Dünyanın önde gelen uluslararası haber ajanslarından Associated Press (AP), TL’de yaşanan büyük devalüasyonu “Türkiye’nin para birimi çöküyor. Etkileri ne olacak?” başlığıyla duyurdu.
Türkiye’de yaşanan son ekonomik gelişmelerin özetlendiği Suzan Fraser imzalı analiz haberde özetle şu hususlara değinildi:
“Türkiye Merkez Bankası, enflasyonun yüzde 20’lere yükselmesine rağmen, Erdoğan’ın istekleri doğrultusunda Eylül ayından bu yana faizleri 4 puan düşürdü. Yaklaşık 19 yıldır iktidarda olan ve giderek otoriterleşen Erdoğan, ekonomistlerin genel olarak söylediğinin aksine, yüksek faiz oranlarının enflasyona neden olduğunu savunuyor.
Faiz indirimleri Merkez Bankası’nın bağımsız olmadığına ilişkin endişeleri artırırken, ülkenin geleneksel olmayan para politikası, yabancı yatırımcıları korkutarak Türk varlıklarını terk etmelerine neden oldu. Türk vatandaşları da artan enflasyondan korunmak için birikimlerini dövize ve altına çevirmek için yarışıyor.
Döviz bürosu çalışanı Hülya Orak şunları söyledi: “İnsanlar birikimlerini getirip hep dolar satın almak istiyor. Bu ne zaman bitecek, nereye varacak? Herkes panik içinde. İnsanlar sürekli panik modunda ve yastık altındaki paralarını kullanıyorlar.” dedi.
Sonuç olarak, 2018’deki kur krizinden zar zor toparlanan Türk lirası, dolar ve euro karşısında rekor düşük seviyelere geriledi.
Erdoğan’ın alışılmadık politikalarından geri dönüşün olmayacağı konusunda ısrar etmesinin ardından 23 Kasım’da TL Amerikan doları karşısında 13.44 ile rekor düşük seviyeye düştü. Salı günü, Erdoğan’ın kesintilerin devam edeceğini yinelemesi ve ABD Merkez Bankası’nın enflasyon artışı nedeniyle kredileri sıkılaştıracağına dair işaretler vermesiyle, TL dolar karşısında yeniden tüm zamanların en düşük seviyesi olan 14’e kadar düştü.
Türkiye Merkez Bankası’nın oynaklığı durdurmak için döviz piyasasına müdahale ettiğini açıklamasının ardından lira Çarşamba günü biraz toparlandı.
Cuma günü açıklanan resmi rakamlara göre, %21’in üzerinde seyreden enflasyonla, temel malların fiyatları yükseldi. 83 milyonu nüfusu olan ülkede birçok insan geçimini sağlamak için mücadele ediyor.
Akademisyenler ve eski hükümet yetkililerinden oluşan bağımsız Enflasyon Araştırma Grubu, gerçek enflasyon oranının çarpıcı bir şekilde %58 olduğunu belirtiyor. Türkiye’nin muhalefet partileri uzun süredir resmi enflasyon rakamlarına şüpheyle bakıyor ve Türkiye İstatistik Kurumu’nun bağımsızlığını sorguluyor.
Değeri düşen lira, Türkiye’de ithalatı, yakıtı ve günlük malları daha pahalı hale getirerek fiyatları yükseltiyor. Bu arada, kiralar fırladı ve çoğunlukla dolara sabitlenen ev satış fiyatları artıyor.
Her sabah, fırın ve dükkanlardan bir lira daha ucuza ekmek satan büfelerin önünde uzun kuyruklar oluşuyor.
Ekmek sırasında bekleyen vatandaşlardan biri “Her şeyden tasarruf ediyoruz. Eskiden 10 ekmek alırdım, şimdi beş tane alıyorum. Et almaya çalışmaktan vazgeçtik.” dedi.
Ankara’da indirimli ürünler satan bir alışveriş merkezinde bir başka vatandaş, genç kızına kışlık mont almak istediğini ancak alamadığını söyleyerek “Paltoyu alırsam, haftanın geri kalanında yiyecek bir şeyimiz olmayacak” dedi.
Serbest Görüş:
dTÜİK’in enflasyon hesabı galeride tutmadı
dDolarda 14 TL savaşları
İstanbul Koç Üniversitesi’nde ekonomi profesörü olan Selva Demiralp, olası bir beyin göçünden endişe ettiğini belirtiyor. Demiralp “Türkiye’de kazandığınız maaş ile yurtdışında kazandığınız maaş arasındaki fark bu kadar büyüdüğünde, yüksek eğitimli beyaz yakalıları burada tutmak bizim için çok zor olacak. Ve bu, ülkenin geleceği için büyük bir tehdit.” dedi.
***Mutluluk, adalet, özgürlük, hukuk, insanlık ve sevgi paylaştıkça artar***