Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası’nın faiz indirimi kararları ve AKP’li Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın ekonomiyle ilgili açıklamaları sonrası döviz kurlarında yaşanan tarihi yükseliş, pek çok zammı beraberinde getirdi.
Bugün 3 Aralık Dünya Engelliler Günü ama engelli yurttaşların ihtiyacı olan cihaz ve protezlerin fiyatı son bir yılda neredeyse ikiye katlandı. Engelli yurttaşlar ihtiyaçları olan cihazları alamıyor. Protez ve ortez kullanan engelli yurttaşlar ise bozulan, kırılan cihazlarını tamir dahi ettiremiyor.
Birgün’den İsmail Arı’nın haberine göre işitme engellilerin kullanmak zorunda olduğu işitme cihazlarının, parçaları ve pilleri yurtdışında getiriliyor. Engellilerin kullanmak zorunda protez ve ortezler ise Türkiyede üretilmiyor. Yurttaşın parası değer kaybederken kur farkı nedeniyle cihazlara ve protezlere her geçen gün bir zam daha geliyor.
VEKİLLERE AYRICALIK
Sosyal Güvenlik Kurumu’nun (SGK) da ortalama 8-10 bin TL’ye satılan işitme cihazlarını satın almak zorunda olan yurttaşlara desteği yok denecek kadar az. SGK, 18 yaş üstü çalışanların işitme cihazı ücretlerinin sadece 891 TL’sini ve emeklilerin ise bin 113 TL’sini karşılıyor. Ancak, Türkiye Büyük Millet Meclisi (TBMM) milletvekillerinin ve vekil yakınlarının aldığı işitme cihazlarının yaklaşık dört katını, yani 4 bin 340 TL’sini karşılıyor.
YÜZDE 85’E YAKIN ZAM
İstanbul İşitme Cihazları Satıcıları Derneği (İŞİTMER) Başkanı ve işitme cihazları satış ve uygulama merkezi sahibi E. Arslan Arslan, işitme cihazlarının, parçalarının ve pillerinin dahi kur farkı nedeniyle son bir yılda yaklaşık yüzde 85 oranında zamlandığını vurguladı.
SGK’nin acil olarak cihaz ödeme bedellerini arttırması gerektiğini belirten Arslan, “2008 yılında SGK, cihaz başına 18 yaş üstü çalışanlar için 800 TL ödüyordu ve bu da o günkü döviz kuruna göre 462 Euro’ya karşılık geliyordu. Bu yıl ise StaGK 18 yaş üstü çalışanların işitme cihazı bedellerinin sadece bin 113,75 TL’sini ödüyor. Ancak bu tutar güncel kurla yaklaşık 77 Euro’ya karşılık geliyor” dedi.
BİR CİHAZ 10 BİN TL
“Ortalama bir işitme cihazının fiyatı 10 bin TL. Emekli bir yurttaş veya asgari ücretli çalışan bu fiyatlarla nasıl işitme cihazı alacaktır? Bazı yurttaşlarımızın iki kulağında da işitme kaybı olabiliyor ve onların iki cihaz kullanması gerekiyor. Yani bu da iki ayrı cihaza para ödemeleri anlamına geliyor” diyen Arslan sözlerini şöyle tamamladı:
“TBMM işitme cihazı için milletvekili ve yakınlarına 4 bin 340 TL öderken SGK’nin vatandaşa bin 113 TL ödemesi eşitlik ilkesine de aykırıdır. Ayrıca, yapılan bir araştırmaya göre, işitme kaybı olan yurttaşların cihaz kullanılmaması demans ve alzheimer gibi hastalıkları tetikliyor. Çocuklar, öğrenciler ve her yaş grubu mağdur. SGK, özellikle okuyan ve öğrenme çağındaki çocukların cihaz ücretlerinin tamamı ödenmeli. Bu grupların cihazı erişimi oldukça önemli. Ülkede bin 800 civarında işitme cihazları satış ve uygulama merkezi var ve 200, 300 merkezinde bu şartlar altında batacağını düşünüyorum.”
