HABER İNCELEME | İLKER DOĞAN
Spor yazarı Orhan Yıldırım’ın, TRT Spor’da yorumculuk yapan Rıdvan Dilmen’e yıllık 8,5 milyon TL ödeneceğini açıklaması tartışmaları da beraberinde getirdi. Dilmen’in TRT’den aylık alacağı para 710 bin liraya karşılık geliyor. O da yaklaşık 251 asgari ücret eder. TRT’nin Rıdvan Dilmen’e ödeyeceği para, bandrol ödemeleri ve elektrik faturaları üzerinden ‘katkı payı’ adı altında gasp ettiği milyarları yeniden tartışmaya açtı. TRT’nin son 5 yılda milletin cebinden çektiği miktar yaklaşık 14 milyar lira! Rıdvan Dilmen’in maaşını, asgari düzeyde geçinmeye çalışan Mehmet usta, işçi Kemal, memur Ahmet hatta işsiz milyonlar ödüyor…
TRT’nin Rıdvan Dilmen’e yıllık 8,5 milyon TL ödeyeceği iddiası ortalığı karıştırdı. İddianın sahibi spor yazarı Orhan Yıldırım. TRT, tartışmaların üçüncü günü bir açıklama yaptı. Telaffuz edilen rakamların doğru olmadığını söylenen açıklamada, bütün yayınlarda ‘kamunun yararının gözetildiği’ ileri sürüldü. Ancak Rıdvan Dilmen’e ne kadar ödeme yapılacağı konusunda bilgi verilmedi. Rakam doğruysa Rıdvan Dilmen’in aylığı 710 bin liraya denk geliyor. Saat ücreti ise 25 bin lira civarında!
Peki TRT bu kadar parayı nasıl ödüyor?
AKP’nin yayın organı haline gelen TRT, 2017, 2018 ve 2019 Faaliyet Raporları 31 Ocak 2021’de aynı gün yayınlanmıştı. 3 yıl gecikmeli olarak yayınlanan raporlarda televizyon yayıncılığının öneminden bahsedilmiş, kurum için eğitimler anlatılıyordu.
TRT’de yayınlanan diziler, haber programları ve belgesellerin genel geçer ifadelerle tanıtıldığı raporlarda, dış ya da iç yapımlara ne kadar ödendiği bilgisi ise yer almıyordu. Bandrol ya da enerji katkı paylarından elde edilen milyarlarca liranın nereye harcandığı konusunda da tek kelime edilmemişti.
TRT’NİN ÜÇ YILLIK ZARARI 4,8 MİLYAR LİRA
2019 yılı raporuna göre TRT’nin brüt satışı 3,17 milyar TL. Dönem brüt karı ise 386 milyon lira olarak görünüyor. Ancak 3,17 milyarın 1,76 milyarı bandrol ücretleri. 1,05 milyar lira ise elektrik faturalarından kesilen TRT payı.
Söz konusu iki kalemi brüt satışlardan çıkardığınızda kurumun 2019 yılı zararı 1 milyar 475 milyon lira olarak karşınıza çıkıyor. Aynı şekilde 2018’deki zarar 2 milyar 46 milyon lirayken, 2017’de rakam 1 milyar 311 milyon lira olarak hesaplanıyor. Yani TRT’nin 3 yıllık zararı 4,8 milyardan bile fazla.
VATANDAŞIN CEBİNDEN YILDA 2,5 MİLYAR LİRA ÇEKİLİYOR
13 televizyon, 16 radyo, 38 dil ve lehçede web yayını ve 4 basılı dergisi ile Türkiye’nin en büyük medya kuruluşu olan TRT’nin gelirlerinin yaklaşık yüzde 90’ını elektrik hasılat payı ve bandrol ücretleri oluşturuyor. 33 milyon elektrik abonesi, AKP’nin yayın organı haline gelen TRT’ye yılda milyarlarca lira ödüyor… Özerk bir kurum olan TRT, yılda 2,5 milyar lira civarında parayı hiç bir şey yapmadan bandrol ve elektrik hasılat payı olarak kasasında buluyor.
