Birgün gazetesi yazarı Hayri Kozanoğlu, kur korumalı TL vadeli mevduatı için “bu kumar değil de nedir?” dedi. Kozanoğlu ayrıca söz konusu hesap sahiplerinin ellerindeki doların Hazine yoluyla garanti altına alındığını ve bunun faturasının bütçeye ilave 125 milyar lira ek yük getireceğini ifade etti. Kozanoğlu, kur korumalı mevduata geçişte Merkez Bankası’nın her gün açıkladığı dolar kuru üzerinden hesap açıldığını hatırlatarak yaptığı hesabı şöyle aktardı:
“Varsayalım bankada bağlanmış parası bulunan iki ayrı kişi, vade dolar dolmaz 100 bin lirayla 6 aylık yüzde 16 faizli kur korumalı mevduata girmek istiyor. Bu haftaki somut örnekler üzerinden gidersek, Perşembe günü dolar alış kuru 12,35 lira, Cuma ise 11,64 liraydı. Diyelim 6 ay sonraki kur 13,34 oldu. 12,35’den giren için kur, yüzde 8 faiz kadar arttığı için 100 bin lirası 108 bin lira olacak, ek bir ödeme yapılmayacak. Buna karşın sadece bir gün sonra 11,64’den giren açısından, kur 14,60 arttığı için, 108 bin liranın üzerine 6 bin 600 lira daha ödenecek ve 114 bin 600 lira olacak. Bu kumar değil de nedir?“
“Merkez Bankası kur riskini üstlenmiş”
Kozanoğlu mevduat sahiplerinin sahip oldukları dolar miktarının garanti altına alınmasını ise şu şekilde aktardı:
“10 bin dolarınız olduğunu, kurun 12 TL düzeyinde bulunduğunu ve 3 aylık mevduat faiz oranının yüzde 16 uygulandığını varsayalım.
10 bin doları TL’ye çevirince elinize 120 bin lira geçer. Nominal yüzde 16 faiz 3 ayda yüzde 4 gelir sağlar. 120 bin liranız 4 bin 800 lira faiz kazanarak 124 bin 800 liraya yükselir. Burada 2 varsayım temelinde hesaplamalarımızı yapalım. 3 ay sonra dolar kurunun 12,36 ve 13,20 lira olması üzerine. Paranız nominal yüzde 16 faizden 3 ayda yüzde 4 nemalanır. Bu da size 12×1,04=12,48 lira kurundan dolar satın alma hakkı tanır.
Seçenek 1: Dolar/TL=12,36 lira olmuş ise 12,48 liradan alma hakkını kullanmaz ve yüzde 4 faizle yetinerek 124 bin 800 lira alırsınız.
Seçenek 2: Dolar/TL=13,20 liraya çıkar yani yüzde 10 değer kazanır. Sizin 12,48’den, 72 kuruş daha ucuz fiyattan alma hakkınız vardır. Bu yüzde 6 avantaja karşılık 120 bin liranıza üste 7 bin 200 lira ödenir ve 124 bin 800+7 bin 200=132 bin liranız olur.
Bu parayla 13,20’den dolar almanız halinde tekrar 10 bin dolarınıza kavuşursunuz. 124 bin 800 lira ile 12,36 kurundan almanız durumunda ise 10 bin 97 dolar elinize geçer. Yani Merkez Bankası kur riskinizi üstlenmiş, her halükarda paranızın 10 bin doların altına düşmemesini garantilemiş, buna karşın 10 bin doların üstüne çıkma şansınızı açık bırakmıştır.
“Bütçeye 125 milyar lira ek yük getirecek”
Uygulamadan yararlanabilecek olan gerçek kişilerin toplamda 128,6 milyar dolarlık döviz tevdiat hesabı olduğuna dikkat çeken Kozanoğlu, söz konusu uygulamanın bütçeye getireceği yükü şöyle anlattı:
“Kabataslak bunların yüzde 30’u TL hesabına dönerse, TL de dolara karşı uygulanan faizin yüzde 20’si kadar üzerinde değer kaybederse, hesaplarıma göre bu bütçeye 125 milyar lira ek bir yük getirecek.
Benzer hesabı kur korumalı TL mevduatlar için de yaparsak 63 milyar liralık bir maliyet buluruz. Demek ki, AKP rejiminin kur cambazlıkları bütçeye toplamda 301 milyarlık bir fatura çıkarabilir. Bu orta vadeli programdaki öngörülere göre GSYH’nin yüzde 4’üne eşit çok yüksek bir oran. Hele ki pandemi ortamında tüm OECD ülkeleri arasında bütçeden yurttaşlarına sosyal destek sağlamada cimri davranıp en son sırada yer alan bir ülkenin, rantiye kesimleri kollarken yoksul yurttaşlara arkasının dönmesinin ibret verici bir örneği. Yani egemenlerden yana bir sınıfsal bir tercih.“
***Mutluluk, adalet, özgürlük, hukuk, insanlık ve sevgi paylaştıkça artar***