ÖDÜM KOPUYOR
İki kulağı için de işitme cihazı kullanmak zorunda olan 86 yaşındaki Bora Damalı isimli bir yurttaş ise “Pandemide eve kapandım. Gözlerim de az görüyor. Benim ses duymaya ihtiyacım var. Cihazlarıma gözüm gibi bakıyorum. Cihazlarıma birşey olacak diye ödüm kopuyor. Yeni işitme cihazı almak istiyorum ama fiyatları 10-15 bin TL’ye kadar yükselmiş” ifadelerini kullandı.
TÜM CİHAZLAR İTHAL
“Tüm işitme cihazları ve piller ithal olup euro ile getirilmektedir” diyen İşitme Engelliler ve Aileleri Derneği’nin Başkan Yardımcısı Onur Cantimur da şunları söyledi: “Bunun sonucu olarak da devamlı zam gelmekte ve derneğimizi arayarak veya Whatsapp hattımıza yazarak işitme cihazı isteyen vatandaşların sayısında belirgin artış gözlemlemekteyiz. O kadar ki bir işitme cihazı firması ile birlikte ihtiyaçlılara işitme cihazı bağışı yapacak büyük bir yerli firma yaşanan kur dengesizliklerinden, ekonomik belirsizliklerden dolayı derneğimizle birlikte yapacağı sosyal sorumluluk projesinden vazgeçmiştir. Dernek olarak bizleri de zor duruma düşürmüştür. Bizleri firmalarla muhatap ettirmeyecek, ödemelerle uğraştırmayacak tam ve güçlü sosyal devlet talep ediyoruz.”
Engelli yurttaşların kullanmak zorunda olduğu protez ve ortez fiyatları da son bir yılda ikiye katlandı. Ancak, SGK protez ve ortezler için ödediği ücreti yaklaşık 10 yıldır değiştirmedi. Bu nedenle ortaya çıkan binlerce liralık farkı kendi cebinden ödeyemeyen engelli yurttaşlar ya kırık ve bozuk protezlerini kullanmak zorunda kalıyor ya da evlerinden çıkamıyor.
Ankara’nın Cebeci semtindeki bir protez ve ortez uygulama merkezinin sahibi olan Cem Bölükbaşı, “SGK, diz altı protezlerin ortalama 3 bin 300 TL’sini karşılıyor. Biz ise bir diz altı protezini şu an 9 bin TL’ye yapıyoruz. Bu yılın başında ise 4 bin 500 TL’ye yapabiliyorduk. Ekonomik durum ve kur farkı nedeniyle fiyatlar ikiye katlandı. SGK, dirsek altı kol protezlerinin de sadece yaklaşık 2 bin TL’sini karşılıyor. Biz ise bu protezi 10 bin TL’ye yapabiliyoruz. Yılbaşında ise 4 bin 600 TL’ye yapabiliyorduk” dedi.
TORNACIDA PROTEZ TAMİRİ
“Engelliler 1900’lü yıllarda tahta bacaklar kullanırdı. 21’inci yüzyılda sanırım yeniden böyle olacak” diyen Bölükbaşı şunları da söyledi: “Yurttaşlar yeni protez yaptırmayı bırakın bozulan protezlerini dahi tamir ettiremiyor. Yurttaşlar protezlerini sanayide, tornacıda tamir ettiriyor.”
ARABASINI SATTI
Diz üstü protez kullanmak zorunda olan 21 yaşında üniversite öğrencisi de altı ay önce 165 bin TL’ye yaptırdığı protezin şu an 315 bin TL’ye yapıldığını ifade ederek, “165 bin TL’ye protez yaptırmak zorunda kaldığımda SGK bunun sadece 45 bin TL’sini ödedi. Geri kalanı için de babam arabasını satmak zorunda kaldı” dedi.
***Mutluluk, adalet, özgürlük, hukuk, insanlık ve sevgi paylaştıkça artar***