Türkiye Büyük Millet Meclisi (TBMM) Başkanlığı’na 16 Ekim’de sunulan 2022 Yılı Merkezi Yönetim Bütçe Kanunu teklifi geçtiğimiz hafta TBMM Plan ve Bütçe Komisyonunda görüşülmeye başlandı. 1 ay sürmesi beklenen görüşmelerin ardından bütçe tasarısı aralık ayında genel kurulda oylanarak kanunlaşacak.
Her yıl bütçe tasarısında merak edilen maddelerden biri de siyasi partilere yapılacak hazine yardımları oluyor. Erken seçim tartışmalarının alevlendiği şu günlerde de hazine yardımı daha da fazla gündeme geliyor.
Peki siyasi partilere verilecek hazine yardımı nasıl belirleniyor?
Siyasi partiler faaliyetlerini sürdürmek için bağış, aidat, gayrimenkul gelirleri ve parti etkinliklerinden elde edilen gelirleri kullanabiliyor. Fakat bunların yetersiz kalması nedeniyle Türkiye’de 1965 yılından beri hazine tarafından siyasi partilere destek veriliyor.
Siyasi partiler kanuna göre en son parlamento seçimlerime katılmış ve genel barajı aşmış partilere toplamda her yıl o yılki genel bütçe gelirlerinin 5 binde ikisi oranında ödeme yapılıyor. Bunun haricinde barajın altında kalmasına rağmen yüzde 3’ten fazla oy alan partilere de en düşük yardımı alan partiyle orantılı olarak destek veriliyor. Seçim yıllarında bu miktar 3 katına çıkıyor.
2022’de hangi parti ne kadar hazine yardımı alacak?
Meclise sunulan bütçe taslağında 2022 yılı genel bütçe gelirlerinin 1 trilyon 448 milyar 944 milyon 742 bin lira olması bekleniyor. Buna göre barajı aşan partilere toplam hazine yardımı 579 milyon 577 bin 896 lira olacak. Bunun haricinde İYİ Parti de destek alacak.
Partilere yapılacak yardımın miktarı ise en son genel seçimde aldıkları oy oranına göre belirleniyor. Buna göre;
- AK Parti 280 milyon 279 bin lira
- CHP 149 milyon 134 bin lira
- HDP 77 milyon 65 bin lira
- MHP 73 milyon 99 bin lira
- İYİ Parti 65 milyon 588 bin lira alacak.
Erken seçim olması halinde partiler bu miktarların 3 katını alacak. Öyle bir durumda partilere ayrılacak ödenek 2 milyar liraya yaklaşacak.
6 muhalif partiden yeni teklif
Öte yandan bu sistem yeni kurulan veya düşük oy alan partiler tarafından sık sık eleştiriyor. Seçim kampanyalarında hazine yardımlarını kullanamayan partiler bu sistemin büyük partiler lehine haksız rekabete yol açtığını savunuyor.
CHP, İYİ Parti, Saadet Partisi, Demokrat Parti, Gelecek Partisi ile DEVA Partisi yetkililerinin “Güçlendirilmiş Parlamenter Sistem” çalışmalarını ortaklaştırmak için başlattığı toplantılarda partilere hazie yardımı da gündeme alındı. Buna göre parti yetkilileri seçim barajının yüzde 3’e düşürülmesinde mutabık kalırken hazine yardımı için belirlenen alt sınırın tüm partiler arasında eşitlik ve adaletin sağlanması için yüzde 1’e düşürülmesi konusunda anlaşmaya vardı.
***Mutluluk, adalet, özgürlük, hukuk, insanlık ve sevgi paylaştıkça artar***