Devrimci İşçi Sendikaları Konfederasyonu’nun (DİSK) araştırması, asgari ücretin nasıl ‘ortalama ücret’e dönüştüğü ve alım gücünün gerilediğini ortaya koydu.
DİSK’in 2022’nin asgari ücretinin belirleneceği toplantıların başlamasıyla eş zamanlı yayınladığı araştırmasına göre, Türkiye’de 10 milyon kişi 2 bin 825 liralık asgari ücretle geçinmeye çalışıyor.
Araştırmaya göre asgari ücretin yüzde 20 fazlası ve altında ücret alan işçilerin sayısı 9,7 milyon. Ücretli çalışanların yüzde 50’ye yakını bu kapsamda (Alttaki grafik, çalışanların maaş skalasını gösteriyor).
Araştırmada, asgari ücretin ortalama ücrete dönüştüğüne şöyle değinildi: “Asgari ücretteki artışın diğer emek gelirlerine yansımaması hem özel sektörde hem kamuda maaş ile ücret artışlarının en fazla resmi enflasyon oranında artırılması asgari ücreti ortalama ücret haline getiriyor. Türkiye’de emek gelirleri artışının sınırlı bırakılması asgari ücret ile diğer ücretlerin arasındaki makasın kapanmasına ve asgari ücret civarı bir ücretle çalışanların oranının artmasına sebep oluyor.”
Araştırmaya göre özel sektörde asgari ücret ve altında ücretle çalışanların oranı yüzde 44; asgari ücret civarında çalışanların oranı ise yüzde 69. 8,4 milyonu aşkın özel sektör işçisi asgari ücretin yüzde 20’si ve altında ücretlerle çalışıyor.
Asgari ücrete erişemeyenlerin oranı genelde yüzde 18’ken kadınlarda bu oran yüzde 25’i aşıyor.
DİSK’in araştırmasında öne çıkan bulgular şöyle:
* 1974’te kişi başına milli gelirin yüzde 80,6’sı düzeyinde olan asgari ücret, 2021 yılında milli gelirin yüzde 54,5’ine geriledi. Asgari ücret kişi başına gelire paralel olarak artsaydı brüt asgari ücretin 2021 yılında 2.577 TL değil, 5.645 TL olması gerekirdi.
Maaşın üçte biri vergiye!
* Brüt asgari ücretin dolaylı-dolaysız vergi ve kesintilerini dikkate aldığımızda yüzde 33,4’ü (1.194,9 TL) vergi ve kesintilere gidiyor. İşçinin eline (Asgari Geçim İndirimi dahil) brüt asgari ücretin sadece yüzde 66,6’sı net harcanabilir gelir olarak geçiyor. İşçi, 365 günün 122 günü vergi ve kesintiler için çalışıyor.
* Asgari ücretle çalışan işçilerden alınan vergi miktarı ilk vergi dilimi tarifesi düşük tutularak artırıldı. 2002 ve 2003 yıllarında ilk vergi dilimi tarifesi asgari ücretin 15-16 katı idi. AKP iktidarında vergi dilimi tarifeleri asgari ücretten ve enflasyondan daha az artırıldı. Böylece 2021 yılında ilk vergi dilimi asgari ücretin 6,7 katına geriledi.
Çin’den gerideyiz
* 2008’de 371 ABD Doları olan asgari ücret 2016’da 430 dolara yükseldi. Sonra ekonomik ve siyasal istikrarsızlığa bağlı olarak asgari ücret dolar cinsinden gerilemeye başladı. 2021 yılı ortalama kuruna göre asgari ücret 336 ABD Doları iken, Kasım 2021 güncel kurlarına göre 270’e düştü. Böylece Türkiye’de asgari ücret Çin asgari ücretinin altında kaldı.
* Merkez Bankası’nın yıllık ortalama Cumhuriyet altını fiyatlarına göre 2003 yılında asgari ücretin yıllık tutarıyla 25 altın alınabilirken 2021’de yıllık net asgari ücretle sadece 10,4 ve güncel fiyatlara göre ise yedi altını alınabiliyor.
***Mutluluk, adalet, özgürlük, hukuk, insanlık ve sevgi paylaştıkça artar***