Elektrik faturalarında Türkiye Radyo Televizyon Kurumu (TRT) ve Elektrik Fonu katkı payının kalkması, enerjiye ödenen vergi ve harçları gündeme taşıdı.
Avrupa Birliği İstatistik Ofisi’nin (Eurostat) verileri, Türkiye’de tüketicilerin AB ülkelerinden çok daha az vergi ödediğini gösteriyor. AB ülkelerinde elektrik faturalarının ortalama yüzde 39’u vergiye giderken Türkiye’de bu oran yüzde 19. Doğal gaz faturalarında da benzer durum söz konusu. Avrupa Birliği’nde faturanın yüzde 36’sı vergi ve harçlara giderken bu oran Türkiye’de yüzde 16.
Eurostat Avrupa ülkelerinde elektrik ve doğal gaz fiyatlarının vergisiz ve tüm vergiler dahil olmak üzere nihai birim fiyatını ayrı ayrı açıklıyor. Buna Türkiye de dahil. Bu verilerden her ülkede tüketicilerin ödedikleri elektrik ve doğal gaz faturalarının ne kadarının vergi ve harçlardan oluştuğunu görmek mümkün. Buna göre 2021 yılının ilk yarısında Türkiye’de konutlarda 1 kWh elektrik fiyatı vergiler ve harçlar eklenmeden 0,0672 Euro idi. Vergi, harç ve katkı paylarının dahil olduğu nihai tüketim bedeli ise 0,0834 Euro idi. Bu da Türkiye’de tüketicilerin elektrik faturasına ödedikleri miktarın yüzde 19,4’ünün vergiye gittiğini gösteriyor.
Elektrikte en çok vergi Danimarka ve Almanya’da
Elektrik faturasında verginin en çok olduğu ülkeler ise Danimarka ve Almanya.
Danimarka’da tüketicilerin ödedikleri faturaların yüzde 64’ü vergi.
İkinci sıradaki Almanya’da ise elektrik faturalarının yüzde 51.
Bu ülkeleri yüzde 46 ile Portekiz, yüzde 42 ile İspanya, yüzde 41 ile Polonya ve yüzde 40 ile İsveç takip ediyor. AB ülkelerinin ortalaması ise yüzde 39,4.
Türkiye elektrikte 39 ülke içinde 29. sırada
Türkiye yüzde 19,4 ile en çok vergi ödeyenler listesinde 39 ülke içinde 29. sırada yer alıyor.
Diğer bazı ülkelerde elektrik faturasından vergiye giden oranlar şöyle: Fransa (yüzde 34), İngiltere (yüzde 31), Yunanistan (yüzde 22) ve Bulgaristan (yüzde 16,7)
En düşük Hollanda’da “eksi” vergi!
Eurostat verilerine göre Hollanda’daki durum ise dikkat çekici.
Buna göre elektrik faturasından vergiye giden oran yüzde – 5,5. Vergi oranının “eksi” olması ülkede tüketicilere “geri ödeme” yapılmasından dolayı. Bir çeşit sübvanse.
Eurostat verileri 2500-5000 kWh arası kullanımın fiyatını yansıtıyor.
Türkiye doğal gaz vergisinde 32 ülke arasında 25. sırada
Doğal gaz faturalarında da Türkiye’de konutlarda tüketiciler belirgin şekilde daha az vergi ödüyor.
Türkiye’de 2021’in ilk yarısında vergiler öncesi 1 kWh doğal gazın ücreti 0,0158 Euro idi. Vergiler, harç ve katkı payları dahil tüketicinin ödediği nihai ücret ise 0,0189 Euro idi. Bu da Türkiye’de tüketicilerin doğal gaz faturasına ödediği her 100 liranın 16,4 lirasının vergiye gittiğini gösteriyor.
Doğal gaz faturasından vergiye giden oranlara bakıldığında zirvede Hollanda var.
Hollanda’da konutlarda tüketicilerin ödediği faturaların yüzde 64’ü vergiye gidiyor.
İkinci sırada yüzde 56 ile Danimarka ve üçüncü sırada yüzde 41 ile İtalya bulunuyor.
AB ülkelerinin ortalaması ise yüzde 36.
Almanya’da ise doğal gaz faturalarının yüzde 33’ü vergiye gidiyor. Bu oran İsveç ve Fransa’da yüzde 30, Belçika’da yüzde 22 ve Bulgaristan’da yüzde 17.
Doğal gazda en düşük vergi, Moldova ve Yunanistan’da
Tüketicilerin ödediği faturadan en az vergiye giden ülkeler ise yüzde ile Moldova ve yüzde 9 ile Yunanistan.
Türkiye yüzde 16,4 ile en çok vergi ödeyenler listesinde 32 ülke arasında 25. sırada alıyor.
Doğal gaz faturalarının hesaplanmasında 20-200 GJ arası tüketim esas alındı.
Türkiye’de elektrik ve doğal gazdaki vergi kalemleri neler?
Türkiye’de elektrik faturalarında vergiler “enerji tüketim bedeli” üzerinden hesaplanıyor.
Enerji tüketim bedeli, Enerji Piyasası Düzenleme Kurulu (EPDK) tarafından 1 kWh elektrik başına açıklanan birim ücret ile dağıtım şirketlerinin tüm elektrik faaliyetlerini yürütmek için yaptığı harcamaların toplamını içeriyor.
Bunun üzerine istisnalar hariç yüzde 5 Elektrik ve Havagazı Tüketim Vergisi (BTV) ekleniyor.
Bu vergi, sayacın bulunduğu bölgedeki belediyeye aktarılan bedel. Tüketim bedeli üzerine tüm eklemeler yapıldıktan sonra çıkan tutarın yüzde 18’i kadar Katma Değer Vergisi (KDV) ekleniyor.
Yüzde 2 olan TRT payı ve yüzde 0,7 olan Enerji Fonunun ise Kasım 2021’de kaldırılacağı açıklandı.
Doğal gazda KDV oranı da yüzde 18.
Öte yandan, 2021 ilk yarısı dikkate alındığında Avrupa’da son iki yılda elektrik ve doğal gaza en çok zam gelen ülke açık ara Türkiye.
***Mutluluk, adalet, özgürlük, hukuk, insanlık ve sevgi paylaştıkça artar***