HABER ANALİZ| YUSUF DERELİ
AKP’li Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın önceki gün katıldığı televizyon programında yaptığı konuşmanın ardından gözler Merkez Bankası ve TÜİK’e çevrildi. MB’nın 12 Ağustos’taki PPK toplantısında alacağı faiz kararı merak konusu. MB, Erdoğan’a rağmen politika faizini artırabilir mi, bu pek mümkün gözükmüyor. Yüzde 19 olan politika faizini düşürebilir mi; bunu yapmayı ister ancak en azından önümüzdeki iki ay için bu da zor. Muhtemelen pas geçecek.
Pas geçmezse ne olur sorusuna Prof. Dr. Burak Arzova, şöyle cevap veriyor: “Kur yükselir, maliyetler artar, fiyatlar katlanır. Yine aynı sarmal ve rekor kıran bir enflasyon… Yıllık enflasyonu yüzde 25’lerde görürüz.”
Bu arada TÜİK’in gelecek ay açıklayacağı enflasyon verileri de şimdiden merak konusu. Zira TÜFE’nin Ağustos ayında düşme ihtimali yok. Bunun tek koşulu TÜİK’in ‘düşük enflasyon verisi’ açıklaması.
Recep Tayyip Erdoğan, önceki akşam A Haber’de gündeme ilişkin değerlendirmelerde bulundu. Faiz oranları ve enflasyon konusunda da konuştu. Yüksek faizin enflasyona sebep olduğu tezini tekrarladı. Merkez Bankası ve TÜİK’e açık açık talimat verdi.
Tayyip Erdoğan, “Ağustosla birlikte enflasyonda düşüşü göreceğiz. Buradan ben de herhalde sinyalimi belli yerlere vermiş oluyorum. Bundan böyle enflasyonun daha yukarı çıkması mümkün değil, zira faiz oranlarında da düşüşe geçiyoruz. Yüksek faiz yok. Çünkü yüksek faiz bize yüksek enflasyonu getirecektir. Düşük faiz bize düşük enflasyonu getirecektir.” dedi.
Tayyip Erdoğan’ın açıklamaları doları hareketlendirdi. Erdoğan’ın açıklamasından bir gün önce 8,34’lere kadar gerileyen dolar, bir anda 8,45’i gördü. Dün 19.00 saatlerinde ise 8,54 civarında işlem gördü. Erdoğan’ın açıklamasıyla dolar bir gecede yaklaşık yüzde 1 değer kazandı. 2 Ağustos’ta 9,94’e kadar gerileyen Euro ise dün itibariyle 10,13 seviyesine fırladı.
128 MİLYAR DOLAR ERİDİ AMA DERS ALAN YOK!
Tayyip Erdoğan’ın ‘faiz sebep, enflasyon sonuçtur’ tezinin hiç bir bilimsel dayanağı yok. Erdoğan’ın bu tezi nedeniyle MB’nın 128 milyar dolarlık rezervi doları dizginlemek için heba edildi. Faizleri artırmak yerine piyasa MB’nın rezervleri ‘arka kapıdan’ satıldı. Sonuç; dolar durdurulamadığı gibi, rezervler de tamamen bitti!
Erdoğan’ın önceki gün yaptığı açıklama, yaşananlardan hiç bir şekilde ders almadığının ispatı. TL erimiş, dolar yükselmiş, halk yoksullaşmış, yangınlarda binlerce hektar ormanlık alan ve yüzlerce ev yanmış, hayvanlar telef olmuş; umurunda bile değil…
Öyle görünüyor ki Erdoğan, denenmişi yeniden deneyecek. Ancak sorun şu ki bu kez elinde 128 milyar dolarlık bir rezerv yok!
ENFLASYON AĞUSTOSTA DÜŞEBİLİR Mİ?
TÜFE Temmuz ayında bir önceki aya göre yüzde 1,80 artmış. Söz konusu oranı ABD’de, Almanya’da, Fransa’da bir yılda görmeniz bile mümkün değil! Bir önceki yılın aynı ayına göre ise enflasyon 18,95.
Erdoğan’ın dediği gibi enflasyonun ağustos ayında düşme ihtimali yok. Zira ÜFE yıllık yüzde 44,92! Üretici maliyetleri tüketici fiyatlarına önümüzdeki iki-üç ay boyunca yansımaya devam edecek. Kaldı ki geçtiğimiz ay elektrik ve doğalgaza yapılan fahiş zamların enflasyona etkisi tam olarak yansımadı.
Ayrıca 2020 yılı Ağustos ayında TÜFE yüzde 0,86 artmıştı. Dolayısıyla 12 aylık olarak hesaplanan yıllık enflasyonun düşmesi için Ağustos’ta TÜFE’nin aylık olarak yüzde 0,86’dan daha düşük ’açıklanması’ gerekiyor.
Daha geçtiğimiz hafta MB, yıl sonu enflasyon tahminini yüzde 14,1’e çekti ki bu hedef bile hayal. Ekonomistlere göre en iyi ihtimalle yıl sonu enflasyon tahmini yüzde 18 civarında olacak.
Dolayısıyla rasyonel olarak baktığınızda Erdoğan’ın iddia ettiği gibi Ağustos ayında enflasyonun düşme ihtimali yok!
TÜFE’nin düşük çıkması ancak TÜİK’in ‘düşük bir veri açıklamasına’ bağlı. TÜİK’in itibarı zaten yerle bir olmuş durumda; düşük TÜFE açıklasa da itibarından bir şey kaybetmez!
MB NE KARAR VERECEK?
Erdoğan’ın açıklamalarından sonra gözler MB’nın 12 Ağustos’ta yapacağı PPK toplantısına çevrildi. MB’nın Erdoğan’a rağmen -özellikle son açıklamasından sonra- faizleri artırma ihtimali yok! Şahap Kavcıoğlu, böyle bir kararın ‘intihar’ anlamına geleceğini seleflerine bakarak tahmin ediyor olmalı.
Yüzde 19 olan politika faizini indirebilir mi? Bu da mevcut şartlarda imkansız görünüyor. Zira MB yöneticileri de TÜİK’in açıkladığı enflasyon verilerinin gerçek olmadığını, şu anda ‘reel faizin ekside’ olduğunu biliyor.
Dolayısıyla politika faizinin düşürülmesi de en azından 3 ay için zor görünüyor. Geriye tek bir seçenek kalıyor; pas geçecek!
BURAK ARZOVA: ENFLASYONDA YÜZDE 25’LERİ GÖRÜRÜZ
MB pas geçmez ve politika faizini düşürürse ne olur. Ekonomist Prof. Dr. Burak Arzova, bu durumda yaşanacakları şöyle anlatıyor: “Ağustos ayı itibariyle Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın söylediği gibi enflasyonun düşüş göstermesi mümkün değil. En iyi ihtimalle, Ekim’de enflasyon aşağı yönlü olabilir. Bu yılın içerisinde faizi indirmek de mümkün değil. İndirirseniz ne olur? Daha evvel yaşadığımız olay olur: Kur yükselir, maliyetler artar, fiyatlar katlanır. Yine aynı sarmal ve rekor kıran bir enflasyon… Yıllık enflasyonu yüzde 25’lerde görürüz. ÜFE ise yüzde 45’lerden yüzde 60’lara fırlar.”
***Mutluluk, adalet, özgürlük, hukuk, insanlık ve sevgi paylaştıkça artar***