Türkiye ve Birleşik Arap Emirlikleri (BAE), son 10 yıldır gergin olan ilişkilerde yeni dönemin sinyalini verdi. Geçtiğimiz yıl sonu Abu Dabi Veliaht Prensi Şeyh Muhammed Bin Zayid Al Nahyan’ın Türkiye ziyaretinin ardından Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, bu ülkeye giderek bir dizi anlaşmaya imza attı.
Erdoğan ve Al Nahyan, Kasr El Vatan Sarayı’nda heyetler arası ve baş başa görüşmeler gerçekleştirdi.
Heyetler arası görüşmesinin ardından ülkeler arasında savunma sanayii, sağlık, iklim değişikliği, sanayi, teknoloji, kültür, tarım, ticaret, ekonomi, kara, deniz taşımacılığı, gençlik, afet yönetimi, meteoroloji, iletişim ve arşiv alanında 13 anlaşma imzalandı.
BAE, Nahyan’ın kasım ayındaki ziyaretinde Türkiye’de yatırım yapmak üzere 10 milyar dolarlık bir fon ayırdığını duyurdu. Ayrıca bu yılın ocak ayında” Türkiye’nin tükenen döviz rezervlerini artırmak için 4,74 milyar dolara eşdeğer bir para takası anlaşmasını” kabul etti.
Erdoğan, bugünkü ziyareti öncesinde bu ülkede yayınlanan Khaleej Times gazetesine yazdığı “Bölgesel Barış ve İşbirliği için İnisiyatif Zamanı” başlıklı yazısında, Türkiye ile BAE arasında başlayan yakınlaşmanın karşılıklı ziyaretlerle yeni bir ivme kazandığına dikkati çekti.
Cumhurbaşkanı Erdoğan, 24 Kasım 2021 tarihinde Al Nahyan’ın Ankara ziyareti ile Türkiye-Birleşik Arap Emirlikleri ilişkilerinde “yeni bir sayfa açmanın bahtiyarlığını yaşadıklarını” belirtti. Bu ziyarette imzalanan ekonomik anlaşmaların iki ülke arasındaki ilişkilerin geleceğine dair önemli ipuçlarını da barındırdığını aktaran Erdoğan, “Ekonomi, finans, enerji, petrokimya, teknoloji, ulaşım, altyapı, sağlık, gıda ve tarım alanlarında imzaladığımız anlaşmalarla yakın gelecekte iki ülkenin iş birliğinin temellerini atmış olduk. Son olarak Türk ve BAE merkez bankalarının, yerel para birimlerinde yaklaşık 5 milyar ABD doları tutarında bir takas anlaşması imzalamaları da kayda değer bir gelişme olmuştur.” değerlendirmesinde bulunmuştu.
Türkiye ile Birleşik Arap Emirlikleri arasında 13 anlaşma imzalandı
Türkiye Cumhuriyeti Hükümeti ile Birleşik Arap Emirlikleri Hükümeti arasında Sağlık ve Tıp Bilimleri Alanında İşbirliği Mutabakat Muhtırası’nı Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu ile Sağlık ve Önlem Bakanı Abdul Rahman bin Mohammed Al Owais imzaladı.
Türkiye Cumhuriyeti Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı ile BAE İklim Değişikliği Özel Temsilcisi Ofisi arasındaki İklim Eylemi Alanında Mutabakat Zaptı’na Bakan Çavuşoğlu ile BAE İklim Değişikliği Özel Temsilcisi Sultan bin Ahmed Al Jaber imza attı.
Türkiye Cumhuriyeti Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı ile BAE Sanayi ve İleri Teknoloji Bakanlığı arasındaki Sanayi ve İleri Teknolojiler Alanında İşbirliği Mutabakat Muhtırası, Sanayi ve Teknoloji Bakanı Mustafa Varank ve BAE Sanayi ve İleri Teknoloji Bakanı Sultan bin Ahmed Al Jaber tarafından imzalandı.
Türkiye Cumhuriyeti Hükümeti ile Birleşik Arap Emirlikleri Hükümeti arasında Kültürel Alanda İşbirliğine Dair Mutabakat Zaptı’nı Kültür ve Turizm Bakanı Mehmet Nuri Ersoy ile BAE Kültür ve Gençlik Bakanı Noura Al Kaabi imzaladı.
Türkiye Cumhuriyeti ile BAE Arap Emirliklileri Arasında Kapsamlı Ekonomik Ortaklık Anlaşması Müzakerelerinin Başlatılmasına İlişkin Ortak Bakanlar Bildirisi’ne, Ticaret Bakanı Mehmet Muş ile BAE Ekonomi Bakanı Abdullah bin Touq Al Mari imza attı.
Türkiye Cumhuriyeti Hükümeti ile BAE Hükümeti Arasında Tarımsal İşbirliği Üzerine Mutabakat Zaptı’nı Tarım ve Orman Bakanı Bekir Pakdemirli ile BAE İklim Değişikliği ve Çevre Bakanı Mariam Almheiri imzaladı.
Türkiye Cumhuriyeti Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı ile BAE Enerji ve Altyapı Bakanlığı Arasında Kara ve Deniz Taşımacılığı Alanlarında İşbirliği Mutabakat Muhtırası, Ulaştırma ve Altyapı Bakanı Adil Karaismailoğlu ile Dış Ticaretten Sorumlu Devlet Bakanı Thani bin Ahmed Al Zeyoudi tarafından imza altına alındı.
