Kazakistan merkezli Atajurt isimli insan hakları örgütü, Youtube’un, aile üyelerinden haber alamayan Doğu Türkistanlıların yaptığı tanık beyanlarının bazılarını kaldırmasının ardından bu videoları başka bir sosyal platforma taşıma kararı aldı.
Diasporada yaşayan Uygur, Kazak, Kırgız ve diğer Türk toplumlarına mensup kişilerin, haber alamadıkları yakınlarının akıbetine ilişkin tanıklık yaptıkları açıklamalar şu ana kadar milyonlarca kez izlenmişti.
Videolar arasında toplama ve çalışma kamplarında ve cezaevlerinde tutulduktan sonra serbest kalan mağdurların da açıklamaları yer alıyor.
İnsan Hakları İzleme Örgütü gibi uluslararası kuruluşlar tarafından Doğu Türkistan’daki insan hakları ihlallerine dikkat çektiği için dünya çapında itibar gören grup, kurulduğu 2017 yılından bu yana Kazak makamlarının eleştirilerinin hedefinde bulunuyordu.
Youtube’daki kanalın kurucularından olan ve faaliyetleri nedeniyle birçok kez tutuklanan Doğu Türkistan doğumlu Kazakistan vatandaşı aktivist Serikcan Bilaş, hükümetin kendisine 5 yıldır Doğu Türkistan’daki durumu tanımlamak için “soykırım” kelimesini kullanmaması gerektiğini söylediğini dile getirdi.
Bilaş bu durumun Çin’in Kazakistan hükümeti üzerindeki baskısından kaynaklandığını belirtiyor.
Atajurt’un videolarının içeriğine atıfta bulunan Bilash, yaptığı açıklamada, “Bunlar sadece gerçekler. Tanıklık verenler sevdiklerinden bahsediyorlar.” ifadelerini kullandı.
İnsan Hakları örgütünün kanalı, YouTube’da 2017’den bu yana 120 milyondan fazla izlenen yaklaşık 11 bin video yayınladı ve videolarda binlerce kişi, Doğu Türkistan’da geride izi bile kalmadan kaybedilen ya da ortadan kaybolan akrabaları ile ilgili konuşuyor.
BM uzmanlarının ve hak gruplarının tahminlerine göre Çin, son yıllarda Doğu Türkistan’da bir milyondan fazla insanı gözaltına aldı. Uygur aktivistlere göre, bu sayı 3 ile 5 milyon civarında.
Atajurt’un kanalı, videolarından 12’sinin ‘siber zorbalık ve taciz’ politikalarına aykırı olduğu iddiasıyla 15 Haziran’da ‘YouTube kurallarını ihlal’ gerekçesiyle engellendi.
Nisan ve haziran ayları arasında 12 videonun engellenmesine itiraz edildi. Grup, videolarından bazılarının yeniden yüklendiğini ifade etti.
YouTube’un bazı videolarda görülen kişilerin kimlik bilgilerinin bulanıklaştırılmasını istediği ancak Atajurt’un söz konusu kişinin videoların güvenirliğini ve inandırıcılığını tehlikeye atabileceği gerekçesiyle bunu reddettiği kaydedildi.
Atajurt, videolarının daha fazla engellenmesinin önüne geçmek için blockchain temelli Odysee’de bir hesap açtı.
Odysee’den Reuters’a yapılan açıklamada Atajurt’un bu platforma gelişinin memnuniyetle karşıladığını ve desteklediğini bildirildi.
Diğer yandan YouTube’a mümkün olduğunca yeni videolar yüklemeye devam etmeyi planladıklarını belirten Atajurt Direktörü Bilaş “Asla silmeyeceğiz.” diyor ve ekliyor:
“YouTube’un kanalımızı devre dışı bıraktığı gün, dünyadaki her şeyi kaybettiğimi hissettim… Yeni kanalın çok fazla abonesi yok ama en azından güvenli.”