ABD ve İngiltere, Suudi Arabistan’a daha fazla petrol arzı ve Rusya’yı tecritte kendilerine destek vermesi için baskı yaparken bu taleplere yanıt vermekte isteksiz olan Riyad, Çin’e petrol satışlarını dolar üzerinden yapmama konusundaki tehditlerini artırma yoluna gidiyor.
ABD Başkanı Joe Biden’in Güvenlik Danışması Brett McGurk’ın yaptığı ziyaretin ardından İngiltere Başbakanı Boris Johnson, Suudi Arabistan Veliaht Prensi Muhammed bin Selman ile görüşmek üzere çarşamba günü Riyad’a gitti.
Johnson, sosyal medya hesabından paylaştığı mesajında, “Birleşik Arap Emirlikleri ve Suudi Arabistan’ı ziyaret ediyorum. Her iki ülke, Rusya’nın benzeri görülmemiş yasa dışı acımasız işgalinden sonra bölgenin güvenliği ve küresel enerji piyasalarının ana ortaklarındandır.” ifadesini kullandı.
Suudi Arabistan petrol arzını artırır mı?
Birleşik Arap Emirlikleri ve Suudi Arabistan, Rusya’nın Ukrayna’yı işgalinin ardından artan petrol fiyatlarını durdurmak için Batı’nın piyasalara daha fazla petrol arz edilmesi için yaptıkları çağrılara şu ana kadar duyarsız kaldı.
ABD Başkanı Joe Biden, Riyad yönetiminin insan hakları ihlalleri ve Yemen’deki savaş ile birlikte İstanbul’da 2018 yılında işlenen Cemal Kaşıkçı cinayetinde parmağı olduğu gerekçesiyle Batı’nın eleştiri oklarını üstünü çeken Suudi Arabistan Veliaht Prensi Muhammed bin Selman ile doğrudan görüşmeyi şu ana kadar reddetti.
Bununla birlikte Beyaz Saray’ın, geçen hafta Biden ile Suudi Arabistan ve Birleşik Arap Emirlikleri veliaht prensleri arasında Ukrayna’ya destek ve benzin fiyatlarının artışının önlenmesi konusunda telefon görüşmesi ayarlamaya çalıştığı ancak bunu başaramadığı iddia edildi.
Suudi Arabistan neden Rusya ile ilişkileri geliştirme yoluna gitti?
Washington ve Riyad arasındaki ilişkilerin eskiye oranla daha düşük seviyede seyretmesi üzerine Suudi Arabistan Veliaht Prensi Muhammed bin Selman, son dönemde Rusya ile ilişkileri geliştirme yoluna gitti.
ABD heyetine başkanlık yapan McGurk, Riyad’da yaptıkları görüşmelerde Suudi Arabistan’ın daha fazla petrol pompalaması ve Yemen’deki savaşa siyasi çözüm bulunmasını katkı yapması konusunda baskı yaptı.
Reuters’e konuşan iki Amerikan yetkili, Washington’un bu iki konuda Riyad’a baskı yapmayı sürdüreceğini söyledi.
İngiltere Başbakanı Boris Johnson’ın ziyaretini yorumlayan Birleşik Arap Emirlikleri’nin önemli siyasi yorumcularından Abdulkhaleq Abdulla, Twitter hesabından yaptığı açıklamada Johnson’ın ziyaretinden istediği sonucu alamadığını ve “eve eli boş döndüğü” yorumunu yaptı.
Reuters, bu ziyaretlere rağmen Suudi Arabistan’ın daha fazla petrol pompalama konusunda ikna edilmediği duyurdu.
Riyad ve Pekin ilişkileri ne durumda?
Bu arada Riyad yönetimi son dönemde Pekin yönetimi ile ilişkileri güçlendirme yolunda işaretler vermeye başladı. Çin Devlet Başkanı Şi Cinping’in bu yıl içinde Riyad’ı ziyaret etmesi bekleniyor.
The Wall Street Journal, Çin’in Suudi Arabistan’dan petrolü dolarla değil kendi para birimi yuan ile almak istediğini bu konuda iki ülke arasındaki görüşmelerin sürdüğünü yazdı.
Reuters’e konuşan bir uzman, “Eğer Suudi Arabistan bunu yaparsa, dış ticaret pazarında bütün dinamikler değişir.” diyerek görüşlerini özetlerken bunun ardından diğer alıcıların da aynı yöntemi izlemek isteyebileceğini söyledi.
Bununla birlikte uzmanlar, petrol satışının dolar değil yuan üzerinden olması konusunda Riyad için pratikte ciddi sorunlar çıkabileceği uyarısında bulunuyor.
Suudi Arabistan’ın son dönemde Biden yönetimi ile arasının kötü olduğu biliniyor. Suudi Arabistan, Biden yönetiminden Yemen’de daha çok yardım, İran’ın nükleer programına karşı kendi nükleer güçlerini geliştirmek için destek ve 2018’de katledilen gazeteci Cemal Kaşıkçı konusunda ABD’de Suudilere karşı açılan davalara müdahale etmesini istiyor.
Riyad, neden Washington’a tepkili?
ABD’nin Suudi Arabistan ile ilişkileri Katar’la yaşanan anlaşmazlığa destek veren, İran nükleer anlaşmasından tek taraflı olarak çekilen ve Kaşıkçı cinayetinde Prens Muhammed’in yanında yer alan eski ABD Başkanı Donald Trump döneminde sıkılaşmıştı.
Suudi Arabistan ile Biden yönetimi arasındaki gerilim ise 2020 başkanlık seçimleri sırasında 2018’de İstanbul’da işlenen Kaşıkçı cinayeti sebebiyle Biden’ın Suudi Arabistan’ı “dışlanmış ülke” haline getireceğine dair sözlerine dayanıyor.
Biden ayrıca Suudi Arabistan’ı Yemen savaşı nedeniyle kınamış, ülkesi tarafından sivilleri hedef alan bazı silah ihracatını kısıtlamış ve Husileri Amerikan küresel terörist gruplar listesinden çıkarmıştı.
***Mutluluk, adalet, özgürlük, hukuk, insanlık ve sevgi paylaştıkça artar***