Amerika Birleşik Devletleri’nin (ABD) Afganistan’daki askeri varlığını yarı yarıya çektiği açıklanırken Taliban’ın askeri kazanımlarının son dönmede hızlandığı ülkede Birleşmiş Milletler (BM) çekilmenin “deprem etkisi” yarattığı konusunda uyardı.
29 Şubat 2020’de ABD yönetimi Katar’ın başkenti Doha’da Taliban ile yaptığı anlaşma kapsamında 1 Mayıs 2021 itibarıyla tüm askerlerini Afganistan’dan çekmeyi taahhüt etmişti. Ancak 20 Ocak 2021’de göreve gelen Başkan Joe Biden, çekilmenin 1 Mayıs’a yetişmeyeceğini duyurmuş ve 11 Eylül’ün yıl dönümüne kadar tamamlanacağını açıklamıştı.
ABD Merkez Kuvvetler (CENTCOM) Komutanlığı da yaptığı son açıklamada, nisan sonundan beri devam eden süreçte ABD’ye ait 6 askeri tesisin Afgan ulusal ordusuna teslim edildiği ve çekilmenin yüzde 50’den fazlasının tamamlandığının “tahmin edildiği”ni ifade etti. Toplam 763 C-17 uçağı yükü kadar ekipman çıkarıldığının altını çizen CENTCOM, çekilen asker sayısı konusunda bir açıklamada bulunmadı.
BM uyardı: ‘Çekilme ülkede sismik bir sarsıntı yaratıyor’
Afganistan’daki son durumun görüşüldüğü BM Güvenlik Konseyi’nde konuşan Birleşmiş Milletler (BM) Genel Sekreterinin Afganistan Özel Temsilcisi Deborah Lyons, Taliban’ın ülkenin kontrolünü ele geçirmesinden endişelenildiğinin altını çizdi.
Özel Temsilci, Afganistan’dan yabancı askerlerin çekilmesiyle ülkenin “inkar edilemez derecede korkunç senaryolara” doğru kayma olasılığı bulunduğunu belirterek, “Yabancı güçlerin Afganistan’dan çekildiğinin duyurulması ülke genelinde sismik bir sarsıntıya neden oldu” diye konuştu.
Ülkedeki 370 ilçenin 50’sinden fazlasının Taliban’ın eline geçtiği konusunda uyarıda bulunan özel temsilci, söz konusu yerlerin çoğunun bölgesel başkentlere yakın olduğunu ve yabancı güçlerin ülkeden tamamen çekilmesinden sonra Taliban’ın buraları kolaylıkla devralabileceği endişesini aktardı.
Lyons, Taliban’ın barış anlaşmasındaki taahhütlerini yerine getirmediğini öne sürerek, BM Güvenlik Konseyine, Afganistan’da güç paylaşımı ve seçimler de dahil olmak üzere siyasi bir çözüme ulaşılıncaya kadar ilgili taraflara müzakere masasına dönmeleri konusunda her türlü çabayı göstermesi çağrısında bulundu.
Pakistan: Siyasi uzlaşı olmazsa iç savaş yaşanabilir
Çekilmenin tamamlanmasının ardından Afganistan’daki olası istikrarsız süreç konusunda endişelerini dile getiren ve uyarılarda bulunan diğer bir ülke de komşu Pakistan oldu.
Pakistan Başbakanı İmran Han, ABD’nin birliklerini çekmesinden önce Afganistan’da siyasi uzlaşı için çözüm bulunması gerektiğini, aksi halde ülkede iç savaş ihtimalinin bulunduğunu söyledi.
Siyasi uzlaşının ise sadece Taliban’ın yer aldığı koalisyon hükümetinden geçtiğinin altını çizen Başbakan, Taliban’ın topyekun zafer elde etmesi durumunda “inanılmaz derecede kan döküleceğini” ve Afganistan’ın ardından bundan en çok Pakistan’ın zarar göreceğini vurguladı.
Kabil Havalanı’na Türkiye’den koruma teklifi
Geçen hafta yapılan NATO Zirvesi’nde, ABD’nin çekilmesinin ardından Türkiye’nin Kabil Havaalanı’nın güvenliğini sağlama ve işletme teklifine Amerika Birleşik Devletleri’nden destek gelmişti. Beyaz Saray, ABD Başkanı Joe Biden’ın Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ile yaptığı görüşmede sürece destek vermeyi kabul ettiğini açıklamıştı.
Beyaz Saray, Erdoğan-Biden görüşmesinde iki ülkenin Kabil Havalimanı konusunda genel bir mutabakata vardığını ve Biden’ın bu sürece destek vereceğini belirtmişti.
Amerikan Savunma Bakanlığı da salı günü havaalanının korunması konusunda Türkiye ile olan görüşmelerin sürdüğünü ve yapılması gereken “çok iş” olduğunu açıkladı.