Amerika’da gençlerin yürüttüğü “Kuşlar Gerçek Değil” hareketi, 2017’deki kuruluşundan bu yana TikTok’ta 600 bin, Instagram’da 350 binden fazla takipçi topladı. Twitter’ın San Francisco’daki merkezinin önünde, platformun meşhur kuş logosunun değiştirilmesi talebiyle protesto düzenlediler, sloganlarının yayılması için ABD’nin her yanından reklam panoları kiraladılar.
Kurucusunun ortaya attığı, ABD hükümetinin tüm kuşları imha ettiği ve insanları gözetlemek için onları gizli drone kopyalarıyla değiştirdiği teorisi pek akıl kârı gelmeyebilir. Zaten takipçilerinden hiçbiri de buna inanmıyor.
Hareketin işleyişi, Twitter’daki “trolleme” kültüründen biraz farklı. Trolleme çoğunlukla eğlence amaçlı oluyor ve okuyanın gerçekten inanmasını sağlama motivasyonu taşıyor.
Mesela seneler önce Şerif Faysal Yıldırım mahlaslı Twitter fenomeninin, Cem Garipoğlu’nun hapishanede intihar ettiği hafta attığı “Cem Garipoğlu az önce Erbil’den kalkan özel bir uçakla Okecie havalimanına indi. WE 204 FK plakalı araçla şehir merkezine gidiyor” tweet’iyle yaptığı “trolleme” Kanal D ana haber bülteninde yayımlanacak kadar başarılı olmuştu.
Bu hafta yayımlanan The New York Times haberinde, “Kuşlar Gerçek Değil” hareketinin yaratıcısı 23 yaşındaki Peter McIndoe büründüğü karakterden çıkıyor ve grubun asıl amacını anlatıyor.
“Son birkaç yıldır yanlış bilgi yığınına karşı mücadele verirken, yürüdüğümüz çizginin gayet bilincindeydik” diyen McIndoe’nin herhangi bir takipçisini bu komplolara inandırma gibi bir amacı yok. “Fikir çok saçma olmalı, ama söylediğimiz şeylerin inanılabilir olmamasına da dikkat ediyoruz.”
Memphisli McIndoe, grubu Ocak 2017’de, Trump’ın başkan olarak yemin etmesinden hemen sonra kurdu. Bir kadın yürüyüşünün yanından geçerken, Trump’ı destekleyen karşı protestocuları gördü ve bir kâğıda “Kuşlar Gerçek Değil” yazmaya karar verdi.
“Spontane bir şakaydı ama bir yandan da herkesin hissettiği absürtlüğün bir yansımasıydı” diyen McIndoe, etrafında toplanan Trump’çılara havada gördüklerinin aslında kuş olmadığını anlattı. ABD hükümeti kuşları ortadan kaldırıp yerlerine minik gözetleme uçakları ikame etmişti ve bu uygulamanın başlangıcı 1970’lere dayanıyordu.
Bu konuşmayı yaparken etraftakiler onu kayda aldı ve Facebook’ta yayımlanan video gençler arasında viral oldu. Memphis’te ‘Kuşlar Gerçek Değil’ duvar yazıları görülmeye başladı. Cümlenin okullarda tahtalara ve duvarlara yazıldığı fotoğraflar paylaşıldı, hatta çıkartmaları yapıldı.
İş ciddiye binince McIndoe, yarattığı komplocu karakterini somutlaştırmaya ve karakterin ait olduğu dünyayı inşa etmeye başladı.” Arkadaşı Connor Gaydos ile birlikte hareketin sahte tarihini yazdı, ayrıntılı teoriler uydurdu ve çılgın iddialarını desteklemek için sahte belgeler, kanıtlar üretti.
‘Kuşlar Gerçek Değil’ ilanı, sonraki haftalarda Reddit’te en çok konuşulan başlıklardan biri oldu. Eski bir CIA ajanını canlandırması için bir aktör tutan “Kuş hakikatçileri”, “ajan”a hükümetin drone kuşla izleme çalışmalarını “itiraf ettirdi”. Bu video, TikTok’ta 20 milyondan fazla izlendi.
“Kuşlar Gerçek Değil”ciler, komplo teorilerine nanik yapma, kavga etme ve dalga geçme çabalarını “deliliğe karşı delilikle mücadele” diye adlandırıyor. Bu şekilde, örneğin kendi aralarında çocuk ticareti yapan Demokratların dünyayı yönettiğini iddia eden QAnon gibi komplo üreticilerinin absürtlüğüne dikkat çekmeye çalışıyorlar.
Bir zamanlar o da komplocuymuş
Şimdi dalgasını geçse de McIndoe, Ohio’da komplo teorileriyle dolu yedi çocuklu dindar-muhafazakâr bir ailede büyümüş ve sonunda evrimin Demokratların büyük bir beyin yıkama planı, eski Başkan Barack Obama’nın da Deccal olduğuna inanmış.
“Kuşlar Gerçek Değil, sadece komploların sığ bir hicvi değil” diyor, “daha derin bir anlamı var. Bizim neslimizdeki pek çok insan tüm bunların absürtlüğünü fark ediyor. Kuşlar Gerçek Değil, insanların bunu anlaması için bir yol oldu.”
McIndoe’nun takipçileri, daha doğrusu Kuş Tugayı (Bird Brigade) aktivistlerinin çoğu da benzer ortamlarda büyümüş. Onlar da aile ve akrabalarının inandığı komploları parodi silahıyla boşa çıkarmayı umuyor.
“Evet, son dört yıldır kasıtlı olarak yanlış bilgi yayıyoruz, ancak bunun bir amacı var: İnternet çağında Amerika’ya bir ayna tutmak.”
***Mutluluk, adalet, özgürlük, hukuk, insanlık ve sevgi paylaştıkça artar***