AKP hükümeti, yerel mevduat sahiplerini yabancı para birimlerine karşı değer kaybından kaynaklanan kayıplardan korumak için ‘Kur Korumalı’ bir ekonomik modeli yürürlüğe koydu.
Uygulanacak yeni sistemde, gerçek kişilerin Türk lirası vadeli hesapları üzerinden işleyecek faiz ile hesap açılış ve vade tarihlerindeki kur değişim oranı kıyaslanacak, yüksek olan oran üzerinden hesap nemalandırılacak.
Kur Korumalı ekonomik model 20 Aralık’ta duyuruldu ve 18 TL seviyesinde olan Dolar/TL kuru 10 TL seviyesine kadar düşmüştü ancak dolar ve euro kuru 11 seviyesinin üzerinde tutunuyor.
Reuters haber ajansına konuşan kaynaklar Türk bankalarının, yeni sistemin duyurulmasından sonra, lira mevduatlarını çekmek için kredi faiz oranlarını yüzde 20’nin üzerine çıkardığını aktarmıştı.
Ancak Hazine ve Maliye Bakanı Nureddin Nebati, pazartesi akşamı yaptığı açıklamada “(20 Aralık) Kimse devreye girmedi, sadece binlerce bireysel satıcı devreye girdi, adeta yarıştılar. O gece dövizini bozdurmak için adeta insanlar yarışa girdi” dedi.
Ekonomist Doç. Dr. Oğuz Demir: Göründüğü üzere öyle büyük bir ilgi yok
Getirilen uygulamanın bankalarda tutulan döviz hesaplarının çözülmesini amaçladığını belirten ekonomist Oğuz Demir, euronews’e yaptığı açıklamada, Merkez Bankası’nın son hamlesiyle ilgili şunları söyledi:
“Oradaki maliyetleri artırarak, bankaların kendi müşterilerine bu hesaba geçme konusunda teşvik etmeye çalışıyor. Ama açıkçası Bakan da (Nureddin Nebati) söyledi, yaklaşık 28 milyar liralık bir miktardan bahsetti. Bu 28 milyar lira aslında döviz hesaplarından çözüldüğü gözükmüyor. Döviz hesaplarında ciddi bir çözülme yok.”
“Sistem gittikçe karışık hale geliyor”
Sistemin her geçen gün vatandaş nezdinde daha karışık bir hale geldiğini belirten Oğuz Demir, “Bu meseleler Türkiye’de karmaşıklaştıkça vatandaşın tam olarak anlayamamasından ötürü ilgisinin düşük olduğu uygulamalar haline dönüşüyor. Yani o yüzden en başından beri bu kadar komplike sisteme gerek yok. Türkiye’de faizleri artırırsın zaten vatandaş parası Türk lirasına yatırır. Görünen verilerden anladığımız kadarıyla şu an öyle büyük bir ilgi yok.” diyor.
Prof. Dr. Yalçın Karatepe: Vatandaş bu hesaplara ilgi göstermiyor
Merkez Bankası’nın bankalara zorunlu karşılık talimatını değerlendiren Ekonomist Prof. Dr. Yalçın Karatepe, bunun da yeni modele halkın ilgi göstermediğini anlamına geldiğini söyledi.
Halk TV’de Emin Çapa’nın sunduğu programda konuşan Karatepe, Merkez Bankası’nın bankalara gönderdiği zorunlu karşılık teşvikiyle ilgili olarak “Bu bize neyi gösteriyor? Aslında bizim gün içerisinde BDDK verilerine baktığımızda gördüğümüz şeyi merkez bankası çok net bir şekilde görüyor. Vatandaş bu hesaplara ilgi göstermiyor” dedi
Kur korumalı mevduat hesaplarına bekledikleri kadar ilgi yok hatta hiç ilgi yok” diyen Karatepe, “O zaman diyor ki bankalara, siz vatandaşı ikna etmezseniz bunun faturasını ben size keserim, nasıl keserim? Bende bulunan zorunlu karşılıklarınız üzerinden yüzde 1,5.” diye konuştu.
Yüzde 1,5 oranın çok ciddi bir oran olduğunu belirten Karatepe, “Üstelik süre koyuyor, 18 Marta tarihine kadar eğer siz yüzde 20 sini bu hesaplara dönüştürmemiş iseniz ben sizden bunu alacağım diyor.” ifadelerini kullandı.
Geçtiğimiz günlerde euronews’e yeni uygulamayı değerlendiren ekonomist Kerim Rota ise yeni sisteme ilgi gösterilip gösterilmeyeceğinin önümüzdeki günlerde belli olmaya başlayacağını söylemişti:
“Bu (yeni ekonomik model) mutlaka işe yaracaktır, önümüzdeki haftalarda da bu hesapların büyüklüğüne bağlı olarak da biz kurlarda hareketlenmeyi tekrar göreceğiz. Bu aşağı veya yukarı yönde de olabilir. Yani bu hesaplara çok giriş olursa aşağı yönlü, girişler az olursa da yukarı yönlü hareketler görme olasılığımız var. Uzun vadeli etkileri ise kamu maliyesi ve Türkiye’nin bütçesi üzerinde olacak. O yüzden kurları eskisine göre çok daha fazla takip eder hale geleceğiz.”
***Mutluluk, adalet, özgürlük, hukuk, insanlık ve sevgi paylaştıkça artar***