Türkiye Cumhuriyeti Gençlik ve Spor Bakanlığı ile BAE Kültür ve Gençlik Bakanlığı Arasında Gençlik Alanında İşbirliğine Dair Mutabakat Zaptı, Kültür ve Turizm Bakanı Ersoy ile BAE Gençlik Bakanı Shamma Al Mazrouei tarafından imzalandı.
Türkiye Cumhuriyeti İçişleri Bakanlığı Afet ve Acil Durum Yönetimi Başkanlığı ile BAE Ulusal Güvenlik Yüksek Konseyi Ulusal Acil Durum, Kriz ve Afet Yönetimi Başkanlığı arasında Afet ve Acil Durum Yönetimi Alanında İşbirliğine İlişkin Mutabakat Zaptı’nı, İçişleri Bakanı Süleyman Soylu ile BAE Ulusal Acil Durum, Kriz ve Afet Yönetimi Başkanı Ali Saeed Al Neyadi imzaladı.
Türkiye Cumhuriyeti Hükümeti İle BAE Arasında Meteoroloji Alanında İşbirliğine İlişkin Mutabakat Zaptı’na Dışişleri Bakanı Çavuşoğlu ile Ulusal Meteoroloji Merkezi Mütevelli Heyeti Başkanı Faris Mohamed Al Mazrouei imza attı.
Türkiye Cumhuriyeti Hükümeti ile BAE Arasında Medya ve İletişim Alanlarında İş Birliği Protokolü, Cumhurbaşkanlığı İletişim Başkanı Fahrettin Altun ve BAE Hükümet Ofisi Başkanı Saeed Al Eter tarafından imza altına alındı.
Türkiye Cumhuriyeti Hükümeti ile BAE Hükümeti Arasında Savunma Sanayii İşbirliği Toplantılarının Başlatılmasına İlişkin Niyet Mektubu’na, Savunma Sanayii Başkanı İsmail Demir ile Tawazun Ekonomik Konseyi Genel Müdürü Tareq Abdul Raheem Al Hosani imza attı.
Türkiye Cumhuriyeti Cumhurbaşkanlığı Devlet Arşivleri Başkanlığı ile Birleşik Arap Emirlikleri Arşiv ve Milli Kütüphane Başkanlığı Arasında Arşiv Alanında İşbirliği Protokolü’nü, Devlet Arşivleri Başkanı Uğur Ünal ile BAE Ulusal Arşivler ve Kütüphane Genel Müdür Vekili Abdullah Majid Al Ali imzaladı.
İki ülke arasında gerginliğe neden olan sorunlu başlıklar
BAE, Mısır’da darbe ile yönetimi alan Sisi’ye arka çıkarken, Türkiye ateşli şekilde devrilen Mursi yönetimini destekledi. Bu dönemde Türkiye-Mısır ilişkileri de dibe vurdu.Abu Dabi, Doğu Akdeniz’de Kıbrıs ve Yunanistan’ın yaptığı askeri tatbikatlara da katıldı.
İki ülke, Libya’da çıkan iç savaşta farklı noktalarda durdu. İki ülke de Libya’da karşı cephelerde bulunan gruplara silah yardımında bulundu. Bu farklılık Suriye, Yemen ve Somali’de de aynı şekilde devam etti.
BAE ile birlikte 3 Arap ülkesi Katar’a ambargo kararı alırken Türkiye yine farklı cephede yer aldı. 2017’de üç ülkenin ambargo kararı aldığı Katar’ın yardımında Türkiye koştu. Türkiye’den yapılan ihracatla Katar’a uygulanan ambargo kırılmaya çalışıldı.
BAE’nin İsrail ile başlattığı normalleşme süreci de Ankara tarafından tepkiyle karşılandı. BAE ile İsrail arasında diplomatik ilişkiler hızlanrıken, iki taraf arasında askeri anlaşmalar da imzalandı. Türkiye, BAE’yi ‘Filistin davasını’ satmakla suçladı.
Türkiye’de özellikle 15 Temmuz başarısız darbe girişimi sonrası BAE’ye yönelik suçlamalar oldu. Özellikle yönetime yakın Türk gazete ve televizyonlarında BAE’nin darbe girişimde rolü olduğu suçlamaları yapıldı. Ayrıca muhalif basının da AK Parti’ye karşı desteklendiği iddiaları ortaya atıldı. Darbe girişimi nedeniyle BAE suçlamalar yöneltilirken, Türkiye 2020’de Prens Nahyan’ın önde gelen danışmanlarından Muhammed Dahlan için kırmızı bülten talebinde bulundu. Dahlan’a ’15 Temmuz darbe girişimini finanse etmek, anayasal düzeni zorla değiştirmeye teşebbüs etmek’ suçlamaları yöneltildi.
İki ülke arasındaki son olay ise Türkiye’de organize suç örgütü lideri olmak suçundan aranan Sedat Peker’in bu ülkede bulunması. İçişleri Bakanı Süleyman Soylu hakkında çok sayıda suç isnadında bulunan Peker’in BAE’den yayınladığı videoalar bir süre sonra kısıtlanmıştı.
***Mutluluk, adalet, özgürlük, hukuk, insanlık ve sevgi paylaştıkça artar***