Türk Lirası son bir yılda dolar karşısında ortalama yüzde 20 değer kaybetti. Yaşanan bu değer kaybı, 2021 yılı için belirlenen brüt 3 bin 577 olan asgari ücreti, euro bazında Avrupa’da Bulgaristan’ın da gerisine düşürdü. Bunun bir sonucu olarak enflasyonun yükselmesi, özellikle asgari ücretlinin alım gücünü daha da zayıflattı.
2022 yılında geçerli olacak asgari ücret için görüşmeler devam ediyor. Hükümet, asgari ücretin ‘vatandaşı enflasyona ezdirmeyecek’ bir rakam olacağını söylüyor.
Türkiye’de ne kadar asgari ücretli var?
Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı verilerine göre Türkiye’deki kayıtlı işçilerin yüzde 40’dan fazlası asgari ücretle çalışıyor. Eurostat verilerine göre Avrupa’da asgari ücretle çalışan işçi oranının en yüksek olduğu ülke açık ara Türkiye.
Kayıt dışı çalışanlar ve asgari ücret primi tanımı hesaba katıldığında Türkiye’deki oran yüzde 40’tan daha yüksek. Hükümet ise asgari ücretle çalışan işçi sayısını açıklamıyor.
Muhalefet milletvekillerinin çalışmalarına göre ise Türkiye’de çalışanların yaklaşık yarısı asgari ücretli.
Avrupa ülkeleri ile kıyaslandığında alım gücü ne durumda?
Euro bazında asgari ücrette Avrupa ülkeleri arasında son sıralarda yer alan Türkiye, alım gücüne göre bakıldığında ise daha üst sıralarda.
Yine Avrupa İstatistik Ofisi’nin (Eurostat) 2020 verilerine göre Türkiye 26 Avrupa ülkesi içinde 8. sırada yer aldı. Türkiye asgari ücretin satın alma gücünde 15 Avrupa Birliği (AB) ülkesini geride bıraktı.
Ancak bu son bir yılda Türk Lirası’nın yabancı para birimleri karşısında kaybettiği değer ve oluşan enflasyon göz önünde tutulduğu Türkiye’nin alım gücü de zayıfladı. Yukarıda belirtilen rakamlar Türkiye’de artık güncel durumu artık yansıtmıyor.
Asgari ücretliler için hükümet, muhalefet ve sendikalar ne diyor?
AK Partili Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Vedat Bilgin: Enflasyon karşısında emeği koruyacak bir asgari ücret
Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Vedat Bilgin, “Enflasyon karşısında emeği koruyacak bir asgari ücret seviyesinin belirlenmesi gerektiği düşüncesiyle hareket ediyoruz.” dedi.
Türkiye’nin asgari ücret meselesine özellikle enflasyon üstü ortamlarda gösterdiği duyarlılığa işaret eden Bilgin, TBMM Plan ve Bütçe Komisyonu’nda Bakanlığının 2022 yılı bütçesine ilişkin yaptığı sunumunda şunları söyledi:
“Asgari ücretle ilgili hepimizin yaptığı hesaplar, bizim de yaptığımız değerlendirmeler var. Enflasyon karşısında emeği koruyacak bir asgari ücret seviyesinin belirlenmesi gerektiği düşüncesiyle hareket ediyoruz. Bunun için Türkiye çapında bir araştırma yaptırıyorum. Yaklaşık 2 bin 500 muhtelif sektörlerde çalışan, farklı düzeylerde yani küçük, orta ve büyük işletmelerde çalışan işçileri, işverenleri, profesyonel yöneticileri bir de konuyla doğrudan doğruya alakası olmayan esnaf gibi başka mesleklerden insanları kapsayan bir araştırmayla toplumun beklentilerini, temennilerini ve mümkün olabileni ortaya koymaya çalışan bir araştırma yapıyoruz. Bu sadece bir anket çalışması değil. Daha derinlemesine bir çalışmayla bunu ortaya koyacağız. Bu bizim için kamuoyu beklentisini, algısını gösterme şeklinde bir çalışma olacak. İşçilerimizi koruyan, asgari ücret meselesini Türkiye’nin gündeminden çıkaracak bazı düzenlemelerle bir rahatlama sağlayacağını şimdiden söyleyebilirim.”
CHP: Asgari ücretten vergi alınmasın
CHP lideri Kemal Kılıçdaroğlu, asgari ücretlilerden vergi alınmaması gerektiğini söylüyor.
