TBMM Başkanı Şentop: Erken seçim olmasın diye getirilen bir sistem var

Erken seçim tartışmalarına da değinen Şentop, Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemi’nin mantığının mümkün olduğunca seçim dönemlerinin sabit kalması üzerine kurulu olduğunu belirterek, “Cumhurbaşkanının yeniden aday olacağı sistemde, süreyi kısaltmanın bir anlamı olmadığını düşünüyorum. Erken seçim olmasın diye getirilen bir sistem var” görüşünü dile getirdi.

 

Şentop, “sistem tartışmalarının” ise 2023’te biteceği görüşünü savundu.

 

‘1349 dokunulmazlık fezlekesi Meclis’te’

 

TBMM Başkanı Mustafa Şentop, TBMM 27. dönem 5. yasama yılı açılışı öncesinde yaptığı basın toplantısında geçen yasama yılına ilişkin Meclis çalışmalarını değerlendirirken gazetecilerin gündeme ilişkin sorularını yanıtladı.

 

Şentop, dokunulmazlık fezlekeleri hakkında da bilgi verdi, geçen yasama yılında TBMM Başkanlığı’na 1349 dokunulmazlık fezlekesinin geldiğini söyledi.

 

Şentop, bunlardan beşinin kesin hüküm giyme sebebiyle milletvekilliğinin sona ermesi, bir tezkere yasama dokunulmazlığının kaldırılması, üç fezleke istem üzerine Cumhurbaşkanlığı’na iade edildiğini bildirdi.

 

CHP Genel Başkanı Kemal Kılıçdaroğlu’nun Kürt sorununun çözüm yerinin TBMM olduğuna ilişkin açıklamasıyla ilgili soruya ise Şentop, şu yanıtı verdi:

 

“TBMM hem siyasetin hem bütün sorunların görüşüldüğü bir yerdir. TBMM, tartıştığı sırada elinde enstrümanlar vardır. Anayasa değişikliği, kanun değişikliği, kanun yapıyor, denetim bandında araştırma komisyonu kurabiliyor. TBMM’nin çözüm yeri olduğu tartışmasız ama soyut bir ifadededir. Açıkça ne yapması gerektiği ifade edilirse, ciddi tartışma ortaya çıkabilir. Yani ne öneriyorsunuz? Anayasa değişikliği mi, kanun değişikliği mi öneriyorsunuz, araştırma komisyonu kurulmasını mı öneriyorsunuz? Muğlak tartışmalar katkı vermiyor.”

 

‘TBMM yeni anayasayı yapacak güçtedir’

 

Yeni anayasa tartışmalarına ilişkin soru üzerine de Şentop, Türkiye’de herkesin yeni anayasaya gereksinim olduğu konusunda “mutabık” olduğunu ifade etti.

 

Şentop, “İçerik ve yapılma yöntemleriyle ilgili tartışmalar var. Siyasi partilerin somut önerileriyle verimli hale gelebilir. TBMM, yeni anayasayı yapacak güçtedir. Ciddi ve samimi irade olursa yeni anayasa yapılabilir” dedi.

 

‘Sistem tartışması 2023 seçimlerinden sonra biter’

 

Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemi’ne gelen eleştiriler ile muhalefetin gündeme getirdiği “Güçlendirilmiş Parlamenter Sistem” tartışmalarına da değinen Şentop, bu tartışmaların 2023’te sona ereceği görüşünü dile getirdi:

 

“Türkiye’de bir hükümet sistemi tartışması, çok eski zamanlardan beri devam ediyor. Yeni bir tartışma değil. Başkanlık Sistemi ile ilgili tartışmaların da tarihi oldukça eski. Dolayısıyla bu tartışmalar, yapılan anayasa değişikliği sonrası da bir süre devam etti. Tahminim, bir süre, benim kanaatim; yapılacak olan 2023 seçimlerine kadar devam eder, ondan sonra da bu tartışmalar biter.

