*Doç. Dr. Murat Batı
VUK m.107/A uyarınca VUK madde 93’te sayılan durumlara bağlı kalınmaksızın elektronik ortamda tebliğ yapılır. Elektronik ortamda tebliğ, belgenin elektronik posta adresine ulaştığı günü takip eden 5’inci günün sonunda tebliğ olmuş sayılır. Mükellef Gelir İdaresine Başkanlığı’na elektronik tebliğ ile alakalı başvuru yaparken doldurduğu forma ayrıca SMS ile de bilgi verilsin kısmını işaretler. Bu durumda kişiye elektronik tebliğ yapıldığında bu tebliğ yapıldı diye bir de SMS mesajı gelir. Ancak 18 Kasım 2021 tarihli Resmi Gazete’de yayımlanan Danıştay Vergi Dava Daireleri Kurulu’nun 22.09.2021 tarih ve Esas No:2021/2, Karar No:2021/4 sayılı kararında ayrıca SMS gönderme zorunluluğunun bulunmadığı görülmektedir.
Ancak Danıştay’ın bu kararına maalesef katılmadığımı belirtmek üzere bu yazıyı yazma ihtiyacı hasıl oldu.
Neden SMS gönderme zorunluluğu var
Elektronik ortamda yapılacak tebligat için ilgililer “Elektronik Tebligat Talep Bildirimi” doldurarak başvurmakta ve bu yolla kendilerine bir elektronik tebligat adresi ve şifre verilmektedir. Aynı formda, “Bilgilendirme Tercihleri” başlıklı bölümde, ayrıca SMS veya e-posta ile bilgilendirilmek isteyen mükellefler için adres ve telefon bilgileri alınmaktadır. Mükellefin elektronik tebligattan haberdar olmasını sağlayacak SMS ve tebligatın ilgiliye ulaşması noktasına dikkat etmek gerekmektedir. Gelir İdaresi Başkanlığının internet sitesinde de muhatapların SMS ve e-posta yoluyla bilgilendirileceği belirtilmektedir. Bu durumda idare, mükellefler açısından haklı beklentinin de ötesinde, bir taahhütte bulunmaktadır.
Bu noktada bu şekilde bir taahhüt verilmesi ve başvuru esnasında mükellefin başvuru formunda hem e-tebliğ hem de SMS ile bilgilendirme talep etmesi nedeniyle ve hayatın olağan akışından kaynaklı her daim mükellefin e-mail adreslerini de kontrol edemeyeceği de dikkate alınırsa SMS yoluyla tebligatın bilgilendirilmemesi tebligatı hükümsüz kılar kanaatindeyiz.
Öte taraftan Anayasa Mahkemesinin 12/03/2015 günlü ve 2013/5949 başvuru numaralı kararında belirtildiği üzere, hukuki güvenlik ile belirlilik ilkeleri, hukuk devletinin önkoşullarındandır. Kişilerin hukuki güvenliğini sağlamayı amaçlayan hukuki güvenlik ilkesi, hukuk normlarının öngörülebilir olmasını, bireylerin tüm eylem ve işlemlerinde devlete güven duyabilmesini, devletin de yasal düzenlemelerinde bu güven duygusunu zedeleyici yöntemlerden kaçınmasını gerekli kılar. Belirlilik ilkesi ise yasal düzenlemelerin hem kişiler hem de idare yönünden herhangi bir duraksamaya ve kuşkuya yer vermeyecek şekilde açık, net, anlaşılır ve uygulanabilir olmasını, ayrıca kamu otoritelerinin keyfi uygulamalarına karşı koruyucu önlem içermesini ifade etmektedir.
Buna göre elektronik tebligatın yanında mükellefin SMS yoluyla da bilgilendirme talep etmesi durumunda hukuki güvenlik ve belirlilik ilkesi mucibince SMS yoluyla da bilgilendirme yapılması tebligatın salahiyeti ve geçerliliği açısından bir zorunluluk olduğu kanaatindeyiz.
Konuyla alakalı Ankara Bölge İdare Mahkemesi 3. Vergi Dava Dairesinin 05.12.2019 tarih ve Esas No:2019/384, Karar No:2019/878 sayılı kararı, İzmir Bölge İdare Mahkemesi 1. Vergi Dava Dairesinin 29.05.2019 tarih ve Esas No:2019/485, Karar No:2019/637 sayılı kararı, İzmir Bölge İdare Mahkemesi 2. Vergi Dava Dairesinin 10.01.2019 tarih ve Esas No:2018/1272, Karar No:2019/23 sayılı kararında SMS’in de gönderilmesi gerektiği, SMS’in gönderilmemesi durumunda tebligatın yapılmadığı yönünde karar verilmiştir. Bunun gibi daha birçok karar var.
Gelir İdaresi Başkanlığı’nın internet sitesinde de SMS gönderileceği yazar
Gelir İdaresi Başkanlığının internet sitesinde de muhatapların SMS ve E-posta yoluyla bilgilendirileceği yazar. Bu durum esasında hem mükellefleri bir beklentiye hem de Gelir İdaresi Başkanlığı’nı bir taahhüt altına sokar. Bu kapsamda Anayasa Mahkemesinin 12.03.2015 günlü ve 2013/5949 başvuru numaralı kararında hukuki güvenlik ile belirlilik ilkeleri, hukuk devletinin önkoşullarındandır denilmiştir. Kişilerin hukuki güvenliğini sağlamayı amaçlayan hukuki güvenlik ilkesi, hukuk normlarının öngörülebilir olmasını, bireylerin tüm eylem ve işlemlerinde devlete güven duyabilmesini, devletin de yasal düzenlemelerinde bu güven duygusunu zedeleyici yöntemlerden kaçınmasını gerekli kılar. Belirlilik ilkesi ise yasal düzenlemelerin hem kişiler hem de idare yönünden herhangi bir duraksamaya ve kuşkuya yer vermeyecek şekilde açık, net, anlaşılır ve uygulanabilir olmasını, ayrıca kamu otoritelerinin keyfi uygulamalarına karsı koruyucu önlem içermesini ifade etmektedir.
Bu kapsamda Vergi Usul Kanunu’nda SMS gönderilme zorunluluğuna ilişkin herhangi bir hükme yer verilmiş olmamasına karşın gerek Gelir İdaresi Başkanlığı’nın internet sayfasında verilen taahhüt gerekse de başvuru esnasında SMS ile bilgilendirme isteğinin mükelleflere sorarak başvuru formlarında yazılı olarak talep edilip sonrasında bu yükümlülüğün yerine getirilmemesi Anayasanın belirlilik ve hukuki güvenlik ilkesini zedelediği kanaatindeyim.
Bu yönüyle 18 Kasım 2021 tarihli Resmi Gazete’de yayımlanan Danıştay Vergi Dava Daireleri Kurulu’nun 22.09.2021 tarih ve Esas No:2021/2, Karar No:2021/4 sayılı kararına katılmadığımı belirtmek isterim.
Mevcut sorunun çözümünün adresi ise Gelir İdaresi Başkanlığı’dır. Umarım tez elden bu karmaşayı çözer.
* Ondokuz Mayıs Üniversitesi Ali Fuad Başgil Hukuk Fakültesi Kamu Hukuku Bölüm Başkanı
murat.bati@omu.edu.tr
***Mutluluk, adalet, özgürlük, hukuk, insanlık ve sevgi paylaştıkça artar***