İngiltere’nin başkenti Londra’da bir grup avukat ve insan hakları uzmanı, Çin hükümetinin Doğu Türkistan’daki Uygurlara uygulanan insan hakları ihlallerini inceliyor. Uzmanlar, bu kapsamda Uygurların ifadelerini alarak birinci elden kanıt toplamaya başladı. İddiaları reddeden Pekin konuşan mağdurları “yalan makinesi” olarak niteliyor.
İngiltere’de adli bir makam olmamasına rağmen “Uygur Mahkemesi” adı altında kurulan oluşumun dokuz üyesi, Uygurlara karşı zorla kısırlaştırma, işkence, adam kaçırma ve zorla çalıştırma gibi suçlar hakkında birinci elden deliller topluyor.
Bu oluşum daha sonra Pekin’in Uygurlara ve diğer Müslüman azınlıklara karşı “soykırım ve insanlığa karşı suçlardan” suçlu bulunup bulunmadığını açıklayacak.
“Uygur Mahkemesi”nin raporunun aralık ayında çıkması bekleniyor. Yasal bir karşılığı olmasa da, katılımcılar uluslararası ilgiyi çekmeyi ve olası yaptırımlar için referans teşkil edecek delilleri belgelemek istiyor.
‘Sadece kanıta dayalı, tarafsız bir rapor olacak’
“Uygur Mahkemesi”nin Başkan Yardımcısı Nick Vetch, eylüle kadar toplanacak delillerle ve halihazırda birikmiş olan binlerce sayfa belgeye dayanarak ortaya konulan çalışmanın “tarafsız” olacağını söyledi.
Vetch AFP’ye verdiği demeçte, “kanıta dayalı olacak, Çin’i bize elindeki tüm kanıtları sunmaya davet ettik. Henüz bir şey almadık” diye konuştu.
Söz konusu mahkeme, uluslararası toplumu Çin’e karşı harekete geçmeye çağıran Uygur Dünya Kongresi’nin talebiyle kuruldu.
Çin Dışişleri Bakanlığı sözcüsü Zhao Lijian geçen hafta, “Bu gerçek bir mahkeme veya özel bir mahkeme bile değil, sadece bir yalan makinesi” diyerek tepki göstermişti.
Geçtiğimiz nisan ayında İngiltere parlamentosu Çin’in Sincan özerk bölgesindeki Uygurların “insanlığa karşı suç ve soykırıma maruz kaldığını” kabul etmişti. Ancak İngiliz hükümeti, resmi olarak “soykırım” işlendiği yönünde bir tutum benimsemedi.