Bağımsız sivil toplum kuruluşları ve meslek örgütleri tarafından yapılan araştırmalar, Türkiye’deki memur ve emeklilerin yarısından fazlasının yoksulluk sınırı altında bir maaşla geçindiğini ortaya koyuyor.
Enflasyon farkı ve yüzde 7,5 zam ile birlikte bu ay memur ve memur emeklilerinin maaşlarında yüzde 30,5 oranında iyileştirme yapılması öngörülüyor. SSK ve Bağ-Kur emekli aylıklarında ise yüzde 25,47 artış sağlanacak, en düşük emekli maaşı ise 2 bin 500 TL olacak. Ancak bu artış Türkiye’de çok sayıda memur ve emeklinin yoksulluk sınırı üstünde yaşamasına yetmiyor.
BBC Türkçe’nin konuştuğu memur ve emekliler, kanunen yasak olmasına rağmen ek işte çalıştıklarını ya da diğer aile üyelerinden maddi yardım aldıklarını anlattı.
‘MEYVE YÜZÜ GÖREMİYORUZ’
21 yıl bir klima fabrikasında çalıştıktan sonra sağlık raporuyla emekli olan 47 yaşındaki İhsan Doğan, 2446 TL emekli maaşı aldığını belirtiyor. Geçinebilmek için kredi de alamadığını kaydeden Doğan, “Eskiden 100 TL ile pazar alışverişimizi yaparken, şimdi sadece bir koli yumurta 40 TL oldu. Önceden mevsim meyveleri alıp yiyebiliyorken, şimdi meyve yüzü göremiyoruz” diyor.
“OĞLUMA ‘YURTDIŞINDA İŞ BULURSAN HİÇ DURMA GİT’ DİYORUM”
“1982 yılında emekli olan babam İzmir’de bir ev bir de araba alabilmişti. 6 çocuk yetiştirdi ama hiç borcunun olduğunu duymadık” diyen Doğan, “Şimdiki emeklilerin ise tamamı borçlu. Arkadaşım kendi evini kapatıp, ailesiyle birlikte annesinin evine taşındı. Biz bu çocukları asgari ücretle büyüttük. Yemedik yedirdik, içmedik içirdik. Şimdi oğluma, ‘yurt dışında iş bulursan hiç durma, git’ diyorum. Yok, çocuğumuzun geleceği yok” şeklinde konuşuyor.
‘EK İŞ OLARAK İNŞAAT USTALIĞI YAPIYORUM’
Sağlık teknikeri Murat da geçinebilmek için iş olarak inşaat ustalığı yaptığını anlatıyor. Memurlar üzerindeki röportaj yasağı sebebiyle haberde gerçek isminin gizlenmesini isteyen Murat, kendisi gibi sağlıkçı olan eşi ve iki buçuk yaşındaki çocuğuyla birlikte Almanya’ya göç etmek üzere hazırlık yaptıklarını söylüyor: “Sürekli aldığımız bir çikolatanın gramajı düşürülmüş ve fiyatı 3 TL’ye çıkmış. Ben artık eve giderken, ‘çocuğuma bir çikolata alıp gideyim’ bile diyemiyorum. 30-40 TL’ye aldığım bebek bezleri, şimdi 120, 130 TL.”
Yasak olmasına rağmen kendisi gibi çevresindeki çok sayıda memurun ek iş yapmak zorunda olduğunu söyleyen Murat, artık ek iş bulmanın da zorlaştığını anlatıyor: “Öğrenciyken inşaatlarda iş bulur, hiç boşta kalmazdım. Şimdi de ek iş buldukça inşaat ustalığı yapıyorum. Ancak 3-4 branşta inşaat ustası olmama rağmen ben bile şu an ek iş bulmakta zorlanıyorum. Artık fiyatlar çok düşük, yeteri kadar iş yok.”
KESK’in 19 Aralık 2021’deki ‘Geçinemiyoruz’ eyleminden…
‘GÜNÜBİRLİK EK İŞ ARIYORUZ, GARSONLUK YAPIYORUZ’
3 bin 964 lira maaş alan bir PTT çalışanı memur olan Aykut ise geçinebilmek için hem ailesinden maddi destek aldığını hem de ek iş yaptığını anlatıyor. Aykut şunları anlatıyor: “Memur arkadaşlarımızla aramızda bir mesajlaşma grubu kurduk. Günübirlik yapabileceğimiz işler olduğunda o gruba haber veriliyor. Örneğin düğünlerde, yılbaşında ya da diğer özel günlerde garsonluk işi çıktığında birbirimize haber veriyoruz. Bazen hafta sonları da gidip garsonluk yapıyoruz. Hepimiz memuruz ama bunların hepsi yaşanıyor şu an.” Aykut, yazın köyde ektiği ürünleri kışın tükettiğini de belirterek, yaz tatilinde geçinebilmek için çiftçilik yaptığını da anlatıyor.
Serbest Görüş:
dEnflasyon açıklandı, memur ve emekli için ek zam oranları belli oldu
dCHP’li Ağbaba: 2500 TL emekli aylığı, 1500 TL emekli aylığının da gerisine düştü
dHükümetin görmezden geldiği ucuz ekmek kuyrukları New York Times’ın sayfalarında
‘KHK’LAR NE EMEKLİ OLABİLİYOR NE MAAŞ ALABİLİYOR’
15 Temmuz 2016’daki darbe girişiminin ardından Türkiye’de son 5 yılda yaklaşık 125 bin kişi kamudaki görevinden ihraç edildi. KHK ile kamu görevinden ihraç edilen kişiler ise ne emekli olabiliyor ne de kolaylıkla yeniden çalışabilecekleri bir iş bulabiliyor. 2017 yılında Van’da bir ilçe müftülüğünde memurluk yaparken ihraç edilen ve haberde soyadının yer almasını istemeyen Samet, ihracından beri ailesinden yardım alarak geçindiğini söylüyor: “Bir çocuğum var, okula gidiyor. Arada bir akrabaların desteğiyle ayakta kalıyoruz. Bazen gün oluyor, çarşıya çıkacak para bulamıyorum.” Ailesiyle birlikte babasının evinde yaşadıklarını söyleyen Samet, “KHK’lı olduğum için hiçbir yer iş vermiyor” diyor.
12 yıllık cami imamıyken ihraç edilen Hasan da gerçek ismini gizlenmesini isteyerek, “Dostlarım bile benimle selamı kesti. İş başvurusunda bulunduğum yerlerde ihraç olduğumu söyleyince reddediyorlar” diyor.
***Mutluluk, adalet, özgürlük, hukuk, insanlık ve sevgi paylaştıkça artar***