Dünyanın önde gelen insan hakları savunucusu sivil toplum örgütlerinden İnsan Hakları İzleme Örgütü (Human Rights Watch – HRW) bugün bir açıklama yayınlayarak günlerdir kendisinden haber alınamayan Sapat Eğitim Kurumları eski Genel Müdürü Orhan İnandı’nın zorla Türkiye’ye götürülme ihtimalinden endişe duyduğunu belirterek bir an evvel bulunması için Kırgızistan hükümetine çağrıda bulundu.
TÜRKİYE’YE DÖNERSE İŞKENCEYE UĞRAYABİLİR
New York merkezli insan hakları örgütü çağrısında özetle şu hususları vurguladı: “İnandı Türkiye’ye iade edilirse kötü muamele veya işkence riskiyle karşı karşıya kalabilir ve keyfi gözaltı ve adil olmayan bir yargılama ile karşı karşıya kalabilir.”
“İnsan Hakları İzleme Örgütü Orta Asya araştırmacısı Syinat Sultanalieva, Orhan İnandı’nın bir Kırgız vatandaşı olduğunu belirtiyor. Kırgız hükümetinin, onun kayboluşunu araştırmak, nerede tutulduğunu belirlemek, güvenliğini sağlamak ve Türkiye’ye hukuka aykırı olarak gönderilmemesini sağlamak gibi bir sorumluluğu var.”
“Türk hükümeti 2019’da İnandı’yı Gülen hareketi üyesi olmakla suçladı. 31 Mayıs 2021’den beri kayıp. Eşi Reyhan İnandı 6 Haziran’da Kırgızistan’ın başkenti Bişkek’teki Türk büyükelçiliğinde tutulduğuna dair elinde kanıt olduğunu söyledi.”
GÜLEN HAREKETİ MENSUPLARI SAHTE TERÖR SUÇLARIYLA HAPSEDİLİYOR
“Son beş yılda, Türk makamları tarafından Gülen hareketiyle bağlantılı olduğu iddia edilen ve dünyanın çeşitli ülkelerinde yaşayan çok sayıda kişi keyfi olarak gözaltına alındı ve zorla Türkiye’ye geri gönderildi. Orada, hukuki hakları ihlal edilerek sahte terör suçlamalarıyla hapsediliyorlar.”
“BM Keyfi Gözaltı Çalışma Grubu, Türkiye’nin bu tür kişileri keyfi olarak özgürlükten yoksun bırakmaya maruz bıraktığını belirleyen çeşitli raporlar yayınladı. Birçok durumda, bu kişiler Türkiye’ye dönmeye zorlanmak için zorla kaybettirildiler. Zorla kaybettirilmede, kişi kaçırılarak gözaltında özgürlüğünden yoksun bırakılmakta ve ilgili ülkelerdeki yasal prosedürlerin koruması dışında ve mahkeme kararlarına aykırı olarak kimliği belirsiz bir yerde tutulmaktadır.”
“Türk medyası, bu zorla kaybettirmeleri, ilgili ülkelerdeki yetkililerle işbirliği içinde Türkiye’nin istihbarat servisleri tarafından yürütülen operasyonlar olarak düzenli olarak bildirmektedir. En son, 31 Mayıs’ta Türk medyası, istihbarat servislerinin Gülen hareketiyle bağlantılı başka bir adamı yakalayıp Türkiye’ye iade ettiğini bildirdi. İnandı Türkiye’ye geldiğinde kötü muamele ve işkence riski altındadır ve keyfi gözaltı ve terör suçlamasıyla adil olmayan bir yargılama ile karşı karşıya kalacaktır.”
İNANDI PRESTİJLİ BİR OKULLAR AĞININ KURUCUSUDUR
“53 yaşındaki İnandı, Kırgızistan’da büyük prestijli okullar ağı ve uluslararası bir üniversite olan Sapat Eğitim Kurumları’nın kurucusu ve yönetim kurulu başkanıdır. 1995 yılından bu yana Kırgızistan’da çalışan İnandı, 2012 yılında Kırgız vatandaşlığını kazandı.”
“Arabası 1 Haziran’da kapıları açık ve değerli eşyaları alınmamış halde bulundu, bu da bunun bir soygun vakası olmadığını gösteriyor. İnandı’nın kaybolmasıyla ilgili aynı gün Kırgız polisi soruşturma başlattı, ardından Cumhurbaşkanı Sadyr Japarov, Devlet Milli Güvenlik Komitesi ve İçişleri Bakanlığı’na devam eden aramaların yoğunlaştırılması talimatı verdi.”
İNANDI TÜRK BÜYÜKELÇİLİĞİNDE ZORLA TUTULARAK İŞKENCE GÖRÜYOR
“Reyhan İnandı 6 Haziran’da yaptığı açıklamada, kimliği açıklanmayan bir kaynağın kendisine, kocasının Türk Büyükelçiliği’nde iradesi dışında tutulduğunu ve Kırgız vatandaşlığından çıkmak için işkence gördüğünü söylediğini söyledi. Bunun İnandı’nın Türkiye’ye zorla nakledilmesini kolaylaştırmak için yapıldığı belirtiliyor.”
“7 Haziran’da Kırgızistan dışişleri bakan yardımcısı Aibek Artykbaev, bir parlamento oturumunda, Türkiye hükümetinin 2019’da İnandı’nın iadesini talep ettiğini doğruladı, ancak Kırgız hükümeti o dönemde İnandı’nın Kırgız vatandaşlığına atıfta bulunarak reddetti. Artykbaev, İçişleri Bakanlığı’nın Reyhan İnandı’nın eşinin nerede olduğuyla ilgili iddiasının araştırılması için talepte bulunması halinde bakanlığın Türkiye Büyükelçiliği ile görüşmeye hazır olduğunu belirtti.”
KIRGIZİSTAN İNANDI’NIN TESLİMİNE İZİN VERİRSE ULUSLARARASI HUKUKU İHLAL EDER
“Bişkek’te İnandı’nın kaybolmasıyla ilgili etkin soruşturma başlatılması talebiyle protestolar 1 Haziran’dan bu yana sürüyor. Protestocular, İnandı serbest bırakılana ve eve dönmesine izin verilene kadar devam edeceklerini ifade ettiler.”
“İnandı’nın Türkiye’ye teslimine izin verilmesi, Kırgızistan’ın 1997’de onayladığı İşkence ve Diğer Zalimane, İnsanlık Dışı veya Aşağılayıcı Muamele veya Cezaya Karşı Sözleşme kapsamındaki yükümlülüklerini ihlal eder. Bu hadise Kırgızistan için endişe verici bir emsal oluşturabilir.
Kırgız makamlarının İnandı’yı iradesi dışında tutulduğu yerden geri almamaları halinde bu uluslararası hukuk ve Kırgız Anayasası uyarınca vatandaşlarının güvenliğini sağlamak yükümlülüğünü yerine getiremeyeceği anlamına gelecektir.