Avrupa’nın İkinci Dünya Savaşı’ndan sonra gördüğü en büyük insanlık trajedilerinden olan Srebrenitsa soykırımı, 26 yıl sonra büyük bir acıyla anılıyor.
Srebrenitsa soykırımında sevdiklerini kaybeden Srebrenitsa kurbanlarının yakınları, Potoçari Anıt Mezarlığı’nı ziyaret ederek sevdiklerini dualar ve gözyaşlarıyla andı.
1995 yılının Temmuz ayında yaşanan Sırp katliamında öldürülen ve kimlik tespiti yapılan 9 soykırım kurbanın daha cenazeleri Potoçari Anıt Mezarlığı’na defnedilecek.
Defnedilecek Srebrenitsa Soykırımı kurbanları ile birlikte tüm toprağa verilenlerin sayısının 6 bin 671’e çıkacağı ifade ediliyor.
Aradan geçen yıllara rağmen hala binden fazla soykırım kurbanının cenazesinin bulunamamış olması Srebrenitsa’da yaşanan zulmün ne derece büyük olduğunun en önemli göstergelerinden birisi olarak kabul ediliyor.
Eski Yugoslavya’da 8 binden fazla Boşnak’ın öldürüldüğü Srebrenitisa soykırımı 26 yıl önce 11 Temmuz’da başlamıştı.
Aradan geçen yıllara rağmen hala binden fazla soykırım kurbanının cenazesinin bulunamamış olması Srebrenitsa’da yaşanan zulmün ne derece büyük olduğunun en önemli göstergelerinden birisi olarak kabul ediliyor.
SREBRENİTSA’DA NE OLDU?
Takvimler 11 Temmuz 1995’i gösterdiğinde dünya, insanlık tarihinin gördüğü en korkunç olaylardan birine tanık oldu. Srebrenitsa’da 8 bin 372 Müslüman Boşnak hunharca katledildi. Bu, II. Dünya Savaşı’ndan sonra Avrupa’da yapılan en büyük katliam olarak hafızalara kazındı. Aradan geçen 25 yıla rağmen Srebrenitsa’nın acısı dinmedi. Srebrenitsa’da yaşanan olayların başlangıcı, Yugoslavya’nın parçalanmasına dek uzanıyor. Yugoslavya, 1986-1992 yılları arasında yaşanan iç savaşlar sonrası parçalandı. Ardından 1992’de Aliya İzzetbegoviç önderliğinde yapılan referandumla Bosna-Hersek bağımsızlığını ilan etti. Bağımsızlık kararı ABD, Batılı ülkeler ve BM tarafından kabul edildi. Ancak bu durum Bosna Savaşı’nın çıkmasını engelleyemedi. Sırplar, bölgedeki Boşnak ve Hırvatları uzaklaştırmak için harekete geçti. Kısa sürede Boşnak şehirlerinin pek çoğu işgal edildi.
Birleşmiş Milletler, Bosna’da sivil halkı korumak için altı yerleşim birimini güvenli bölge ilan etti. Srebrenitsa da onlardan biriydi. Güvenli bölge ilan edildikten sonra şehrin 24 bin civarı olan nüfusu 60 bini geçti. Sırp zulmünden kaçanlar Srebrenitsa’ya sığınıyordu. Sırpların Srebrenitsa’ya yaklaştığını gören halk, Hollandalı Birleşmiş Milletler askerlerden kendilerini savunmalarını istedi. Ne var ki bu istekleri kabul edilmedi. Boşnaklar, şehir güvenli bölge ilan edildiğinde ellerindeki silahları teslim etmişlerdi. Sırp ordusu yaklaşırken en azından bu silahların iade edilmesini istediler ama kabul ettiremediler. Dolayısıyla tamamen savunmasız kaldılar.
KATLİAM GÜNLERCE SÜRDÜ
1995 Temmuz’unda Sırp güçleri, Srebrenitsa’daki Hollandalı Birleşmiş Milletler güçleriyle anlaşarak şehri hedef aldı. Savaş sırasında şehrin güvenliğini sağlayan Hollandalı Komutan Thom Karremans kontrolü Sırplara teslim etti. Sırpların, Ratko Miladiç komutasında Srebrenitsa’ya girmesiyle insanlık tarihinin gördüğü en acı olaylardan biri yaşandı. Şehirde askerlik çağındaki tüm erkekler, bir otobüse bindirilerek kurşuna dizilmeye götürüldü. Peşinden genç, yaşlı, kadın, erkek demeden önlerine gelen herkesi öldürmeye başladılar. Sırplar, sivil halkı ormanlık alanlarda, fabrikalarda ve depolarda katletti. Katledilen Boşnaklar, toplu mezarlara gömüldü. 5 gün boyunca devam eden katliamda 8 bin 372 kişi öldürüldü. Bosna’daki savaş bu olaydan sonra dünya kamuoyundaki baskıların artmasına neden oldu ve aynı yıl ateşkes ilan edildi.