Çay İşletmeleri’nin (ÇAYKUR), 2020 ve 2021 yıllarında bazı özel firmalara maliyetinin altında çay satışı yaptığına dair iddialar Meclis’e taşındı.
Cumhuriyet Halk Partisi (CHP) İstanbul Milletvekili Mehmet Bekaroğlu, Çay İşletmeleri’nin (ÇAYKUR) 2020 ve 2021 yıllarında bazı özel firmalara maliyetinin altında çay satışı yaptığına ilişkin iddiaları Türkiye Büyük Millet Meclisi’ne (TBMM) taşıdı.
Tarım ve Orman Bakanı Bekir Pakdemirli’nin iddialara cevap vermesini isteyen Bekaroğlu, maliyetin altında yapılan çay satışı ile ÇAYKUR’un zararına yaklaşık 200 milyon TL daha eklendiğini, kamuya ait bu paranın birkaç tane özel şirkete aktarıldığını iddia etti.
ÇAYKUR yönetim kurulunun aldığı karara istinaden 2020 yılından itibaren bazı özel firmalara paketsiz/dökme çay satışına başladığını ifade eden Bekaroğlu, 2020 yılında 20 TL, 22 TL ve 22,50 TL/kilodan olmak üzere üç firma ile toplam 18 bin ton, 2021 yılında ise 23 ve 25 TL/kilodan toplam 20 bin ton paketsiz/dökme kuru çay satışı için anlaşmalar yapıldığına işaret etti.
STOK MALİYETİ HESABA KATILMAMIŞ
Bekaroğlu, yönetim kurulunun 2018 yılından depolarda kalan çayların 2018 yılı maliyetinden satılması, 2019 yılından kalan çayların 2019 yılı maliyetinden satılması şeklinde karar almış olduğunun belirtildiğini söyledi.
Bekaroğlu, “Stok maliyeti, bekleme nedeniyle artan rutubetin çekilmesi için yeniden fırınlama gereksinimi gibi maliyet unsurları dikkate alındığında bu satış işlemlerinin, çayın ÇAYKUR’a maliyetinin çok altında yapıldığı anlaşılmaktadır. 2020 ve 2021 yıllarında ÇAYKUR’un en kaliteli çayını maliyetinin altında alan özel sektör firmaları kampanya sırasında yaş çay almak için istekli davranmamakta, üreticiden yaş çayı alırken fiyatı iyice aşağıya çekmektedirler.” ifadelerini kullandı.
“SİYASİ NÜFUZ KULLANILDI” İDDİASI
Bekaroğlu, satışların gerçekleştirilmesi için siyasi nüfuz kullanılarak ÇAYKUR yönetimine baskı yapıldığına, 2020 yılında ÇAYKUR’un 2018 yılından kalan çayını almak üzere anlaşma yaptığı hâlde bazı firmalara 2019 yılının çayının verildiğine, sözleşmede yer almadığı hâlde yükleme işlerinin de ÇAYKUR’a ait araç-gereç, işçilik ve ekipmanları ile yaptırıldığına dair kamuoyunda iddialar bulunduğunu vurguladı.
Bekaroğlu çok sayıda şikâyetin kendisine iletildiğini, konuyla ilgili kamuoyunu ikna edici bir açıklama yapılmadığını kaydetti.
ÇAYKUR’UN MALİYETİ 29 TL, SATTIĞI FİYAT 23-25 TL
3,87 TL’ye üreticiden aldığı yaş çaydan elde ettiği 1 kilogram kuru çayın ÇAYKUR’a maliyetinin yaklaşık 29 TL olduğunu ifade eden Bekaroğlu, “Oysa 2021 yılındaki paketlenmemiş/dökme kuru çay satış anlaşmalarını 23 ve 25 TL’lerden yapmıştır. Bu şekilde yapılan çay satışı ile kilogram başına ortalama 5 TL kamudan alınıp 5-6 özel sektör firmasına aktarılmaktadır. Maliyetin altında yapılan bu satış işlemlerinden kaynaklı olarak ÇAYKUR’un zararına son iki yıldır yaklaşık 200 milyon TL eklenmiştir.” dedi.
“MALİYETİN ALTINDA FİYATLARLA DÖKME ÇAY ALAN FİRMALAR HANGİLERİDİR?”
ÇAYKUR’un özel sektör firmalarına neden paketlenmemiş/dökme kuru çay satma ihtiyacı duyduğunu soran Bekaroğlu, Tarım ve Orman Bakanı Pakdemirli’den şu sorulara cevap vermesini istedi:
1) 30.09.2021 itibarıyla ÇAYKUR stoklarında bulunan paketsiz/dökme çay miktarı ne kadardır? Bunlar hangi yıllardaki üretime aittir? 2020 yılında ÇAYKUR depolarında 2018’den çay kalmasının sebebi nedir? Bu normal midir?
2) 2020 ve 2021 yıllarında ÇAYKUR hangi firmaya ne kadar miktar çayı hangi fiyatlardan satmıştır?
3) Hangi firmaya hangi yılın çayının verileceği ve hangi fiyattan çay satılacağı hangi objektif kriterlere göre belirlenmektedir? Bu satışlar için herhangi bir ihale yapılmış mıdır? Yapılmamışsa bunun nedeni nedir?
4) ÇAYKUR’dan maliyetin altında fiyatlarla dökme çay alan firmalar hangileridir? Bu satışların yapılması için ÇAYKUR yönetimine baskı yapıldığı iddiaları doğru mudur?
“SORUŞTURMA YAPACAK MISINIZ?”
5) ÇAYKUR’un alım fiyatının altında fiyata yaş çayı üreticiden alan özel sektör firmaları, ÇAYKUR’un en kaliteli çaylarını kendi maliyetlerinin altında fiyata aldığı için kuru çay üretmek için yaş çaya ihtiyaç duymamakta, üreticiden yaş çay almak için istekli davranmamakta, yaş çay alım fiyatını daha da aşağıya çekmektedir. Bu şekilde maliyetin altında fiyatlarla özel sektöre paketsiz/dökme çay satmaya devam etmek, hem ÇAYKUR’un zararını büyütecektir ve hem de üreticinin çaydan elde ettiği gelirin azalmasına neden olacaktır. Bu yanlış uygulamayı düzeltmek ve üreticilerin mağduriyetini gidermek için ne gibi tedbirler alacaksınız?
6) 2020 yılında 2018 yılı maliyetinden çay satılması, stok maliyetleri ve diğer maliyetlerin hesaba katılmaması kamu zararına yol açmıştır. Bu zarara neden olan ilgililer hakkında Bakanlığınız Teftiş Kuruluna inceleme ve soruşturma yaptıracak mısınız?
***Mutluluk, adalet, özgürlük, hukuk, insanlık ve sevgi paylaştıkça artar***