Çin’in en büyük gayrimenkul şirketi Evergrande’in yaşadığı finansal sorunlar küresel piyasalarda yeni bir Lehman Brothers vakasıyla mı karşı karşıyayız sorularını akla getirdi.
Piyasaya 300 milyar doların üzerinde borcu bulunan ve sadece faiz ödemeleri her gün ortalama 28 milyon dolar artan şirketin bu hafta içerisinde vadesi gelen 85 milyon dolar ödemesi bulunuyor.
Nakit bulmakta zorlanan şirketin varlık yönetimi bölümü yatırımcılarına ödemeleri gayrimenkulle yapmaya başladı bile.
Ödemelerin temerüde düşmesi halinde alarm zilleri çalacak. Bu durumun domino etkisine yol açması ise 2008 yılında bankacılık devi Lehman Brothers’ın batmasıyla başlayan küresel krizin yeniden yaşanacağı korkularını alevlendiriyor.
Şirketin kurucusu ve yönetim kurulu başkanı Hui Ka Yan, Çin’deki Sonbahar Bayramı nedeniyle çalışanlarına gönderdiği bir mesajda güven tazelemeye çalışarak zor günleri hep birlikte atlatacaklarını belirtti.
Fakat Evergrande hissedarları Hui’den farklı düşündükleri için olsa gerek şirket hisseleri çakılmaya devam etti. Uzmanlar da artık sorunun Evergrande’den öteye geçerek tüm sektörü etkileyen bir krize dönmesinden çekiniyor.
Bu durumda Çin hükümetinin önünde iki seçenek bulunuyor. Şirketi kendi haline bırakmak ya da kurtarmak.
Evergrande’in batmasına izin vermesi halinde onu Çin’de zor durumdaki diğer bir çok emlak şirketi takip edebilir ve finans sektörünün de beraber çözülmesine neden olabilir.
Devletin Evergrande’ı kurtarması durumunda ise şirketlerin sorumsuzca risk almalarını kabulleneceği anlamına gelebilir.
Bir anlamda şirketler “ne yaparsak yapalım eninde sonunda devlet bizi kurtaracaktır” düşüncesi ile yükse riskli işlere yatırımlar yapmaya devam edebilir. Fakat Pekin yönetimi son bir kaç yıldır gayrimenkul sektöründeki kuralları sıkılaştırarak bunun tam tersi bir sinyal vermeye çalışıyordu.
Evergrande hangi alanlarda faaliyet gösteriyor?
Evergrande iş adamı Hui Ka Yan tarafından 1996 yılında Hengda Group adıyla Çin’in güneyindeki Guangzhou şehrinde kuruldu.
Şirketin 280’den fazla şehirde bin 300’den fazla projesi bulunuyor.
Evergrande yıllar içerisinde varlık yönetimi, elektrikli araçlar, yiyecek ve içecek imalatı gibi alanlarda da faaliyet göstermeye başladı. Grup ayrıca ülkenin en büyük futbol kulüplerinden biri olan Guangzhou FC’nin de sahibi.
Şirketin yönetim kurulu başkanı Hui Ka Yan’ın kişisel serveti Forbes verilerine göre 10 milyar doların üzerinde.
Evergrande neden sıkıntıya düştü?
Evergrande son yıllarda hızla büyüyerek ülkenin en büyük şirketlerinden biri haline geldi. Bu büyümeyi finanse edebilmek için de aldığı borçlar 300 milyar doların üzerine çıktı.
Geçen yıl Pekin yönetimi gayrimenkul sektörüne borçlanmalar konusunda bazı kısıtlamalar getirdi.
Bu yeni kısıtlamalar nedeniyle daha fazla borçlanamayan Evergrande nakit akışını sürdürebilmek için elindeki projelerden büyük indirimlere girmek zorunda kaldı.
Şimdi ise şirket vadesi gelen faiz ödemelerini dahi yapmakta zorlanıyor. Bu sıkıntılardan kaynaklanan belirsizlik nedeniyle şirketin hisse senetleri de yıl başından bu yana yüzde 85 değer kaybetti.
Evergrande batarsa ne olur?
Evergrande’ın batması halinde ilk etkilenecek olanlar depozito yatırarak henüz bitmemiş projelerden gayrimenkul olanlar olacak. İflas durumunda bu kişilerin depozitoları da yanacak.
Ayrıca Evergrande’le iş yapan şirketlerde alacaklarını tahsil edemeyecek ve birçoğu ya zor duruma düşecek ya da batacak.
Dolaylı etkisi ise Çin’in finansal sistemine olacak ki piyasaların korktuğu ihtimal de bu.
Evergrande’ın yüzlerce yerli ve yabancı finans kuruluşuna borcu bulunuyor. Evergrande’ın temerrüde düşmesi halinde bu finans kuruluşları piyasaya daha az kredi verebilecek ve bu da nakit sıkışıklığına neden olacak.
***Mutluluk, adalet, özgürlük, hukuk, insanlık ve sevgi paylaştıkça artar***