Eylül ayında birikim yapan vatandaşların yarısı dolardaki yükselişi fırsat görüp döviz tevdiat hesabını (DTH) çözdü, yarısı daha da artırarak hızlı yükselen kur dönemine daha yüksek döviz hesabıyla girdi.
DTH hesaplarındaki artışta Orta Anadolu illeri öne çıkarken, Doğu ve güneydoğu illerinde DTH’ların çözüldüğü dikkat çekti.
Altın fiyatındaki hızlı yükselişiyse Türkiye’de sadece üç il yakalayabildi.
TL’nin yabancı paralar karşısında 2001’den bu yana yaşadığı en büyük değer kaybının etkileri sürüyor. Dolar/TL kuru 13’ün üstüne çıkarak rekor seviyesini güncellemişti. Gram altında da durum aynı. 800’lere merdiven dayanan gram altın, bugün 760 liradan işlem görüyor.
Bu dönemde oynaklığı nedeniyle güvenilmez bir para birimi gelen TL yerine, banka müşterileri birikimlerini döviz hesaplarına ve altına yönlendirdi.
Orta Anadolu döviz aldı, doğu bozdurdu
BDDK’ya ait Fintürk verilerine göre ekim-kasım dönemi öncesi 81 il, döviz konusunda tam anlamıyla ikiye bölündü.
Dolarda 8 TL’li seviyelerin en son görüldüğü haziran-eylül ayları arasında Türkiye’de ciddi bir döviz hareketliliği yaşandı. Türkiye’nin 81 ilinde tasarruf mevduatı amacıyla bankalarda tutulan döviz hesapları bu dönemde 61 milyar TL arttı.
İller bazındaysa oransal olarak en yüksek DTH artışı sırasıyla Aksaray, Kırşehir, Bingöl, Hatay, Osmaniye, Antalya, Rize, Yalova, Kahramanmaraş ve Kocaeli’de görüldü.
Aynı dönemde en çok döviz bozduran şehirler Elazığ, Hakkari, Batman, Çankırı, Kırıkkale, Ardahan, Giresun, Erzincan, Kars ve Diyarbakır oldu.
Dünya’dan Barış Erkaya’nın aktardığı verilere göre dövizde 8 TL’den 13,35 TL’ye yükselişten hemen önce ülkenin ağırlıkla Orta Anadolu bölgeleri ile kıyılara yakın bölgelerinde dövize hücum edildi. Doğu ve güneydoğu bölgelerinde DTH’lar çözüldü.
Kişi başına düşen tasarruf amaçlı döviz hesapları
Kişi başına düşen tasarruf amaçlı döviz hesaplarında en yüksek şehirler ise sırasıyla İstanbul, Ankara, Karabük, Kastamonu, Kocaeli, Gaziantep, Antalya, Bursa, İzmir ve Denizli. Bu şehirlerde ortalama kişi başına düşen döviz tevdiat hesaplarının TL karşılığı 7 bin TL’yi geçiyor. Ortalama 8,5 TL’lik kur üzerinden hesaplandığında bu rakam kişi başına 824 dolara denk geliyor.
Kişi başına döviz tevdiat hesaplarının en düşük olduğu şehirler ise Ardahan, Muş, Bitlis, Ağrı, Gümüşhane, Van, Bayburt, Siirt, Kars gibi şehirler yer alıyor. Bu şehirlerde kişi başına düşen DTH’ların TL karşılığı 350 TL’nin altında. Bu da yine 8,5 TL’lik kur üzerinden hesaplandığında kişi başına 41 dolara denk düşüyor.
Gram altında yükselişi yakalayan üç şehir
Gram altın fiyatının düştüğü dönemde altın mevduatlarında ise 81 ilin 78’inde çözülme yaşandı. Buna karşılık altın mevduatlarını artırarak eylül ayından sonra altının gram fiyatındaki yüzde 35’lik yükselişten daha çok yararlanmayı başarabilen sadece üç şehir bulunuyor: Aksaray, Rize, Trabzon. Yine bu dönemde altın mevduatlarında yaşanan çözülmede öne çıkan şehirler doğu ve güneydoğu illeri. Şırnak, Tunceli, Hakkari, Ağrı, Van, Şanlıurfa başı çekiyor.
***Mutluluk, adalet, özgürlük, hukuk, insanlık ve sevgi paylaştıkça artar***