 

“Mevcut Anayasa’daki sistemi savunuyorum. Mevcut Başkanlık sistemi. Bu sistemle ilgili sorun olarak dile getirilen hususların, anayasal düzenlemelerden kaynaklanmadığını kanaatindeyim. Buna dair çok örnek anlatabilirim. ‘İyileştirilmiş Parlamenter Sistem’ veya “Güçlendirilmiş Parlamenter Sistem’ ifadeleri kullanılıyor. Ancak size sorsam, Güçlendirilmiş Parlamenter Sistem’de parlamenter sistemin neresi güçlendirilmiştir? Güçlendirilmiş Parlamenter Sistem kavramı, yürütmenin güçlendirildiği parlamenter sistemdir. Güçlendirilmiş Parlamenter Sistem kavramı, yürütmenin güçlendirildiği parlamenter sistemdir. Hükümetin kuruluşu kolaylaştırılıyor; düşürülmesi güçleştiriliyor.

 

“Kelimelerin sözlükteki anlamlarına göre değil, terimlere göre konuşmakta fayda var. Bir hükümet sistemi olacak ise bu ancak TBMM’de 5’e 3 asgari çoğunlukla gerçekleşebilir. Bu ancak referandum mecburiyeti ile sağlanabilir. Bu bakımdan ilk bakışta, hükümet sistemini değiştirmek istiyorlar, bunu yapacaklarmış gibi bir hava oluşuyor ama işi tamamen anlatmak lazım. Bu anayasa değiştirecek bir durumdur. Ancak anayasa değiştiği takdirde değiştirilebilir. Anayasal manada cumhurbaşkanlığı hükümet sistemiyle ilgili bir eksiklik yok. Başkanlık sistemini parlamenter sistemle mukayese ederseniz çok yanlış yaparsınız ve hiçbir işe yaramaz. Ortaya bir cehalet çıkar.”

 

Avrupa Birliği ile ilgili uyum yasaları ile ilgili bir soru üzerine de Şentop, bu konuda aciliyet gerektiren bir yasal düzenleme olmadığını ifade etti.

 

Şentop, “Bu sürecin bir tarafı Türkiye, diğer tarafı AB. 2016 yılında mutabakat metni vardı, taahhüt ettiği hususlarda mesafe alınamadı. Süreç devam ediyor” diye konuştu.

 

‘Erken seçim, parlamenter sistem alışkanlıklarıdır’

 

Mustafa Şentop, erken seçim tartışmalarına ilişkin bir soru üzerine de, “Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemi’nde erken seçim ile ilgili kararın mümkün olduğunca zorlaştırıldığını ifade etmek isterim. Erken seçim, parlamenter sistem alışkanlıklarıdır. Cumhurbaşkanının yeniden aday olacağı sistemde, süreyi kısaltmanın bir anlamı olmadığını düşünüyorum. Erken seçim olmasın diye getirilen bir sistem var” yanıtını verdi.

 

‘Cumhurbaşkanı’nın yeniden adaylığında tereddüt yok’

 

Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın yeniden aday olup olamayacağı tartışmalarına da değinen Şentop, yeniden adaylığın önünde bir engel bulunmadığını söyledi:

 

“Şüphesiz. Onunla ilgili hiçbir tereddüt yok. Net olarak ifade edeyim. Önceki sistemin cumhurbaşkanı ile yeni sistemin cumhurbaşkanı, kavram olarak sadece adaş. Kavramın içeriği, yetkileri bakımından tamamen farklı. İki tane Ahmet diye arkadaşımız olsa, Ahmet diye ikisini aynı kişi saymayız. Aynen onun gibi. Parlamenter sistemde kastettiğimiz cumhurbaşkanı sembolik bazı etkilere sahip cumhurbaşkanıydı. Bu yeni sistemde kastettiğimiz kişi, önceki sisteme göre cumhurbaşkanı artı başbakan artı bakanlar demektir. O farklı bir cumhurbaşkanı bu farklı bir cumhurbaşkanı. Bu sadece isim benzerliğinden kaynaklı bir tartışma.”

 

KAYNAK: BBC TÜRKÇE – AYŞE SAYIN