CHP Parti Meclisi Üyesi ve Ankara Milletvekili Tekin Bingöl’ün “Türkiye’de Emek Sömürüsünün Son Halkası: Saldırıların Odağındaki Katı Atık Toplama İşçiliği” adlı raporu sayıları 500 bini aşan atık kâğıt işçilerinin yaşam koşullarını gözler önüne serdi. Geri dönüşüm işçilerinin meslek birlikleri, sahadaki işçiler ve işçi örgütleri ile görüşmelerin ardından hazırlanan raporda, işçilerin yasal statülerinin belirlenmesi için 9, iş güvenliği için 10, çocuk işçiler için de 5 ayrı başlıkta öneriler sıralandı.
ÖNCELİK SİGORTA
Geri dönüşüm işçilerinin insanca yaşam ve çalışma koşulları talep ettiğini belirten Bingöl, atık kâğıt toplayıcılığının yeni bir iş kolu olarak kabul edilmesini, bu alanda faaliyet gösteren işçilerin kayıt altına alınmasını, bireysel prim ödeme yöntemiyle kendilerinin ve ailelerinin sosyal güvenlik şemsiyesi altına alınmasına öncelik verilmesini önerdi.
‘SÖMÜRÜ ZİNCİRİ KIRILMALI’
Raporda, toplayıcı işçilerinden ucuza aldıkları atıkları, lisanslı tesislere yüksek bedellerle satan aracılar, depocular ve yasa dışı depolama tesisleri denetimlerle ortadan kaldırılması, belediyelerin direk alım yapabileceği geri dönüşüm tesisleri kurularak emek sömürüsü zinciri kırılması önerisi de yer aldı.
11 MİLYARDAN İŞÇİLERE PAY
Geri Kazanım Katılım Payı (GEKAP) kapsamında bu yıl yaklaşık 4 milyar TL ve Çevre Kanunu’nda yapılan değişikliklere ilişkin hazırlanan “Plastik Poşetlerin Ücretlendirilmesine İlişkin Usul ve Esaslar” kapsamında bu yıl 5 milyar TL toplandığı belirtilen raporda, her yıl artan gelirler üzerinden belirli bir payın katı atık toplama işçilerinin çalışma koşullarının iyileştirilmesi hakkında yasal düzenlemelerin yapılması önerisi de dikkat çekti.
ÜCRETSİZ EKİPMAN
Raporda geri dönüşüm işçilerinin iş güvenliği için öneriler de sıralandı. Atık toplama işçilerinin çalışma sağlık koşullarının iyileştirilmesi için toplayıcılık esnasında kendilerini koruyabilecekleri mesleğe özgü yeni ekipmanların hazırlanması, toplama sırasında kullanılacak önlük ile iş eldiveni, toza ve bulaşıcı hastalıklara karşı koruyucu maske, güneşe karşı şapka, koruyucu siperlik gibi koruyucu kıyafetlerin çalışma koşullarına uygun olarak tasarlanması önerisi ilk sırada yer aldı. Bu kapsamda işçilere haftalık ve aylık belirli periyotlarda, geri dönüşüme uygun atıkları sattıkları tesis veya belediyelerce ücretsiz olarak bu ekipmanların temin edilmesi planlandı.
BELEDİYEDEN ‘ÇEKÇEK’ DESTEĞİ
Atıkların toplandığı “çek çek” adı verilen araçların, hijyen koşullarına ve kent estetiğine uygun şekilde projelendirilmesi, geri dönüşüm işçilerinin daha çağdaş araçları kullanmasına olanak sağlanması gerektiğini vurgulanan raporda, işçilerin akülü ve hafif araçlar talebine de yer verildi. CHP’li Tekin Bingöl, kayıt altına alınan ve kendilerine verilen kimliklerle toplama faaliyetlerine devam etmesi planlanan işçiler için “çek çek” adlı araçların kullanımdan kaldırılarak, bölge şartlarına uygun olarak tasarlanan yeni araçların belediyelerce atık kâğıt işçilerine sunulmasını önerdi.
HER YIL SAĞLIK TARAMASI
Raporda ayrıca geri dönüşüm işçileri için İl Sağlık Müdürlükleri tarafından her yıl sağlık taraması yapılması, iş alanları ile ilgili hepatit, tüberküloz ile tetanoz gibi aşıların tamamlanmasının da gerekliliği belirtildi.
ÇOCUKLARA BURS VE TEŞVİK
Kentsel yoksulluk nedeniyle atık toplama sektörünün bir aile mesleğine dönüştüğünün altını çizen Bingöl, raporda çocuk işçiliğine de ayrı bir bölüm ayırdı. Çocukların Anayasal eğitim hakkından uzak kaldıklarının belirtildiği raporda, çocuk işçiliğinin önlenmesi için Millî Eğitim Bakanlığı tarafından özel bir program hazırlanması, dezavantajlı olarak eğitim hayatına başlamak zorunda kalan çocuklar için burs desteğinin sağlanması, ailelerin çocuklarını çalıştırmaması için sigorta primlerinde yapılacak teşvik destekleri, denetimler ve bilinçlendirme faaliyetleri ile çocukların eğitimi güvence altına alınması önerildi.
Serbest Görüş:
‘SOSYAL DIŞLANMA VE SÖMÜRÜNÜN SON HALKASI’
Rapora ilişkin değerlendirmelerde bulunan Bingöl, “Kayıt dışı işgücü, kapitalizm içinde bir sistem yaması konumunda. Türkiye’de de köyden kente göçle birlikte milyonlarca yurttaşımız şehirlerde yedek işçi deposu haline geldi ve büyük bir bölümü kendilerine sokakta yeni iş alanları yaratmak zorunda kaldı. Artan hammadde ihtiyacı ve gelişen geri dönüşüm sektörü içinde çöpler bile artık değerli hale gelince, kayıt dışı sektör bu alanda da genişledi. Biz de bu alandaki işçi önderleri ve meslek örgütleri ile görüşerek bu raporu hazırladık” dedi.
***Mutluluk, adalet, özgürlük, hukuk, insanlık ve sevgi paylaştıkça artar***