16 YILDA VATANDAŞIN CEBİNDEN 61 MİLYAR LİRA ÇEKİLDİ
2004-2019 yıllarını kapsayan 16 yıllık dönemde TRT’nin toplam geliri 23,9 milyar TL. Söz konusu gelirlerin 10.4 milyar TL’si bandrol geliri, 9,5 milyarı ise enerji payı olarak hesaplanıyor. TRT’nin dizi satışları ve reklam gibi faaliyetlerle ürettiği geliri ise 3,9 milyar lira.
Vergi Uzmanı Ozan Bingöl’ün hesabına göre TRT’ye 16 yıllık dönemde bandrol ve enerji payı olarak aktarılan toplam kamusal kaynak 8.4 milyar dolar. 8,65 dolar kuru ile çarptığınızda karşınıza çıkan rakam 72 milyar TL’yi geçiyor. TRT’nin raporunda bu kadar paranın nereye harcandığına dair tek kelime bile açıklama yok!
KAMUSAL DESTEK, TEMBELLEŞTİRİYOR
TRT’nin 2019 yılında hiç bir emek sarf etmeden sadece bandrol ve elektrik kesintisinden elde ettiği gelir miktarı 2,8 milyar lira! Kolay para… Hal böyle olunca kurum, gelir üretme konusunda hiçbir çaba harcamıyor. Aksine, kurumun reklam ve satış gelirleri her geçen yıl daha da azalıyor.
2004 yılında TRT’nin ilan, reklam ve diğer satış gelirlerinin toplam gelirleri içindeki payı yüzde 33,5’ti. Yani TRT gelirlerinin üçte birinden fazlasını kendi faaliyetleri ile üretiyordu. Ancak bu oran 2019’da yüzde 11,6’ya düşmüş. Hiç bir emek sarf etmeden her yıl milletin cebinden çekilen 2,5 milyar liradan fazla para, rezaletin üzerini örtüyor!
ELEKTRİK ZAMLARI TRT’NİN KASASINI DOLDURUYOR
Elektrik faturalarına gelen her zam TRT’nin kasasını da dolduruyor. Zira TRT, her faturadan yüzde 2 pay alıyor. Faturalar kabardıkça, TRT’nin vatandaşın cebinden çektiği para da artıyor.
Geçtiğimiz yıl 111 TL’lik faturadan 1 lira 11 kuruş katkı payı alan TRT’ye, bu yılki 168 liralık faturadan 1 lira 75 kuruş aktarılmış. Yani vatandaş her ay TRT’ye 2 lira ‘yardım’ yapıyor! TRT, her haneden yılda en az 20 TL ‘zorunlu’ bağış topluyor!
SON İKİ YILDA NE KADAR PARA TOPLANDIĞI AÇIKLANMIYOR
Bandrol ve elektrik faturalarından 2015, 2016, 2017, 2018 ve 2019’da toplam 11 milyar liraya yakın gelir elde eden TRT’nin 2020’de ne kadar ‘katkı payı’ topladığı bilinmiyor. Çünkü rakam açıklanmıyor. Ancak en kötü ihtimalle TRT’nin kasasına giren para 3 milyar TL civarı. TRT’nin 5 yılda milletin cebinden çektiği para yaklaşık 14 milyar lira.
BU PARALAR KİMLERE AKTARILDI?
Rakamlar ortada. TRT her yıl milletin cebinden elektrik faturaları üzerinden 2,5 milyar lira civarında para çekiyor. Ancak söz konusu parayı nereye harcağını, iç ve dış yapımlarda kime ne kadar ödeme yapıldığını açıklamıyor.
2020 faaliyet raporuna göre TRT 496,5 milyon TL kar elde etmiş! O halde neden vatandaşlardan hala ‘haraç’ alınıyor? Ayrıca 2020 yılında ne kadar katkı payı toplandığı neden açıklanmıyor?
2020’de 6 kişi olan yönetim kurulu üye sayısı 14 Temmuz 2021’de 9 kişiye çıkarıldı. Yönetim Kurulu üye sayısının hangi ihtiyaca binaen 9’a çıkarıldığı da bilinmiyor.
***Mutluluk, adalet, özgürlük, hukuk, insanlık ve sevgi paylaştıkça artar***