Pandora Papers: ICIJ, dünya liderleri ve ünlülere ait mali sırları açığa çıkaran belgeleri açıkladı

Pandora Papers adı verilen belgelerde aralarında Ürdün Kralı II. Abdullah, Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev ve ailesi, Ukrayna Cumhurbaşkanı Vladimir Zelenskiy ve eski İngiltere Başbakanı Tony Blair gibi birçok dünya lideri ve ünlünün vergi cennetlerinde bulunan hesaplarına ilişkin bilgiler aktarılıyor.

 

Belgelerde ayrıca Türkiye, Amerika Birleşik Devletleri, Hindistan, Brezilya ve başka ülkelerden 130 milyarderin hesaplarına ilişkin ayrıntılara da yer veriliyor.

 

Belgeler nasıl ortaya çıktı?

 

117 ülkedeki 150 medya kuruluşunda 600’den fazla gazetecinin bir yıl süren çalışmalarıyla ortaya çıkarılan ve dünyanın en büyük gazetecilik ortaklığından biri olan çalışmada elde edilen milyonlarca belgede 35 siyasi lider, 91 ülkede 330’dan fazla siyasetçi ve kamu görevlisinin yanı sıra birçok ünlüye ait bilgiler ifşa edildi.

 

Pandora Belgeleri ismi açıklanmayan hesap sahiplerinin vergi cennetlerinde bulunan gizli banka hesapları, özel jetleri, yatları, malikaneleri ve ünlü sanat eserlerini açığa çıkarıyor. Zengin elitlerin denizaşırı sırlarının sızdırıldığı belgelerde bu kişilerin vergi ve gizlilik cennetlerini kullanarak nasıl mülk satın aldıklarını, servetlerini gizlediklerini ve vergiden kaçındıklarını ortaya koyuyor.

 

Pandora Belgeleri’nin odağında müşterilerine şirket kurmada yardımcı olmak için özel yetkili 14 offshore şirket yer alıyor.

 

Belgelerde hangi siyasiler var?

 

Belgelerde en öne çıkan isimlerden biri Ürdün Kralı II. Abdullah. Belgelerde kralın vergi cennetlerinde kayıtlı paravan şirketler aracılığıyla İngiltere ee ABD’de 105 milyon dolar değerinde 14 lüks ev satın aldığı belirtildi.

 

Önemli bir diğer isim ise önümüzdeki hafta sonu yapılacak genel seçimlerde gücünü pekiştirmeyi uman Çekya Başbakanı Andrej Babis. Babis’in denizaşırı şirketler aracılığıya Fransız Rivierası’nda 22 milyon dolar değerinde lüks konut satın aldığı ancak mülkiyetini gizli tuttuğu bildirildi.

 

Pandora Belgeleri’nde Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev ve ailesine ilişkin birçok bilgi sızdırıldı.

 

Aliyev’in Londra’da 11 yaşındaki oğlu için 33 milyon sterline bir daire aldığı bilgisi yer alıyor. Ayrıca Aliyev ailesi ve yakınlarının 400 milyon dolarlık emlak anlaşmalarıyla bağlantıları olduğu bildiriliyor.

 

Kenya Devlet Başkanı Umumi Kenyatta’nın yıllarca offshore kurumlar aracılığıyla kişisel servetini katladığı, Pakistan Başbakanı İmran Khan’ın ise yakın çevresindeki kilit isimlerin gizlice milyonlarca dolar değerinde şirket sahibi olduğu açıklandı.

 

Belgelerde ayrıca Ukrayna Cumhurbaşkanı Vladimir Zelenksiy ve geçtiğimiz günlerde silahlı saldırıya uğrayan danışmanı Sergey Şefir’e ilişkin iddialar yer alıyor. Belgelerde lider koltuğuna oturmadan önce oyuncu olan Zelenskiy’nin British Virgin Adaları’nda bir paravan şirkette hisse sahibi olduğu belirtiliyor. Sızdırılan belgelerde Maltex Multicapital Corp adlı bu şirketin film prodüksiyonu ve dağıtımı şirketlerinde hissesi bulunuyor.

 

Belgelerdeki diğer bazı önemli isimler ise şu şekilde:

 

Lübnan Başbakanı Necip Mikati, Birleşik Arap Emirlikleri Başbakanı Muhammed bin Reşit al Maktum, Karadağ Cumhurbaşkanı Milo Djukanoviç, Şili Cumhurbaşkanı Sebastian Pinera ve eski İngiltere Başbakanı Tony Blair.

 

Belgelerde dikkat çeken önemli bilgilerden biri de Rusya devlet Başkanı Vladimir Putin’e yakın üç ismin belgede yer alması. Bu kişilerden birinin Putin’in yakın çevresinden Gennady Timşenko, diğerinin Putin’in “resmi olmayan propoganda danışmanı” Konstantin Ernst ve üçüncüsünün ise başkanlık çalışanlarından Svetlana Krivonogikh olduğu belirtiliyor.

