İngiltere’de benzin istasyonları adeta kurudu. Avrupa Birliği’nde enerji maliyetleri arttı. Çin de enerji kullanımına kısıtlamalar getirdi ve tüm bunların yanı sıra dünyada petrol, doğalgaz ve kömür fiyatları yükseldi.
Tüm bunlar dünyada aniden bir enerji kıtlığı yaşadığını düşündürtebilecek şeyler ancak ortada böyle bir durum yok. Yaşanan aksaklıkların oldukça az ortak noktası var.
Konuyla ilgili Reuters’da yayınlanan analizin gelişmelere getirdiği bakış açısı şöyle:
Koronavirüs krizi sonrası petrol karteli OPEC tarafından devam eden arz kısıtlamalarından ve yakıt dağıtımını zorlaştıran küresel ulaşım darboğazlarına, enerji talebinin artmasından Brexit gibi bürokratik sonuçları olan süreçlere çok sayıda neden bulunuyor.
Kesintiler her şeyden çok yerel politika seçimleri ve bölgesel dinamiklerle ilgili denilebilir.
Petrol fiyatları son hafta üç yıl içinde ilk kez varil başına 80 dolar seviyesini kırdı. Petrol İhraç Eden Ülkeler Örgütü ve müttefik ülkeler, fiyatların düşürülmesine yardımcı olmak için yedek üretim kapasitesinin serbest bırakılıp bırakılmayacağına karar vermek adına önümüzdeki hafta toplanacak.
İşte enerji piyasalarını bozan şeylerin özeti:
Çin
Pekin, yılın ilk yarısının büyük bölümünde üretimi yıl önceki seviyelerin altına çeken kömür arzındaki bir sıkışıklık (madenlerdeki güvenlik kontrolleri) nedeniyle enerjiye yüksek ihtiyaç duyan işletmelere elektriği paylaştırmaya başladı.
Düşük kömür üretimi, sırayla, bu yıl art arda rekor seviyelere ulaşan ve geçen yıldan bu yana yüzde 80’in üzerinde yükselen yerel termal kömür fiyatlarında dik bir tırmanışa neden oldu.
Pekin elektrik fiyatlarını belirlediğinden, kömürle çalışan elektrik santralleri bu kadar yüksek kömür maliyetleriyle işletilmeye devam edilemediği için bazıları kapanıyor.
Goldman Sachs, Çin’in endüstriyel faaliyetinin yüzde 44’ünün elektrik kesintilerinden etkilendiğini tahmin ediyor.
Elektrik tedarikçilerini temsil eden Çin Elektrik Konseyi Pazartesi günü yaptığı açıklamada, kömürle çalışan enerji şirketlerinin kışın elektrik tedarikini garanti altına almak için “her ne pahasına olursa olsun tedarik kanallarını genişletildiğini” söyledi.
Ancak kömür tüccarları, Rusya’nın Avrupa’nın enerji ihtiyacını karşılamaya odaklanması, Endonezya’dan gelen üretimi kesintiye uğratan yağmurlar ve Moğolistan’dan ithalatı engelleyen kamyon taşımacılığı kısıtlamaları nedeniyle yeni ithalat kaynakları bulmak söylendiği kadar olmayacak.
Avrupa
AB genelinde elektrik faturalarında bir artış söz konusu. Örneğin İspanya’da ışıkları açık tutmanın bedeli son haftalarda üçe katlandı.
Elektrik maliyetlerindeki artış, hanelerin ısınma talebi ve tüketimin mevsimsel olarak zirveye taşınması nedeniyle zorlu bir kış olacağı endişesi artıyor.
Avrupa’da maliyetlerin artmasının nedenleri arasında; düşük doğal gaz stokları, denizaşırı sevkiyatlar, rüzgar ve güneş çiftliklerinden gelen yetersiz enerji, nükleer jeneratörleri ve diğer santralleri devre dışı bırakan bakım çalışmaları gibi faktörler bulunuyor.
Önümüzdeki aylarda talebin artması beklendiğinden zamanlama kolay olmayacak ancak elektrik santrallerinin bakımlarının tamamlanması ile Rusya’dan Almanya’ya giden Nord Stream 2 gaz boru hattının kullanılmaya başlanması nihayetinde piyasaları rahatlatabilir.
Bu arada İspanya, İtalya, Yunanistan, İngiltere ve diğer ekonomiler Covid-19’dan yavaş yavaş kurtulurken vatandaşları artan maliyetlerden korumayı amaçlayan sübvansiyonlardan fiyat tavanlarına kadar çeşitli ulusal önlemler planlıyor.
İngiltere’de yakıt sıkıntısı
Sürücülerin panikle yakıt satın almaları, İngiltere’nin on yıllardır karşılaştığı en kötü enerji kesintilerinden biri haline geldi. Hükümetin sükunet çağrısı yapmasına rağmen benzin istasyonlarında vatandaşlar arasında kavgalar çıktı.
Ancak sorun benzin kıtlığı değil, onu rafinerilerden perakendecilere ulaştıracak kamyoncuların olmaması. Britanya’nın AB’den çıkışının garip yan etkilerinden biri ve pandemi sırasında ertelenen kamyon şoförü sertifikası ve eğitiminden kaynaklanan bir sorun bu.
Başbakan Boris Johnson piyasaya yakıt sağlamak için binlerce yabancı kamyon şoförüne geçici vize vereceklerini duyurdu. Destek için de orduyu kullanmaya hazır olduğunu açıkladı. Johnson Noel tatilinden önce yakıt istasyonlarında düzeni yeniden sağlamayı umduklarını belirtti.
***Mutluluk, adalet, özgürlük, hukuk, insanlık ve sevgi paylaştıkça artar***