Vergi cennetlerinin listelendiği Finansal Gizlilik Endeksi’nde Türkiye kaçıncı sırada?

Uluslararası Araştırmacı Gazeteciler Konsorsiyumu’nun (ICIJ) 12 milyona yakın dosyadaki verilere dayanarak dünya liderlerine, siyasetçilere ve ünlülere ait gizli finansal bilgileri kamuoyuyla paylaşması dünya genelindeki vergi cennetlerini tekrar gündeme getirdi.

 

Pandora Papers (Pandora Belgeleri) adı verilen dosyada, aralarında Ürdün Kralı II. Abdullah, Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev ve ailesi, Ukrayna Cumhurbaşkanı Vladimir Zelenskiy ve eski İngiltere Başbakanı Tony Blair gibi birçok dünya lideri ve ünlünün vergi cennetlerinde bulunan hesaplarına ilişkin bilgiler aktarılıyor.

 

Belgelerde ayrıca Türkiye, Amerika Birleşik Devletleri, Hindistan, Brezilya ve başka ülkelerden 130 milyarderin hesaplarına ilişkin ayrıntılara da yer veriliyor.

 

Peki hesap sahiplerini gizli tutan ve bu nedenler servetlerini kamuoyundan saklamak isteyenlerin gözdesi önde gelen vergi cennetleri nereler.

 

Vergi ve finansal konularda daha fazla şeffaf olunması için çalışmalar yürüten, Uluslararası Vergi Adalet Ağı, en son 2020 yılındaki sıralamayı yayınladığı bir raporla açıklamıştı.

 

Varlıklı kişilere vergi konusunda nasıl kolaylıklar sağlandığı ve kara para aklamada ne kadar şeffaf olunduğunun incelendiği rapora göre Cayman Adaları, yabancıların servetlerini kendi ülkelerinden en rahat gizleyebildiği ülkelerin başında geldi.

 

İsviçre, 2011 yılından bu yana koruduğu birinciliği Cayman adasına bırakarak, ilk kez 3’üncü sıraya geriledi. Amerika Birleşik Devletleri ise 2’nci sıradaki yerini korudu.

 

İki yılda bir hazırlanan Finansal Gizlilik Endeksi’ne göre, yabancıların kendi ülkelerindeki vergi sistemine takılmadan en rahat para aklayabildiği ilk 10 ülkenin sıralaması şöyle:

 

Cayman Adaları

Amerika Birleşik Devletleri

İsviçre

Hong Kong

Singapur

Lüksemburg

Japonya

Hollanda

Britanya Virjin Adaları

Birleşik Arap Emirlikleri

 

Uluslararası Vergi Adalet Ağı’nın tespitlerine göre vergi cenneti olarak adlandırılan ülkelerde tahmini 21 ila 32 milyar dolarlık kişisel servet ya vergiden kaçırılıyor ya da çok az vergiye tabi tutuluyor.

 

Ekonomik İşbirliği ve Kalkınma Örgütü’nün vergi kaçaklığı ile mücadele için 2014 yılında getirdiği Ortak Raporlama Standardı kapsamında, ülkeler arasında yapılan otomatik bilgi paylaşımının bu yılki sıralamada etkili olduğu düşünülüyor.

 

Rapora göre son dönemde yapılan reformlar sayesinde küresel gizlilik oranı ortalama her ülke için yüzde 7 oranında azaldı, diğer bir değişle şeffaflık arttı.

 

Sıralama, bir ülkenin ne kadar gizli veya şeffaf olduğuna (bilgi paylaştığına) verilen notla birlikte, o ülkedeki yabancılara ait finansal aktivite yoğunluğu değerlendirilerek hazırlanıyor. Bu nedenle sıralamada ilklerde yer alan bir ülkenin, mali konularda daha az şeffaf olduğu anlamına gelmiyor. Örneğin, diğer ülkelerle en az bilgi paylaşımında bulunan Samoa adası, yabancılara finansal hizmet sunmadığından, şeffaf olmamasına rağmen alt sıralarda yer alıyor.

 

55’inci sıradaki Türkiye’nin notu 100 üzerinden 60

 

Türkiye, 133 ülkenin bulunduğu listede 55’inci sırada yer alıyor. Raporun Türkiye kısmında, ABD’de görülen Halkbank davasına işaret edilerek, kara para aklamada, Türkiye’deki bankacılık sisteminin soru işaretleri doğurduğu belirtildi.

 

Raporda ayrıca, CHP Genel Başkanı ve ana muhalefet lideri Kemal Kılıçdaroğlu’nun, Man Adaları ile ilgili iddialarına da yer verildi. Kılıçdaroğlu, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın yakınlarının 2011-2012 yıllarında, vergi cennetindeki off-shore şirketlerine milyonlarca dolar yatırdığını iddia etmiş, daha sonra ana muhalefet lideri hakkında dava açılmıştı.

 

Raporda bahsedilen diğer bir konu ise Hazine ve Maliye Bakanı Berat Albayrak’ın adının karıştığı Malta Dosyaları oldu. “Erdoğan’ın damadı Berat Albayrak’ın Dubai, Malta ve İsveç üzerinden vergi kaçakçılığı girişiminde bulunduğu” iddialarına değinen raporda, “Daha sonra bu girişim, aynı şahsın çıkaracağı vergi affına kadar rafa kaldırılmıştır.” denildi.

 

Küresel offshore finansal hizmetteki rol oranı yüzde 0,12 olan Türkiye’nin bu pazarda diğer ülkelere göre çok az payı bulunuyor. ABD’nin offshore hizmetlerde yüzde 21,37 payı bulunurken, bu oran sıralamanın başındaki Cayman Adaları için yüzde 4,58.