 

Göze çarpan bir diğer isim de eski İngiltere Başbakanı Tony Blair. Belgelerde Tony Blair ve eşinin bir vergi cennetinde kayıtlı şirketi satın alarak, Londra’da o şirkete kayıtlı yaklaşık 500 bin dolarlık ofise damga vergisi ödemeden sahip olduğu kaydediliyor.

 

Ayrıca eski IMF Başkanı Dominique Strauss-Kahn da belgelerde adı geçen üst düzey isimlerden biri. Belgelerde çeşitli ülkelerden birçok eski başbakan ve bakanın da adı geçiyor.

 

Belgelerde Türkiye ile ilgili neler var?

 

Pandora Belgeleri araştırmasına Türkiye’den DW Türkçe katıldı.

 

ICIJ’in internet sitesinde ve DW Türkçe’de yer alan bilgilere göre Türk milyarder ve inşaat kralı Erman Ilıcak’ın belgelerde adı geçiyor.

 

Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın ikamet ettiği Cumhurbaşkanlığı Külliyesi’nin inşa eden Rönesans Holding’in Başkanı Erman Ilıcak’ın iki denizaşırı şirketle bağları bulunduğu ve ikisinin de 2014 yılında annesi Ayşe Ilıcak adına kayıtlı olduğu bildiriliyor.

 

Rönesans Holding’in vergi cenneti Britanya Virjin Adaları’na 210 milyon dolar aktardığı ortaya çıktı.

 

Gizli mali bildirimlere göre aileye ait holdinglerden gelen servetin tutulduğu şirketlerden Covar Ticaret Ltd’nin ilk yılında temettüden 105,5 milyon dolar gelir elde ettiği ve bu parayı İsviçre’de bir hesaba yatırdığı belirtiliyor.

 

Ancak belgelerde paranın bu hesapta fazla durmadığı ve gizli mali bildirime göre aynı yıl “olağanüstü harcamalar” adı altında 105,5 milyon doların tamamının bağışlandığı kaydediliyor.

 

Bildirimde bu bağışın kim ya da ne tarafından alındığına dair bilgi bulunmadığı aktarılıyor.

 

İlham Aliyev’in ailesi ile ilgili belgelerde hangi bilgiler yer alıyor?

 

Pandora Belgeleri Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev,’in kızı Arzu ve Leyla Aliyeva ile oğlu Heydar Aliyev ile ilgili şaşırtıcı boyutta lüks mülkiyet yatırımı bulunduğunu ortaya koyuyor. ICIJ Aliyev’in çocuklarının 2006-2018 yılları arasında Biritish Virgin Adaları’nda 44 şirketin hissedarı olduğunu açıklıyor.

 

Kayıtlarda çocukların sahip olduğu beş şirketin 2006-2009 yılları arasında Londra’danın en pahalı semtlerinde 120 milyon dolardan yüksek değere sahip mülk satın aldığı ve daha sonra bunların satışından çok büyük kar ettiği belirtiliyor.

 

Belgelere göre cumhurbaşkanının en küçük çoğuğu Heydar Aliyev’in henüz 11 yaşındayken Londra’nın en elit semtlerinden Mayfair’de 49 milyon dolarlık bir ofis satın alan Britsh Virgin Adaları’nda kayıtlı bir şirketin hissedarı oldu. Bundan yedi ay sonra ortanca kızı Arzu Aliyev’in sahibi olduğu bir şirket bir aşağı sokakta işyeri binası satın aldı ve 9 yıl sonraki satıştan 40 milyon dolardan fazla kar elde etti.

 

2009’da en büyük çocuğu Lyla Aliyev Londra’nın ünlü alışveriş caddesi Oxford Circus civarında bir 1535 miyon dolar değerinde bir bina satın aldı. Binanın Aliyevc ailesi ve arkadaşları tarafından bir dizi işyeri tarafından kullanıldı.

 

2013’te çocukarı denizaşırı şrketlerdeki hisselerini anne taradından dedeleri Arif Paşayev’e aktardı. Holdingler daha sonra İngiltere’ye bağlı gizlilik cenneti Isle of Man’de yer alan bir şirketler dizisine aktarıldı.

 

Paşayev ve iki yakın ortağı 2006-2017 yılları arasında Londra ve yakınlarında 500 milyon dolardan fazla değere sahip mülk satın aldı

 

Aliyev’in aile üyelerinden hiç birinin ICIJ’nin yorum talebine yanıt vermediği belirtiliyor.

 

ICIJ daha önce Panama ve Cennet Belgeleri’ni ortaya çıkarmıştı

 

ICIJ daha önce dünya gündemini sarsan, birçok ülkede siyasi çalkantıya neden olan Panama ve Paradise (Cennet) Belgeleri’ni ortaya çıkarmıştı. Kondorsiyum son olarak geçtiğimiz günlerde Amerikan bankalarının gönderdiği Şüpheli Faaliyet Raporları’nın (Suspicious Activity Reports, SAR) gün yüzüne çıkmasıyla terörizmin finansmanı ve kara para aklama gibi konularda dünyadaki önemli bankaların oynadığı yasa dışı rolünü ortaya koyan FinCEN (Financial Crime Enforcement Network) Belgeleri’ni ifşa etmişti.