyahatinde ajanların takip ettiğine dair kanıtlar bulduklarını belirtiyorlar.
Haberde Nemtsov’un Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin’in en önemli muhaliflerinden biri olduğunu 2015’te öldürülmesi, Putin’in göreve gelmesi sonrası Rusya’da işlenen en büyük siyasi suikast olduğu belirtiliyor.
Ancak Rus yetkililer suikastta rol oynadıklarına dair iddiaları reddediyor.
BBC haberinde 1990’larda yükselen Boris Nemtsov, Boris Yeltsin’in Rusya Devlet Başkanı olduğu dönemde Başbakan Yardımcısı ve ileride Yeltsin’in halefi olması beklendiğini ama iktidara Putin geldiğini ve Nemtsov, Rus siyasetinde merkezden uzaklaştırıldığını hatırlatıyor.
İngiliz haber ajansı Nemtsov’un, yolsuzlukları gözler önüne seren ve Rusya’nın 2014’te Ukrayna’nın doğusuna düzenlediği saldırıyı kınayan etkili kampanyalar yürütmeye başladığını fakat 27 Şubat 2015’te, Kremlin Sarayı’ndan neredeyse birkaç adım ötede vurularak öldürüldüğünü, oysa birkaç gün sonra, savaş karşıtı büyük bir protesto gösterisi düzenleyeceğini belirtiyor.
Olayla ilgili olarak Çeçenistan kökenli beş kişi tutuklandığını ve bu kişilerin daha sonra suikasttan suçlu bulunarak hapse atıldığını yazan ajans ancak resmi soruşturmada en önemli sorular yanıtsız kaldığını “cinayeti kim, neden azmettirmişti?” sorularının cevaplarının ortaya çıkarılmadığını vurguluyor.
Yedi yıl sonra BBC, araştırmacı web siteleri Bellingcat ve The Insider ile birlikte yaptığı araştırmada, Nemtsov’un Rusya’da gizli bir suikast timi ile bağlantısı olan bir hükümet ajanı tarafından izlendiğini gösteren kanıtlara ulaştı. Sızdırılan tren ve uçak rezervasyonlarının incelendiği araştırma, Nemtsov’un en az 13 seyahatinde takip edildiğini gösteriyor. Nemtsov son olarak 17 Şubat 2015’te, öldürülmeden sadece 10 gün önce bir ajan tarafından takip edilmiş.
Kullandığı belgelere göre, ajanın adı Valery Sukharev. Tüm kanıtlar Sukharev’in o dönemde, Rusya’nın ana istihbarat servisi FSB için çalıştığına işaret ediyor. FSB’nin görevlerinden biri, Kremlin adına iç siyasi tehlikeleri bertaraf etmek. Ülke içindeki seyahatleri izlemek de FSB’nin görevleri arasında.
Bütün uçak ve tren rezervasyonları FSB’nin Magistral adındaki veri tabanına kaydediliyor. Ancak veri tabanı sadece Rus ajanlarının izlemek isteyebileceği kişilerin değil, bizzat Sukharev gibi ajanların hareketlerini de gösteriyor. Bu tarz bilgiler sık sık sızdırılıyor, karaborsada satılıyor ve gazetecilerin eline geçiyor.
BBC’nin elde ettiği bilgilere göre, Nemtsov’un seyahatlerinden çoğu, yaşadığı şehir olan Moskova’dan, başkentin 272 kilometre kuzeydoğusunda, bölgesel parlamentonun üyesi olduğu Yaroslavl kentineydi. Sukharev, Nemtsov’un planlarını önceden biliyor gibi görünüyor çünkü aynı şehire Nemtsov’dan birkaç dakika veya birkaç saat önce gittiği görülüyor.
BBC Nemtsov’un seyahatlerden özellikle birinde, çok yakından izlendiğini saptamış. Nemtsov, 2014 yılının yaz aylarında Sibirya’ya gitmiş. Uçak biletini 2 Temmuz’da geceyarısından hemen sonra internetten satın almış. Sukharev’in de tam 10 dakika sonra aynı şehire, Novosibirsk’e, Nemtsov’la aynı gün varmak üzere bilet satın aldığı görülüyor.
ZEHİRLEME TİMİ
Rusya’da güvenlik kuruluşlarının önde gelen muhalif liderleri izlemesi sıra dışı bir durum değil.
Ancak Sukharev sadece rutin bir görevde olan alt düzey bir FSB görevlisi değil. BBC haberinde, Bellingcat’in daha önceki bir araştırmasında, Sukharev’in suikast girişimi olduğu açık iki olayla bağlantısı olduğunu tespit ettiğini belirtirek, iki girişim de Putin’in önde gelen muhaliflerini hedef aldığını yazdı.
Habere göre ilk hedef, Nemtsov’un dostu ve himayesine aldığı muhalif politikacı Vladimir Kara-Murza’ydı ve Nemtsov suikastinden sonraki haftalarda, olayda Kremlin’in parmağı olduğunu söylemişti.
BBC haberinde 2015’in Mayıs ayında, Sukharev, Kara-Murza ile aynı anda Rusya’nın doğusundaki Kazan şehrine giden bir ekibin parçasıydı. Kara Murza iki gün sonra Moskova’ya döndü ve bayıldı, nefes almakta zorluk çekiyordu. Komaya girdi ve çoklu organ yetmezliği yaşadı ancak iyileştiğini, 2017’de bir kez daha zehirlendiğini ve yine kurtulduğunu bildiriyor.
Rusya hükümeti zehirleme olaylarında ajanlarının rolü olduğu suçlamalarını reddediyor.
İkinci hedef, yolsuzluk karşıtı videolarıyla milyonlarca Rusa ulaşan, halen hapisteki muhalif lider Aleksey Navalni’ydi.
Navalni, 2020’de Sovyetler Birliği’nde geliştirilen ve uluslararası hukuk uyarınca kullanması yasak olan Noviçok adlı sinir gazıyla zehirlendi. Bellingcat, bir FSB ekibinin, zehirlenme olayından hemen önce, Navalni’yi doğudaki Tomsk şehrine kadar izlediğini tespit etti.
Habere göre Sukharev, bizzat Navalni’yi izleyen ekipte değildi ancak telefon kayıtları Sukharev’in zehirlenmeden hemen önceki aylarda Navalni’yi izleyen ekipten en az dört kişiyle ve FSB komuta zincirinde daha üstlerde yer alan bir görevliyle, telefonla veya mesaj göndererek 145 kez görüştüğünü ortaya koydu.
Haberde bu kişilerden dördünün, daha sonraları ABD ve İngiltere hükümetleri tarafından suikast girişimindeki rolleri nedeniyle yaptırım uygulanan yedi FSB ajanı arasında yer aldığı belirtiliyor.
Rusya hükümeti, Navalni’nin zehirlenmesinde rolü olduğu iddialarını da reddediyor.
BBC, Rusya hükümeti ve FSB’den Nemtsov’un suikast timiyle ilişkisi olan bir ajan tarafından takip edildiğine dair kanıtlarla ilgili görüş almak istedi.
Kremlin Sözcüsü Dmitry Peskov, “Bunların Rusya hükümetiyle hiçbir ilgisi yok. Yeni bir uydurma daha gibi görünüyor” dedi. FSB ise yanıt vermedi.
***Mutluluk, adalet, özgürlük, hukuk, insanlık ve sevgi paylaştıkça artar***