İlk yurt dışı gezisinde Erdoğan’la da ikili bir görüşme gerçekleştirmesi beklenen Biden, Trump döneminde ABD’nin zedelenen imajını “demokratik değerleri” öne çıkararak düzeltmek istiyor.
ABD Başkanı Joe Biden’ın ilk yurt dışı seyahati Perşembe günü İngiltere Başbakanı Boris Johnson’la gerçekleştireceği görüşme ile başlayacak. Biden, bir haftalık seyahati boyunca üç ülkede dört zirveye katılacak ve ayrıca çok sayıda devlet ve hükümet başkanıyla da ikili görüşmeler gerçekleştirecek.
Şubat ayında video-konferans yoluyla katıldığı Münih Güvenlik Konferası’nda “Demokrasi, otokrasiye karşı savaşında kazanacaktır” mesajını veren Biden, bu gezisinde ABD’nin Donald Trump döneminde bozulan transatlantik ilişkileri yeniden düzeltmeyi ve ABD’nin demokrasinin öncüsü olduğu algısını yaratmayı hedefliyor. Bir “imaj düzeltme” amacı da taşıyan bu gezide Biden, sert eleştirdiği iki lider olan Türkiye Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ve Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin’le de bir araya gelecek.
Biden’ın “demokrasi” mesajları
Biden, dış politikada önceliğinin “demokratik değerler” olduğu mesajını katıldığı ilk uluslararası organizasyon olan Münih Güvenlik Konferansı’nda yaptığı konuşmada vermişti. Konuşmasında Batı ülkelerini demokrasiyi korumaya çağıran Biden, “Demokrasiler tesadüfen oluşmuyor. Demokrasiyi korumalı, güçlendirmeli ve yenilemeliyiz. Demokrasi modelinin geçmişin kalıntısı olmadığını ispatlamayız. Dünyanın bir çok noktasında, Avrupa ve ABD’de demokrasiler saldırı altında” demişti.
Biden, Avrupa seyahati öncesi Washington Post’a yazdığı makalede de “Geçtiğimiz yüzyılı şekillendiren demokratik ittifaklar ve kurumlar, modern tehditlere ve düşmanlara karşı dayanıklılığını kanıtlayacak mı? Bence cevap, evet. Ve bu hafta Avrupa’da bunu kanıtlama şansımız var” ifadelerini kullandı.
Demokratik değerlerin güçlendirilmesi, İngiltere’nin evsahipliğinde Cuma günü düzenlenecek olan ve Biden’ın da katılacağı G-7zirvesinin de gündem maddeleri arasında. Biden, G-7’nin Batı demokrasileri için bir forum işlevi görmesini ve otokratik eğilimlerin önüne geçilmesini istiyor.
Biden-Putin görüşmesi
Rusya’yı Batılı demokrasileri zayıflatmaya çalışmakla suçlayan Biden, seyahatinin hemen öncesinde Ukrayna Devlet Başkanı Vladimir Zelenskiy ile bir telefon görüşmesi gerçekleştirip Zelenskiy’i Beyaz Saray’a davet ederek ziyaretinin en kritik buluşmasını gerçekleştireceği Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin’e kararlı bir tutum izleyeceğinin mesajını verdi.
Biden, Putin’le ziyaretinin sonunda İsviçre’nın Cenevre kentinde ikili bir zirve gerçekleştirecek. Ancak ABD Dışişleri Bakanı Antony Blinken, ziyaretten beklentileri frenleyen bir açıklama yaparak “Amacımız Rusya’yla ilişkilerde istikrar sağlamak” dedi. Görüşme sonrasında ortak bir basın toplantısı düzenlenip düzenlenmeyeceğini de henüz bilinmiyor.
Erdoğan-Biden görüşmesi
Biden, Putin’le görüşmesi öncesinde de Türkiye Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’la NATO zirvesi kapsamında bir araya gelecek. Başkanlık seçimi kampanyasında Erdoğan’ı “otokrat” olarak nitelendiren Biden’ın Erdoğan’la görüşmesinin de gergin geçeceği tahmin ediliyor.
Türkiye’deki insan hakları durumunu sık sık eleştiren, 24 Nisan’da Osmanlı döneminde Ermeni soykırımı yapıldığını söyleyen Biden, başkanlık koltuğuna oturduktan sonra Erdoğan’la gerçekleştirdiği ilk telefon görüşmesini de 23 Nisan’da yapmıştı. Biden bu görüşmesinde de Erdoğan’a “Ermeni soykırımını tanımayı düşündüğünü” söylemişti.
Erdoğan-Biden görüşmesinin en kritik gündem maddeleri ise Türkiye’nin Rusya’dan satın aldığı hava savunma sistemi S-400’ler ve Afganistan olacak. Amerikan askerlerinin Afganistan’dan çekildikten sonra Türkiye’nin Kabil Havalimanı’nın güvenliğini sağlaması üzerinde duruluyor. S-400’le konusunda ise ABD’nin Türkiye’den S-400’leri aktive etmediğine ve etmeyeceğine ilişkin yazılı bir taahhüt istediği, Ankara’nın ise bu teklifi reddettiği iddia ediliyor.