Avrupa Konseyi Bakanlar Komitesi, Türk makamlarını, Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi’nin (AİHM) içtihatlarına uygun olarak ifade özgürlüğünün suç teşkil etmediğini açıklığa kavuşturmak için ilgili yasalarda düzenleme yapmaya çağırdı.
Komite ayrıca yetkilileri, Türkiye’deki yüksek mahkemelerin doğru uygulamalarını destekleyen, Türk toplumunda ifade özgürlüğüne değer verildiğinin ve kısıtlanması için ceza hukukunun kullanılmaması gerektiğinin altını çizen, üst düzey bir siyasi mesaj vermeye çağırdı.
Bakanlar Komitesi, Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi’nin kararlarının yürütülmesini denetlemek üzere yaptığı son toplantıda, Türkiye aleyhine uzun süredir devam eden ifade özgürlüğü davalarına ilişkin ara kararı kabul etti.
Ara karar, Bakanlar Komitesi tarafından kabul edilen ve özel dikkat gerektiren daha karmaşık durumların üstesinden gelmeyi amaçlayan bir karar şekli olarak tanımlanıyor.
AİHM’in bu davalarda ortaya çıkardığı Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi ihlalleri arasında, başvuru sahiplerinin ifade özgürlüğüne haksız ve orantısız müdahaleler, ilgili ve yeterli nedenler bulunmamasına rağmen gazetecilerin duruşma öncesi gözaltında tutulması ve Cumhurbaşkanı dahil olmak üzere kamu kurumlarına hakaret suçundan verilen cezalar yer alıyordu.
Bakanlar Komitesi, Türkiye’nin bu kararları uygulamada ilerleyip-ilerlemediğini gözden geçirdiği son toplantıda yetkilileri acilen, Türk Ceza Kanunu’nun 301 inci maddesinde değişiklik yapmaya ve ifade özgürlüğünü korumak için hem Ceza Kanunu hem de Terörle Mücadele Yasası’nda daha fazla düzenleme yapmaya çağırdı.
Komite ayrıca, Türk makamlarından bu suçlarla ilgili son 5 yıldaki toplam kovuşturma ve mahkumiyet sayısı ile davası süren, hüküm giymiş ve gözaltına alınan gazeteci sayısını gösteren ayrıntılı istatistiksel bilgileri sağlamasını ve suçlamaların ayrıntılarını paylaşmasını istedi.
Bakanlar Komitesi, Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi kararlarının uygulanmasıyla ilgili en geç 2022’nin Mart ayında yapılacak toplantıda da bu davaları değerlendirmeyi sürdürme kararı aldı.
Avrupa Konseyi Bakanlar Komitesi bu çağrıdan önce de Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi’nin serbest bırakılması yönünde karar almasına rağmen halen tutuklu bulunan işadamı Osman Kavala için Türkiye’ye karşı “ihlal prosedürünü başlatma” uyarısı yapmıştı.
Bakanlar Komitesi, AİHM kararlarının uygulanmasını denetlemekten sorumlu. AİHM, Türkiye’nin kurucu devletlerinden biri olduğu Avrupa Konseyi’ne bağlı. Türkiye Avrupa Konseyi Parlamenterler Meclisi’nin (AKPM) 47 üyesi arasında yer alıyor. Avrupa Konseyi, Avrupa Birliği’nin bir parçası değil. AİHM kararları Türkiye için bağlayıcı.