“İktidar olduğumuzda asgari ücret üzerinden asla ama asla vergi almayacağız. Adı zaten asgari ücret, nesini vergiliyorsun.” diyen Kılıçdaroğlu, asgari ücret konusunda geçtiğimiz günlerde şu görüşleri dile getirdi:
“Hiçbir aileyi birisine muhtaç etmeyeceğiz. Sosyal devlet dediğiniz zaten budur. Fakirin fukaranın yanında duran devlete sosyal devlet denir. Sosyal devleti sosyal devlet olmaktan çıkardılar, soyulması gereken bir organ haline getirdiler. Asgari gelir güvencesi vereceğiz. Asgari ücret, vergiden sonra net ele geçen 2 bin 825 lira. Açlık sınırı 3 bin 49 lira. Asgari ücret, açlık sınırının altında. Bütün kadınlar ve anneler adına hükûmete açık bir çağrı yapıyorum. Asgari ücreti süratle açlık sınırı seviyesine getiriniz”
Türkiye İşveren Sendikaları Konfederasyonu (TİSK): Çalışmalarımız devam ediyor
Türkiye İşveren Sendikaları Konfederasyonu (TİSK) Yönetim Kurulu, 2022’de geçerli olacak asgari ücretle ilgili, “Çalışma hayatının paydaşları, işçi, işveren ve kamu olarak ortak akılla hareket ederek tüm tarafların refahını koruyacak bir asgari ücret için çalışmalarımız devam ediyor.” değerlendirmesinde bulundu.
TİSK’in 8 Kasım’da yaptığı açıklamada şu ifadeler yer aldı:
“Bu sene asgari ücret için gerek küresel enflasyon, gerek ülkemizin rekabetçiliğini etkileyen diğer faktörler de değerlendirilerek optimal ve akılcı seviyede uzlaşı sağlayacağımıza inancımız tam.”
“Bu yıl, asgari ücret müzakereleri küresel boyutta devam eden olağanüstü ekonomik şartların gölgesinde gerçekleşecek. Refah seviyelerini, istihdamı korumak, ilave istihdam ve yeni yatırım oluşturmak, salgında zor durumda kalan sektörlerin üzerindeki baskıyı azaltmak için dönemin koşullarını ve uzun vadeli ekonomik etkileri dikkate alan, dengeli bir asgari ücretin belirlenmesini bu yıl her zamankinden de önemli buluyoruz.”
TÜRK-İŞ: İşçilerin gelir vergisi oranları düşürülsün
Türk-İş Konfederasyonu, işçilerin gelir vergisi dilimlerinden kaynaklanan ciddi gelir kayıplarına dikkat çekerek, vergi adaletinin sağlanması için gerekli mevzuat değişikliklerinin yapılmasını istedi.
Net ücreti 4 bin lira olan bir işçinin haziranda yüzde 20’lik, aralıkta ise yüzde 27’lik vergi dilimlerine girdiğini hatırlatan TÜRK-İş şu açıklamada bulundu:
“Yılın ilk beş ayında net 4 bin lira ücret geliri elde eden işçinin ücreti mayısta net 3 bin 868 liraya, temmuz, ağustos, eylül, ekim ve kasım aylarında net 3 bin 778 liraya, aralıkta ise 3 bin 761 liraya düşüyor. Bu nedenle işçi yılın toplamı itibarıyla yüzde 20’lik ve yüzde 27’lik vergi dilimlerine dahil olduğu için net 1479 lira gelir kaybına uğruyor. Söz konusu gelir kaybı daha yüksek ücret alan çalışanlar için geçerli olduğu gibi, asgari ücret alan evli ve çocuklu çalışanlar için de geçerli.”
TÜSİAD Başekonomisti: Asgari ücrete yüzde 25 zam olabilir
Özyeğin Üniversitesi Öğretim Görevlisi ve TÜSİAD Başekonomisti Gizem Öztok Altınsaç ise, Bloomberg HT’ye yaptığı açıklamada asgari ücrete yüksek oranda bir zam beklediğini söyledi:
“Asgari ücret zammının enflasyona birtakım etkileri olacak. Ben yüklü bir asgari ücret zammı yapılacağını düşünüyorum. 2016 yılındaki gibi yüzde 25 civarında olacağını düşünüyorum. Belki daha bile fazla olabilir. Asgari ücret zammı belli olmadan speküle etmek doğru değil. Fakat, asgari ücret zammı piyasada çok konuşuluyor ve şirketler kendilerini buna göre ayarlıyor”
***Mutluluk, adalet, özgürlük, hukuk, insanlık ve sevgi paylaştıkça artar***