İsrail’de 8 partinin, koalisyon hükümetinde anlaşmasının ardından 12 yıllık Başbakan Binyamin Netanyahu döneminde artık sona gelindi.
Peki 8 partili koalisyon hükümeti İsrail’de neleri değiştirecek?
Eğer her şey yolunda giderse yeni hükümet pazar günü işbaşı yapacak. Yeni hükümetin kurulmasıyla, son iki yılda dört kez seçime gidilen İsrail’de siyasi kriz bir anlamda sona erecek.
Pazar günü yapılacak oylamada güven oyu alması halinde Netanyahu koltuğunu kaybedecek ve Yamina lideri Naftali Bennett, Ağustos 2023’e kadar ülkenin yeni başbakanı olacak.
Yeni koalisyon ne kadar kırılgan ?
Bennett, ülkedeki bölünmeleri ortadan kaldırma ve normalleşme adına bir yol haritası çizme sözü veriyor. Ancak Bennett’in farklı siyasi eğilimlerden 8 partinin iktidardaki uyumunu nasıl gerçekleştireceği sorusu, en önemli engel olarak görülüyor.
Fazla sandalye sayısı olmayan Arap partisinin, koalisyona katılımı ülke siyaset tarihinde bir ilki teşkil ediyor. Bir partinin bile ortaklıktan çıkması koalisyon hükümetinin sonu anlamına gelecek. Bu yüzden, koalisyon ortaklarını önümüzdeki günler ve haftalarda oldukça zor günler bekliyor.
Koalisyon hükümeti, 120 sandalyeli parlamentoda çok az bir farklı çoğunluğu sağlayabiliyor. Hükümette yer alacak 8 partinin imzasının ardından koalisyon anlaşması yasal sürenin sona ermesine saatlere kala cuma günü İsrail Meclisi’ne sundu.
Farklı siyasi düşüncelere sahip bu 8 partinin tek ortak düşüncesi yolsuzluk suçlamaları yüzünden yargılanan Netehyahu’nun koltuğu bırakması.
Bu partilerin, siyasi farklılıklarını bir tarafa bırakarak, bütün seçmenler tarafından kabul edilebilecek mütevazi bir yönetim politikası üzerinde uzlaşması bekleniyor.
Bu partileri bekleyen en önemli sınav, bütçenin onaylanması. Ekonomik reformlar ve alt yapı yatırımları aha sonra gündeme gelecek.
Yamina lideri Naftali Bennett, Ağustos 2023’e kadar ülkenin yeni başbakanı olacak. Bennett’in ardından başbakanlık koltuğuna Gelecek Var Partisi lideri Yair Lapid oturacak ve Kasım 2025’e kadar bu görevi sürdürecek.
Görüş ayrılıkları yüzünden koalisyon çöker mi ?
Aşırı milliyetçi Bennett, Filistin devletine karşı ve işgal altındaki topraklara yeni yerleşke inşatlarına tam destek verdi.
Koalisyon hükümetini bir arada tutabilmek için Bennett’in bu konuda Netehyahu’dan farklı bir politika izlemesi beklenmiyor.
Batı Şeria’yı ilhak etmek ve Gazze’yi işkal etmek gibi muhtemelen planlar masada olmayacak. Ancak Filistinlilere de fazla taviz verilmeyecek.
Şu ana kadar bütün İsrail hükümetleri, Batı Şeria ve Doğu Kudüs’te Yahudi yerleşkelerin genişlemesine destek verdi. Yeni hükümetin de bunu Filistin ile barış görüşmelerinin yeniden canlandırılması için baskı yapan ABD’deki Joe Biden yönetimini kızdırmaktan kaçınarak, sakin bir şekilde yapması bekleniyor.
İran konusunda nasıl bir politika izleyecek ?
İran konusunda ise yeni hükümetin Netenyahu’nun sert politikalarını sürdürmesi ve Biden’in uluslararası nükleer enerji anlaşmasının canlandırmasına karşı çıkması bekleniyor.
Bu arada yeni hükümetin Biden ile birlikte çalışarak Arap ülkeleriyle ilişkileri güçlendirme açılımına destek vereceği öngörülüyor.
Toplum arasındaki görüş ayrılıkları nasıl giderilecek ?
Bir önceki hükümete oranla yeni koalisyon hükümetindeki en önemli değişiklik belki de toplum içindeki farklılıklara yaklaşım tarzı olacak.
Toplumdaki Yahudi, Arap, İsrailli laik ve ultra Ortodokslarla ilgili olarak Bennett, “hükümet, bütün İsrail halkıyla dindar, laik, ultra Ortodoks, Arap farkı gözetmeden ulusal sorumluluk anlayışıyla birlikte çalışacak ve ben bunu başaracağımıza inanıyorum.” diyerek herkese eşit mesafede yaklaşacakları mesajını verdi.
Netenyahu geri gelir mi ?
İktidarı bırakacak olan 71 yaşındaki Netanyahu’nun emekli olup, sessiz bir emeklilik hayatı yaşayacağına ise kimse inanmıyor.
Netanyahu’nun, muhalefette iktidarı yıpratıp tekrar başbakanlık koltuğuna oturmak için mücadele edeceğine ise herkes kesin gözüyle bakıyor.
Bununla birlikte yargılandığı davalar Netanyahu için şu anda en büyük baş ağrısı teşkil eden konuların başında geliyor. Netanyahu ayrıca partisi içinde yaşanan görüş ayrılıkları yüzünden başı dertte.