Bosna-Hersek’teki Srebrenitsa kentinin 13 Temmuz 1995’te düşmesi sırasında Hollanda Görev Kuvveti (Dutchbat) tarafından Sırplara teslim edilen 350 erkeğin yakınları, bugünden itibaren tazminat talebinde bulunabilecek.
Hollanda yargısı, Bosnalı Müslümanların Potacari’deki Dutchbat yerleşkesinden çıkarıldıktan sonra Sırplar tarafından öldürülmesinde, devletin kusurlu olduğunu belirlemişti.
Lahey Mahkemesi, Hollanda devletinin yüzde 30 sorumlu olduğuna karar verirken, Temyiz Mahkemesi bu oranı yüzde 10’a düşürdü. 2019’da Yüksek Mahkeme, Hollanda devletinin bu sivilleri koruyamadığına hükmetti. Çünkü Hollanda askerleri onlara Dutchbat yerleşkesinde kalma seçeneği sunmadı.
Yargıtay, Bosnalı Müslümanların karargahta kalmaları durumunda hayatlarının kurtulmuş olma şansının yüzde 10 olduğunu belirterek, Hollanda’nın en yakın akrabaya verilen zararın yüzde 10’unu tazmin etmesini kararlaştırdı.
Hollanda Savunma Bakanlığı tarafından atanan özel bir komisyona tarafından, Sırp güçlerine teslim edilen 350 kişinin yakınlarına ödenecek tazminat miktarları belirlendi.
Aile hukuku profesörü Sylvia Wortman başkanlığında hukukçu ve diplomatlardan oluşan komisyon, kurbanların dul eşlerine 15’er bin euro; babası, oğlu ve kardeşlerine ise 10’ar bin euro maddi ve manevi tazminat ödenmesini kararlaştırdı.
Savunma Bakanlığı’na göre, birden fazla yakının kaybeden kişiler, ölen her kişi için ayrı tazminat talebinde bulunabilecek. Örneğin, hem eşi hem de oğlu Sırplara teslim edilen bir kadın, iki ayrı başvuru yapabilecek.
Bosnalı kurban yakınları bugünden itibaren, tazminat ödemeleri için başvuruda bulunabilecek. Bosna Hersek’teki iç savaş sonrası çok sayıda kişi yaşadıkları yerleri terk ettiği için, tazminat başvurusu duyurusu 12 ayrı ülkede yapılacak.
Kurban yakınları, bulundukları ülkelerdeki Hollanda temsilcilikleri aracılığıyla ya da internet üzerinden başvuruda bulunabilecek.
Konu AİHM’in gündeminde
Hollanda Yargıtayı’nın, “O sırada Dutchbat çok zor durumdaydı ancak Hollandalılar bu 350 kişiyi üsten göndermese bile hayatta kalma şansları çok düşük olacaktı” diyerek, devleti yüzde 10 oranında kusurlu bulması, kurban yakınlarının tepkisine neden oldu.
“Srebrenitsa Anneleri” olarak bilinen kurban yakınları, konuyu geçen yıl Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi’ne (AİHM) taşıdı.
Yaklaşık 900 kurban yakını tarafından açılan davada, Hollanda yargısının olasılık hesaplamasının tamamen keyfiyete dayandığı, sorumluluğun en az yüzde 30 olduğu belirtiliyor.
Temmuz 1995’te Ratko Mladiç komutasındaki Sırp güçleri tarafından kuşatılan Srebrenitsa’nın düşmesinin ardından 350 kişi, Birleşmiş Milletler adına bölgenin güvenliğini kontrol eden Hollanda Görev Kuvveti yerleşkesine sığınmıştı.
Sırp askeri yetkililer, suç işleyip işlemediklerini araştırmak için Müslüman erkeklerin kendilerine teslim edilmesini istedi. Hollandalı askerler tarafından üs dışına çıkarılarak otobüslere bindirilen erkek ve çocukların, yaklaşık 8 bin kişiyle birlikte Sırplar tarafından toplu halde öldürüldüğü ortaya çıkmıştı.
Srebrenitsa’da soykırım, savaş ve insanlığa karşı suç işlediği gerekçesiyle ömür boyu hapis cezasına çarptırılan Bosnalı eski Sırp General Ratko Mladiç’in cezası, geçen hafta temyiz mahkemesi tarafından onanmıştı.
KAYNAK: BBC TÜRKÇE – YUSUF ÖZKAN