Bir seneyi aşkın süredir tüm dünyayı etkisi altına alan koronavirüs (Covid-19) salgını nedeniyle işsiz kalan birçok müzisyen ve tiyatrocu ekonomik sıkıntı çekiyor. Bu süreçte Türkiye’de 103 müzisyen intihar etti. Çok sayıda özel tiyatro sahnesi giderlerini karşılayamadığından dolayı kapısına kilit vurdu, onlarca tiyatro emekçisi işsiz kaldı.
Gözler yakın zamanda Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın açıkladığı kademeli normalleşme sürecindeydi ama o açıklamadan da müzisyenleri ve tiyatrocuları rahatlatacak bir sonuç çıkmadı.
Eğlence sektöründe çalışanlar, kademeli normalleşme sürecinde işletme faaliyetlerinin sınırlandırılmasına ve farklı alternatifler yaratılmamasına tepkili. O nedenle hemen hemen her gün bir ilde enstrümanları ve kostümleri ile eylemdeler.
”Sesimizi duyan yok, sistem bizi yok sayıyor”
İstanbul’da düzenledikleri eylemde euronews’e konuşan müzisyenler, yaklaşık on beş aydır sahne alamadıkları için yaşadıkları sıkıntıları anlattı. İşsizliliği aileleri ve birikimleri ile atlatmaya çalışan da var, başka işlere yönelerek direnen de… Ama hepsinin isyanı aynı; ”Sesimizi duyan yok, sistem bizi yok sayıyor.”
Müzik emekçileri eğlence sektöründe işsiz kalan ve ekonomik zorluk yaşayanların görünenden daha fazla olduğunu söylüyor ve çarpanları ile birlikte yaklaşık beş milyon kişinin bu durumdan etkilendiğini belirtiyor.
Sanatçılara verilen destekleri de yetersiz buluyorlar. Bu destekleri ve yardımları istemediklerini belirten müzisyenler, gerekli tedbirler alınarak iş yerlerinin bir an önce açılmasını istiyor.
”Tiyatro emekçilerine üvey evlat muamelesi yapılıyor”
Durum tiyatro emekçileri için de benzer. Kostümleri ile yaşadıkları zorlukları anlatmaya çalışan tiyatrocular destek görememekten şikayetçi. Tiyatro çalışanları pek çok sahnenin kapandığını, yarı yarıya izleyici alarak ayakta kalmaya çalışan tiyatro salonlarının da masraflarını çıkaramadığını dile getiriyor. Üstelik pandemi nedeniyle artık izleyici de yok.
Ortadirek Tiyatrosu’ndan oyuncu Ali Geygeloğlu pandemi nedeniyle herkesin sıkıntı yaşadığını ancak tiyatro emekçilerine üvey evlat muamelesi yapıldığını düşünüyor… Oyuncu Ali Geygeloğlu’na göre bunun altında yatan sebep sanatın ve tiyatronun tehlikeli görülmesi. Bir şekilde mücadelelerini sürdürmeye çalıştıklarını anlatan oyuncu Geygeloğlu, bu direnme halinin ne kadar süreceğinden pek emin değil…
Türkiye’de sanatçılara ne gibi destekler açıklandı?
Koronavirüs salgını ile birlikte dünyanın pek çok ülkesinde sanatçılara yönelik destek programları oluşturuldu.
Türkiye’de de Kültür ve Turizm Bakanlığı, aralık ayında müzik mekanlarının kapalı olması sebebiyle çalışamayan sektör çalışanları için “Müzik Susmasın” destek programını başlattı.
Program kapsamında yapılan 35 bin 901 başvurunun 30 bin 744’ü kabul edildi ve ocak ayından itibaren 3 ay boyunca her ay bin TL, toplamda 3 bin TL ödeme yapıldı.
Daha sonra ”Müzik Susmasın” desteği haziran ayı da dahil olmak üzere uzatıldı ve haziran ayında da tek seferde 3 bin TL’lik ödeme ile devam edeceği belirtildi.
Kültür ve Turizm Bakanlığı’nın konuyla ilgili tam açıklaması şu şekilde:
”Müzik emekçilerimiz için ‘Müzik Susmasın’ sloganıyla başlattığımız proje desteği Haziran ayında tek seferde 3 bin TL ödemeyle devam ediyor. Toplam destek miktarını yaklaşık 250 milyon TL’ye ulaştırmış olacağız.”
Yakın zamanda tiyatrolar için de bir destek paketi açıklandı. Kültür ve Turizm Bakanlığı “Özel Tiyatrolar Yaz Turnesinde” projesi ile özel tiyatrolara 1 Temmuz-30 Eylül arasında Devlet Tiyatroları’nın sahnesinde turne yapabilme imkanı sunulacağını duyurdu.
Bakanlığa bağlı 415 tiyatronun yararlanacağı proje kapsamında destek tutarı 25 milyon lirayı bulacak.