Kazakistan’da hükümetin sıvılaştırılmış petrol gazı (LPG) fiyatlarını yükseltmesinin ardından ülke genelinde birçok şehir ve kasabada protestolar başladı. Göstericiler, akaryakıtta tavan fiyatlarının kaldırılmasının ardından sokaklara döküldü.
Güçlü muhalefetin olmadığı ve sıkı kontrollerin bulunduğu Orta Asya ülkesinde halk protestoları, nadiren görülen bir durum. Organizatörlerin daha önceden yetkili makamlara bilgi vermeden yaptığı herhangi bir eylemse yasak.
İlk olarak Zhanaozen (Janaözen) kasabasında patlak veren ve ardından dalga dalga diğer şehirlere de yayılan eylemlere binlerce kişi katılıyor.
Bu, Sovyetler Birliği’nin dağılması sonrası bağımsızlığını kazanan ülkede gerçekleşen en geniş katılımlı ve polisle halk arasında yoğun çatışmaların yaşandığı bir eylem olarak görülüyor.
Olayları takip eden Kazak gazeteci Nazgül Kenzhetay, ülkede yaşanan gelişmelerle ilgili, Twitter hesabından şu bilgileri paylaştı:
“60 Tenge olan gaz fiyatı 1 Ocak itibarı ile 120 Tenge oldu. Karar Aktav genelinde hoşnutsuzluğa neden oldu. Protestocular Aktav ve Janaözen yolları kapattılar. Ardından hükümet gaz fiyatını 120’den 85-90 Tenge’ye düşürme kararı aldı. Kazakistan hükümetinin bu hamlesi ne kadar işe yarar? Maalesef gaz fiyatının düşürülmesi sorunun çözümü değil, popülizmdir. Birkaç ay içinde ticari gazın fiyatı tekrar yükselecek. Bunun nedeni, dünya pazarındaki ticari gaz fiyatının keskin bir şekilde artması. Hiçbir hükümet ticari gazın fiyatını kontrol edemez. Dünya gaz fiyatları çok yüksek ve gaz hacmi yetersiz. Kazakistan’da sosyal huzursuzluğa yol açan sebep sadece azalan gelir ve işsizliğin artması değil. Sosyal gruplar arasında çoklu gelir farklılıkları; Yerel ve merkezi hükümet kurumlarının düşük yeterlilik düzeyi nedeniyle ülkenin verimsiz yönetimi. Yoksulların sosyal güvenlik düzeyinin düşük olması vb. Hükümete ve onun kamu idaresi kurumlarına olan güvenin zayıflaması”
Kenzhetay, bir sonraki Twit iletisinde ise, “Son gelişme; Mangistau bölgesinde gaz fiyatları 70 Tenge (2,16 TL) olacak. Devlet komisyonu ve aktivistler böyle ortak bir karara varmış. Yalnız bu fiyatlar sadece Mangistau’da. Yani aktif protesto olan yerde. Protestoların zayıf olduğu yerlerde henüz fiyat indirimi yapılmadı” ifadesine yer verdi.
Bir petrol endüstrisi kenti olan Mangistav’ın Janaözen ilçesinde 2011’de petrol işçilerinin işten çıkarılması sonucu patlak veren gösteriler sırasında onlarca gösterici öldürülmüştü.
Protestocular, şimdi LPG fiyatının litre başına 120 Tenge’den (0,27 dolar) yarı yarıya indirilmesini istiyor.
Perakendeciler fiyatları dörtte bir oranında düşürmeyi kabul etti ancak Cumhurbaşkanı Kasım Cömert Tokayev liderliğindeki hükümet, üretim maliyetleri nedeniyle daha fazla kesintinin imkansız olduğunu bildirdi.
Ülkede fiyatlar daha önce düzenlenmişti, ancak yetkililer suni olarak düşürülen fiyatların LPG üretimini imkansız hale getirdiğini belirtiyor.
Kazakistan’ın en büyük şehri Almatı’da polis dün ve bugün ana arterleri kordon altına aldı. Kent merkezinde cep telefonu şebekeleri ve internet bağlantısı kısıldı.
Cumhurbaşkanı Tokayev, Twitter hesabından yaptığı açıklamada, hükümete bağlı bir komisyonunun Aktav’da çalışmalarına başladığını ve ülkede istikrara katkı sağlayacak bir çözüm bulunacağı sözünü verdi. Ayrıca Tokayev, protestocuları sorumlu davranmaya çağırdı.
***Mutluluk, adalet, özgürlük, hukuk, insanlık ve sevgi paylaştıkça artar***