Çocukluğumda ailemle Mauritius’a tatile gittiğimde kumsalda bir sürü deniz kabuğu görürdüm.
Ancak iklim değişikliğinin etkileri ile ilgili haberleri izlemek için adaya döndüğümde, Hint Okyanusu kıyılarındaki kumsallar boş görünüyordu.
Babamın gençlik yıllarında yaptığı koleksiyondaki gibi yüzlerce farklı deniz kabuğu bulmak artık burada imkansız.
Hayatında neredeyse hiç deniz kabuğu görmediğini söyleyen 14 yaşındaki iklim aktivisti Anesh Mungur için bu şaşırtıcı değil.
“Deniz kabuklarının kaybolması çok üzücü” diyor ve şöyle devam ediyor:
“Adanın iklim değişikliğinden etkilendiğini düşünüyorum. Korunması için çok geç olmadan daha fazla bir şeyler yapılmalı.”
Deniz kabukları Mauritius kültüründe her zaman önemli bir rol oynadı. Monetaria annulus ya da “altın yüzük” diye bilinen deniz kabuğu, aşk veya şans getirmesi için hediye veriliyor.
Binlerce yıl önce Afrika’nın bazı yerlerinde para yerine kullanılan Monetaria moneta türü deniz kabuğu da Mauritius’da yaygındı.
Isınan sular
Denizbilimci Vassen Kauppaymuthoo, adadaki deniz kabuğu sayısının son 30 yılda yüzde 60 azaldığını söylüyor.
Kauppaymuthoo, bunu iklim değişikliği ile aşırı balık avlama, turizm ve atık sularla teknelerin yarattığı kirliliğe bağlıyor.
Mauritius, dünyada iklim değişikliğinden etkilenme olasılığı en yüksek olan ülkelerden.
Yükselen su seviyeleri, kuraklık ve kasırgalarla mücadele ediyor.
Deniz suyunun ısınması, deniz kabuğu içinde yaşayan yumuşakçaların da dahil olduğu ekosistemi büyük ölçüde etkilerken, atmosferde karbondioksitin artması da Kauppaymuthoo’nun ifadesiyle “okyanusun asitlenmesine ve deniz kabuklarının incelmesine” neden oluyor.
Kauppaymuthoo, “bu da hayvanların kabuk üretmekte sorun yaşamalarına neden oluyor” diyor.
Bunların hepsinin zincirleme bir etkisi var.
“Yumuşakçalar olmayınca, onların beslendiği diğer diğer organizmalar çoğalmaya başlar ve bu, tropikal adada ve dünyadaki ekosistemin dengesini bozar” diyor Kauppaymuthoo.
Küçük balıklar ve ahtapotlar da korunmak için deniz kabuklarına sığınıyor. Birçok kuş, yuva yaparken deniz kabuğu parçaları kullanıyor.
Mauritius’un geleceğini korumak için çalışan bir gruba üye olan Anesh, 2020’deki dev petrol sızıntısı gibi çevre felaketlerini durdurmak için daha fazla mücadele edilmesi gerektiğini söylüyor.
2020’de Japon tankeri MV Wakashio’nun karaya oturması, yaklaşık bin ton petrolun okyanusa sızmasıyla Mauritius’un en büyük çevre felaketine neden olmuştu.
Mauritius hala 300 metre mercan kayalığına zarar veren ve çok sayıda balığın ölümüne neden olarak balıkçıların geçim kaynağını kurutan bu olayın etkilerinden kurtulmadı.
Anesh, dünyanın bunun farkına varmasını istiyor.
“Çoğuları, deniz kabuklarının önemini ve ne kadar etkilendiklerini bilmiyor” diyor.
Koleksiyoncularla mücadele
Kauppaymuthoo, deniz kabuklarının azalmasıyla ilgili olarak içinde hala canlı hayvan varken kabukları toplayanları da suçluyor.
Hükümet son 15 yıl içinde iki yasa çıkararak, deniz kabuğu toplanmasını ve turistlere hatıra olarak satılmasını önlemeye çalıştı.
Kauppaymuthoo, artık yasal olarak sadece 10 tür deniz kabuğu toplanabildiğini aktarıyor.
Deniz kabuğu toplamak kısıtlamalara tabi, deniz kabuğu ihracatı da yasak olmasına rağmen, insanların buldukları kabukları çantalarına atmasını önlemek zor.
Deniz kabuklarının kıyılarda erozyonu da önlediğine dikkat çeken Kauppaymuthoo, “Kumsallardan deniz kabuğu toplamayın” diyor.
Kauppaymuthoo’nun tatil hatırası isteyenlere önerisi ne mi?
“Deniz kabuklarına bakın, onların resmini çekin, böylece hem hoş bir anıya sahip olur hem de onları korursunuz.”
KAYNAK: BBC TÜRKÇE
***Mutluluk, adalet, özgürlük, hukuk, insanlık ve sevgi paylaştıkça artar***