Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan, 24 Haziran 2018’de başkanlık sisteminin anahtarını “Bu kardeşinize yetkiyi verin, ondan sonra faizle, şunla bunla nasıl uğraşılır göreceksiniz” sözleriyle aldı.
Erdoğan’ın iki yıl 10 aylık başkanlık serüveninde bugün ne faiz ne de enflasyon o günkü seviyelerin altında. Dolar ve avro ise neredeyse iki katı fiyatta.
Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemi’nin resmi olarak başladığı 9 Temmuz 2018 tarihinde, dolar/TL 4,5, avro/TL ise 5,3 seviyelerinde işlem görüyordu. Bugün itibariyle dolar 8,70’in üstünde, avro ise 10,55’e kadar ulaştı.
Faiz karnesi
‘Pastör Brunson’ krizinin yaşattığı 2018’deki kur şokunu dengelemek için o dönem yüzde 18 düzeyindeki politika faizi oranı yüzde 24’e yükseltilmişti. Sonrasında iktidarın düşük faiz isteğine uygun şekilde kademeli olarak düşürülerek, Mayıs 2020’de yüzde 8,25’e kadar getirildi. Ancak ağustos ayından itibaren faizler yine sert şekilde yükseldi ve son olarak yüzde 19 seviyesine kadar çıktı. Sonuç itibariyle cumhurbaşkanlığı sistemi başlangıcında yüzde 18 olan faizler bugün yüzde 19 düzeyinde.
Enflasyon karnesi
Enflasyon tarafında da benzer bir seyir söz konusu. Ağustos 2018’de o seneki kur şokunun da etkisiyle hızla yükselen enflasyon, Ekim 2019’a kadar baz etkisiyle bir miktar geriledikten sonra tekrar yükseliş trendine girdi ve nisan ayı itibariyle yüzde 17’nin üstüne çıktı. Cumhurbaşkanlığı sisteminin başlangıcında enflasyon yüzde 15,85 seviyesindeydi.
Erdoğan ayrıca bu döneminde dört kere Merkez Bankası başkanı değiştirdi. Piyasa uzmanları tarafından ‘keyfi’ olarak nitelendirilen bu değişikliklerde faiz konusundaki görüş ayrılıkları etkili oldu.